Wyrok z dnia 1985-04-11 sygn. V KRN 178/85

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt V KRN 178/85

Wyrok z dnia 11 kwietnia 1985 r.

Zarzut rażącej niewspółmierności kary jako zarzut z kategorii ocen można zasadnie podnosić wówczas, gdy kara, jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy - innymi słowy gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą.

Przewodniczący: sędzia E. Porębski. Sędziowie: S. Kaliński, F. Wołek (sprawozdawca).

Prokurator Prokuratury Generalnej: J. Olborski.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 1985 r. sprawy Romana P., oskarżonego z art. 222 k.k., z powodu rewizji nadzwyczajnej, wniesionej przez Ministra Sprawiedliwości na niekorzyść, od wyroku Sądu Rejonowego w W. z dnia 17 grudnia 1984 r.

zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a) uchylił orzeczenie o warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności i orzeczenia z tym związane;

b) podwyższył orzeczoną karę grzywny do wysokości 400.000 zł (...);

c) za podstawę orzeczenia przepadku przedmiotów przestępstwa przyjął 5 ust. 1 ustawy z dnia 21 września 1981 r. o zwalczaniu spekulacji (...);

d) zarządził na podstawie 49 k.k. podanie wyroku do publicznej wiadomości przez ogłoszenie jego treści w "Gazecie Krakowskiej" (...).

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 17 grudnia 1984 r. Sąd Rejonowy w W. uznał oskarżonego Romana P. za winnego tego, że w dniu 4 lipca 1984 r. w W. nie mając uprawnień handlowych zgromadził w celu odsprzedaży z zyskiem 400 sztuk elektronicznych zegarków damskich i męskich wartości 906.910 zł, tj. popełnienia czynu przewidzianego w art. 222 k.k., i za to na podstawie tego przepisu i art. 36 § 2 i 3 k.k. skazał go na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności i 200.000 zł grzywny, zawieszając warunkowo wykonanie orzeczonej kary - na podstawie art. 73 § 1 k.k. - na okres 5 lat i zobowiązał go do podjęcia stałej pracy zarobkowej; ponadto orzekł przepadek zdeponowanych zegarków, wartości 906.910 zł, na rzecz Skarbu Państwa. Wyrok ten nie został zaskarżony przez strony i uprawomocnił się. Minister Sprawiedliwości zaskarżył go - wniesioną na niekorzyść oskarżonego rewizją nadzwyczajną - zarzucając rażącą niewspółmierność wymierzonych oskarżonemu kar.

W konkluzji autor rewizji nadzwyczajnej wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku przez uchylenie warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności oraz podwyższenie orzeczonych kar: pozbawienia wolności do lat 3 i grzywny do 500.000 zł oraz orzeczenie na podstawie art. 49 k.k. kary dodatkowej podania wyroku do publicznej wiadomości w terenowym wydaniu dla województwa nowosądeckiego dziennika "Gazeta Krakowska".

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zarzut rażącej niewspółmierności kary jako zarzut z kategorii ocen można zasadnie podnosić, gdy kara, jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy - innymi słowy gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą. Odnosi się to oczywiście również do orzeczenia o warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności. Artykuł 73 § 2 k.k. ustanawia - zgodnie z jego treścią - prawo sądu do oceny tej sytuacji, nie może jednak być stosowany wówczas, gdy ze względu na charakter sprawy, okoliczności towarzyszące popełnieniu przestępstwa, jego społeczną szkodliwość, wreszcie wzgląd na społeczne oddziaływanie kary przeciwko temu przemawiają. W konkretnej sprawie brak - zdaniem Sądu Najwyższego - przesłanek uzasadniających tak łagodne potraktowanie sprawcy. Oskarżony, jak wynika z wywiadu o nim i notatki, od wielu już lat nie podejmował żadnej stałej pracy zarobkowej, lecz jeździł po terenie całego kraju, utrzymując się z handlu bez wymaganego zezwolenia, prowadząc pasożytniczy tryb życia. Nie bez znaczenia dla oceny stopnia społecznego niebezpieczeństwa czynu oskarżonego jest wysoka wartość zgromadzonych towarów przekraczająca 900.000 zł.

Słusznie wywodzi rewidujący, że w warunkach szerzącej się fali spekulacji we wszystkich jej formach, wysokiej wartości przedmiotu przestępstwa względy na społeczne oddziaływanie kary sprzeciwiały się zastosowaniu warunkowgo zawieszenia jej wykonania.

Pogląd ten Sąd Najwyższy w pełni podzielił. Wysokie niewątpliwie korzyści, jakie oskarżony zamierzał osiągnąć z przestępstwa, uzasadniały także wymierzenie odpowiednio surowej kary grzywny.

Prawidłowe uwzględnienie z jednej strony - zdecydowanie przeważających - okoliczności obciążających, a z drugiej - faktu łożenia przez oskarżonego na utrzymanie pozamałżeńskiego dziecka, a ponadto faktu orzeczenia przepadku przedmiotów niebagatelnej wartości, uzasadniały wymierzenie mu kar jak w części dyspozytywnej wyroku, łącznie z orzeczeniem kary dodatkowej na podstawie art. 49 k.k.

Kara ta uzasadniona jest względami ogólnoprewencyjnymi. Jednocześnie Sąd Najwyższy powołał jako podstawę prawną orzeczenia przepadku przedmiotów przestępstwa art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 21 września 1981 r. o zwalczaniu spekulacji, a nie powołany przez Sąd Rejonowy. Ponadto należy podnieść, że Sąd Rejonowy, z oczywistym naruszeniem art. 83 § 3 k.k., nie zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonej kary grzywny okresu tymczasowego aresztowania od dnia 5 lipca 1984 r. do dnia 24 września 1984 r.

Sąd Najwyższy, uwzględniając rewizję nadzwyczajną, okres ten zaliczył na poczet kary pozbawienia wolności.

OSNKW 1985 r., Nr 7-8, poz. 60