Wyrok z dnia 1983-03-09 sygn. IV KR 13/83

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt IV KR 13/83

Wyrok z dnia 9 marca 1983 r.

Do bytu przestępstwa określonego w art. 275 § 1 k.k. konieczne i wystarczające zarazem jest ustalenie od strony przedmiotowej, że sprawca wziął udział w zbiegowisku publicznym charakteryzującym się tym, iż jego uczestnicy wspólnymi siłami dopuszczają się gwałtownego zamachu na osobę lub mienie. Sam udział w takim zbiegowisku wyczerpuje znamiona omawianego przestępstwa. Do strony przedmiotowej czynu poszczególnego uczestnika zbiegowiska nie należy zamach gwałtowny na osobę lub mienie.

Od strony podmiotowej natomiast konieczne jest ustalenie umyślności działania sprawcy wyrażającej się w zamiarze bezpośrednim lub ewentualnym brania udziału w zbiegowisku ze świadomością, że uczestnicy tego zbiegowiska dopuszczają się wspólnymi siłami gwałtownego zamachu na osobę lub mienie.

Przewodniczący: sędzia Z. Bartnik. Sędziowie: J. Kosiński, S. Pawela (sprawozdawca).

Prokurator Prokuratury Generalnej: F. Pasturczak.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 9 marca 1982 r. sprawy Grzegorza R. i Marka C., oskarżonych z art. 275 § 1 i art. 234 § 1 k.k., z powodu rewizji wniesionych przez prokuratora co do Marka C. i obrońcę Grzegorza R. od wyroku Sądu Wojewódzkiego w W. z dnia 17 listopada 1982 r.:

1) uchylił zaskarżony wyrok w części dotyczącej Marka C. i sprawę w tym zakresie przekazał do ponownego rozpoznania Sądowi Wojewódzkiemu w W.,

2) w pozostałych zaskarżonych częściach wyrok ten utrzymał w mocy (...).

Uzasadnienie

Wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w W. z dnia 17 listopada 1982 r. skazany został m.in. Grzegorz R. na karę jednego roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania tej kary na okres 4 lat za przestępstwa określone w art. 275 § 1 i art. 234 § 1 k.k. w zw. z art. 10 § 2 k.k., popełnione w ten sposób, że w dniu 31 sierpnia 1982 r. w W. w rejonie skrzyżowania ulic S. i G., w czasie obowiązywania stanu wojennego, biorąc udział w zbiegowisku publicznym, którego uczestnicy wspólnymi siłami dopuścili się gwałtownego zamachu na interweniujące służby porządkowe, rzucał kamieniami w stronę funkcjonariuszy MO, znajdujących się w samochodach.

Tymże wyrokiem uniewinniony został Marek C. od zarzutu przestępstwa określonego w art. 257 § 1 k.k., a popełnionego w ten sposób, że w dniu 31 sierpnia 1982 r. w W., w rejonie skrzyżowania ulic S. i G., w czasie obowiązywania stanu wojennego, brał udział w zbiegowisku publicznym, którego uczestnicy wspólnymi siłami dopuścili się gwałtownego zamachu na interweniujące służby porządkowe.

Rewizje od tego wyroku wnieśli prokurator co do oskarżonego Marka C. i obrońca oskarżonego Grzegorza R. (...).

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Rewizja prokuratora jest zasadna.

U podstaw wyroku uniewinniającego Marka C. legła błędna wykładnia przez sąd orzekający ustawowych znamion przestępstwa określonego w art. 275 § 1 k.k., a zwłaszcza strony przedmiotowej tego przestępstwa. W motywach zaskarżonego wyroku Sąd Wojewódzki wyraził następujący pogląd: "Jeżeli zatem zważy się, że nie sama obecność w zbiegowisku, lecz konkretna aktywność, polegająca bądź na agresji bezpośrednio własnym działaniem, bądź na podżeganiu do agresji innych (nawoływaniami, okrzykami, gestami) albo na udzieleniu im pomocy, decyduje o odpowiedzialności karnej z tego przepisu, należało oskarżonego Marka C. z braku dostatecznych dowodów winy uniewinnić, co orzeczono".

Stanowisko to pozostaje w sprzeczności z treścią omawianego przepisu, dotychczasową judykaturą Sądu Najwyższego i stanowiskiem doktryny wyrażonym w obu komentarzach do kodeksu karnego z 1969 r.

Do bytu przestępstwa określonego w art. 275 § 1 k.k. konieczne i wystarczające zarazem jest ustalenie od strony przedmiotowej, że sprawca wziął udział w zbiegowisku publicznym charakteryzującym się tym, iż jego uczestnicy wspólnymi siłami dopuszczają się gwałtownego zamachu na osobę lub mienie. Sam udział w takim zbiegowisku wyczerpuje znamiona omawianego przestępstwa. Do strony przedmiotowej czynu poszczególnego uczestnika zbiegowiska nie należy zamach gwałtowny na osobę lub mienie.

Od strony podmiotowej konieczne jest ustalenie umyślności działania sprawcy, wyrażającej się w zamiarze bezpośrednim lub ewentualnym braniu udziału w zbiegowisku ze świadomością, że uczestnicy tego zbiegowiska dopuszczają się wspólnymi siłami gwałtownego zamachu na osobę lub mienie.

W świetle tych rozważań - ponownej analizy i oceny wymaga cały materiał dowodowy dotyczący zachowania się oskarżonego Marka C. w czasie zdarzenia będącego przedmiotem zarzutu sformułowanego w akcie oskarżenia.

W tym zakresie sąd pierwszej instancji zmuszony będzie uwzględnić nie tylko wyjaśnienia tego oskarżonego i współoskarżonych, jak też zeznania świadków złożone przed sądem, ale także - ze względu na zasadniczą zmianę tych wyjaśnień i zeznań na rozprawie w porównaniu ze złożonymi w toku postępowania przygotowawczego - wziąć pod uwagę treść poprzednich wyjaśnień oskarżonych i zeznań świadków.

OSNKW 1983 r., Nr 10-11, poz. 88