Postanowienie z dnia 1984-03-01 sygn. VI KZP 50/83

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt VI KZP 50/83

Postanowienie z dnia 1 marca 1984 r.

W wypadku gdy w sprawie występował obrońca z urzędu wyznaczony tylko do określonej czynności, sąd zobowiązany jest na podstawie art. 29 ust. 2 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (Dz. U. Nr 16, poz. 124 z późn. zm.) zasądzić opłatę na rzecz zespołu adwokackiego, który ten obrońca reprezentuje, również wtedy, gdy wydaje orzeczenie (lub uchwałę) choćby nie kończące postępowania w ogóle, ale kończące postępowanie w danej instancji.

Przewodniczący: sędzia J. Bratoszewski (sprawozdawca). Sędziowie: S. Kaliński, W. Żebrowski.

Prokurator Prokuratury Generalnej: A. Kabat.

Sąd Najwyższy w sprawie Wlademara P., oskarżonego z art. 29 ustawy z dnia 8 stycznia 1951 r. o środkach farmaceutycznych i odurzających oraz artykułach sanitarnych (Dz. U. Nr 1, poz. 4 z późn. zm.), po rozpoznaniu wniosku obrońcy z urzędu zgłoszonego na posiedzeniu Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1984 r. o przyznaniu mu wynagrodzenia za obronę z urzędu w postępowaniu przed Sądem Najwyższym i po wysłuchaniu wniosku prokuratora

postanowił zasądzić od Skarbu Państwa na rzecz Zespołu Adwokackiego Nr 15 w W. 1.200 zł z tytułu udziału obrońcy z urzędu w postępowaniu przed Sądem Najwyższym, dotyczącym rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego.

Uzasadnienie

 Na posiedzeniu Sądu Najwyższego w dniu 15 lutego 1984 r., na którym rozpoznawano zagadnienie prawne przedstawione na podstawie art. 390 § 1 k.p.k. przez Sąd Wojewódzki w J., obrońca oskarżonego wyznaczony przez Sąd Najwyższy z urzędu do tej czynności (art. 75 § 2 k.p.k.) wniósł m.in. o zasądzenie opłat za obronę z urzędu, a w dniu 1 marca 1984 r. wniosek ten uzupełnił złożeniem oświadczenia, że opłaty te nie zostały uiszczone. W zaistniałej sytuacji prawnej powstał problem związany z wykładnią art. 546 k.p.k., a mianowicie czy dopuszczalne jest wydanie orzeczenia przez sąd rewizyjny w kwestii opłat na rzecz zespołu adwokackiego z tytułu udziału obrońcy z urzędu, innego niż dotychczas występującego w sprawie, jeżeli zapada orzeczenie nie kończące postępowania orzeczeniem merytorycznym, lecz inne, np. wydano uchwałę na podstawie art. 390 § 1 k.p.k. czy nawet uchylono zaskarżone orzeczenie i przekazano sprawę do ponownego rozpoznania.

Rozważając ten problem, Sąd Najwyższy zajął stanowisko, że w wypadku gdy w sprawie występował obrońca z urzędu wyznaczony tylko do określonej czynności, sąd zobowiązany jest na podstawie art. 29 ust. 2 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - prawo o adwokaturze (Dz. U. Nr 16, poz. 124 z późn. zm.) zasądzić opłatę na rzecz zespołu adwokackiego, który ten obrońca reprezentuje, również wtedy, gdy wydaje orzeczenie lub uchwałę choćby nie kończące postępowania w ogóle, ale kończące postępowanie w danej instancji. Stanowisku takiemu nie stoi na przeszkodzie treść art. 546 k.p.k., gdyż z przepisu tego wynika jedynie obowiązek określenia, kto ponosi koszty postępowania w każdym orzeczeniu kończącym postępowanie, na co wskazuje słowo "zawsze", ale nie wynika zakaz wydania takiego orzeczenia w innych wypadkach, a w szczególności także wtedy, gdy następuje zakończenie pewnego etapu postępowania. O ile w wypadku, gdy w sprawie występuje od początku do końca ten sam obrońca z urzędu, potrzeba zasądzenia na rzecz zespołu adwokackiego należnych mu do Skarbu Państwa opłat z tytułu udziału tego obrońcy w sprawie raczej nie występuje, o tyle potrzeba taka rysuje się z całą oczywistością wówczas, gdy obrońca z urzędu zostaje wyznaczony tylko do spełnienia określonej czynności poza siedzibą dotychczasowego obrońcy, np. w postępowaniu przed sądem rewizyjnym, i którego dalsze czynności ustaną nie tylko po wydaniu przez ten sąd orzeczenia kończącego w ogóle postępowanie, ale także wtedy, gdy sąd ten wyda orzeczenie kończące postępowanie tylko w danej instancji, np. uchyli zaskarżony wyrok i przekaże sprawę do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji (lub nawet prokuratorowi) albo - jak w niniejszej sprawie - wyda uchwałę zawierającą odpowiedź na pytanie prawne przedstawione w trybie art. 390 § 1 k.p.k.

W tych bowiem wypadkach wyznaczony do wykonania określonych czynności procesowych nowy obrońca z urzędu nie zetknie się już więcej ze sprawą i jego sytuacja - z punktu widzenia należności - zbliżona jest do sytuacji biegłego, gdyż za wykonaną pracę należy mu się stosowna opłata niezależnie od dalszego toku postępowania - zgodnie z art. 29 ust. 2 cytowanego już prawa o adwokaturze.

Dodatkowo zauważyć należy, że wyrażonemu poglądowi nie może także stać na przeszkodzie treść § 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 sierpnia 1983 r. w sprawie zasad ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nie opłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 51, poz. 230), gdyż przepis ten dotyczy przede wszystkim organu uprawnionego do wydania orzeczenia w kwestii tych kosztów, nie przesądzając w niczym tego, czy może ono być wydane wyłącznie wtedy, gdy sąd wyda orzeczenie kończące ostatecznie postępowanie, czy też nie, o czym zresztą przekonuje pkt 2 tego paragrafu, dotyczący orzeczenia o kosztach w tym zakresie w sprawie zakończonej umorzeniem postępowania przygotowawczego lub w sprawie egzekucyjnej.

Uznając przeto, że zarówno racje formalne, jak i względy słusznościowe przemawiają za tym, by w opisanych na wstępie sytuacjach nie odkładać kwestii przyznania kosztów należnych za obronę z urzędu do czasu ostatecznego zakończenia postępowania, lecz decydować o nich w wypadku wydania orzeczenia kończącego postępowanie w danej instancji, Sąd Najwyższy postanowił jak na wstępie.

 OSNKW 1984 r., Nr 7-8, poz. 84