Postanowienie z dnia 1989-07-07 sygn. WZ 29/89

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt WZ 29/89

Postanowienie z dnia 7 lipca 1989 r.

Zakres kompetencji wojskowej komisji lekarskiej jest inny niż biegłych lekarzy psychiatrów. Biegli lekarze psychiatrzy - zgodnie z art. 183 k.p.k. - wydają opinię o stanie zdrowia psychicznego oskarżonego w związku z popełnieniem czynu. Wojskowa komisja lekarska natomiast nie określa stanu poczytalności oskarżonego w związku z popełnieniem zarzucanego mu czynu, lecz określa aktualny stan zdrowia badanego żołnierza z punktu widzenia jego zdolności do pełnienia służby wojskowej. Z tych choćby względów nie można zastępować opinii biegłych lekarzy psychiatrów wynikami badań (orzeczeniem) wojskowej komisji lekarskiej.

Przewodniczący: sędzia płk J. Górski. Sędziowie: ppłk J. Medyk (sprawozdawca), płk B. Piechota.

Sąd Najwyższy w sprawie junaka Kazimierza O., oskarżonego o dwukrotne popełnienie przestępstw określonych w art. 303 § 3 k.k. w zw. z art. 60 § 1 k.k. i w zw. z art. 250 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony PRL, po rozpoznaniu w dniu 7 lipca 1989 r. zażalenia prokuratora na postanowienie Wojskowego Sądu Okręgowego w G. z dnia 21 czerwca 1989 r. o zwrocie niniejszej sprawy prokuratorowi w celu usunięcia istotnych braków postępowania przygotowawczego i po zapoznaniu się z pisemnym wnioskiem przedstawiciela Naczelnej Prokuratury Wojskowej popierającego zażalenie,

zaskarżone postanowienie utrzymał w mocy.

Uzasadnienie

(...) Zwracając niniejszą sprawę prokuratorowi w celu usunięcia istotnych braków postępowania przygotowawczego, Wojskowy Sąd Okręgowy w G. dostrzegł potrzebę poddania oskarżonego badaniom psychiatrycznym - w celu wydania stosownej opinii o jego stanie zdrowia psychicznego w chwili popełnienia przezeń zarzucanych mu czynów przestępczych.

W złożonym zażaleniu prokurator wyraża odmienny pogląd co do celowości poddania oskarżonego ponownym badaniom psychiatrycznym, powołując się na poprzednie postępowanie karne, w którym wykluczono u oskarżonego istnienie przesłanek uzasadniających zastosowanie art. 25 § 1 k.k. lub art. 25 § 2 k.k., zwłaszcza że w aktualnym postępowaniu karnym właściwa RWKL orzekła jego zdolność do służby z kategorią zdrowia A 3.

W końcu zażalenie powołuje się na ustalone przez RWKL mankamenty zdrowia psychicznego, chopatii i ociężałości umysłowej, które także istniały u niego wcześniej.

Na tej podstawie skarżący wywodzi, że stan zdrowia psychicznego oskarżonego został już ustalony, w związku z czym domaga się uchylenia zaskarżonego postanowienia.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zażalenie prokuratora nie jest zasadne.

Na wstępie stwierdzić należy, że sąd I instancji trafnie i przekonująco uzasadnił swoje stanowisko w kwestii zwrotu sprawy prokuratorowi w celu uzupełnienia postępowania przygotowawczego. Zasadnie jest twierdzenie sądu o uzasadnionych wątpliwościach co do poczytalności oskarżonego w chwili popełnienia zarzucanych mu czynów. Wątpliwości te wynikają przede wszystkim z faktu dopuszczenia się przez oskarżonego identycznych przestępstw do przestępstwa popełnionego wcześniej, gdzie w toku postępowania poddawano go odpowiednim badaniom przez biegłych lekarzy psychiatrów, a ponadto stwierdzono przez RWKL mankamenty zdrowia psychicznego.

Nie ulega wobec tego żadnej wątpliwości twierdzenie sądu, że istniejące już w stadium postępowania przygotowawczego uzasadnione wątpliwości co do poczytalności oskarżonego w chwili popełnienia zarzucanych mu czynów powodowały poddanie go przez prokuratora odpowiednim badaniom przez biegłych lekarzy psychiatrów. Tymczasem prokurator błędnie wywodzi w zażaleniu, że w świetle aktualnego orzeczenia RWKL nr 2665/3/89 z dnia 15 czerwca 1989 r.: "(...) stan zdrowia psychicznego podejrzanego nie uległ zmianie i nadal utrzymuje się na poziomie psychopatii i ociężałości umysłowej", a to z kilku przyczyn. W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że celem postępowania przygotowawczego jest wszechstronne wyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności związanych nie tylko z czynem sprawcy, lecz także dotyczących jego osoby w myśl wskazań zawartych w art. 8 § 1 k.p.k., a zwłaszcza wyjaśnienie poczytalności oskarżonego w chwili czynu, jeżeli wyłoniły się uzasadnione wątpliwości w tym zakresie (...). W związku z tym podkreślić należy, że zakres kompetencji wojskowej komisji lekarskiej jest inny niż biegłych lekarzy psychiatrów. Biegli lekarze psychiatrzy - zgodnie z art. 183 k.p.k. - wydają opinię o stanie zdrowia psychicznego oskarżonego w związku z popełnieniem czynu. Wojskowa komisja lekarska natomiast nie określa stanu poczytalności oskarżonego w związku z popełnieniem zarzucanego mu czynu, lecz określa aktualny stan zdrowia badanego żołnierza z punktu widzenia jego zdolności do popełnienia służby wojskowej. Z tych choćby względów nie można zastępować opinii biegłych lekarzy psychiatrów wynikami badań (orzeczeniem) wojskowej komisji lekarskiej.

Nie ulega wobec tego wątpliwości, że poprzestanie w niniejszej sprawie jedynie na orzeczeniu wojskowej komisji lekarskiej, określającym aktualny stan zdrowia oskarżonego oraz zaniechanie powołania biegłych lekarzy psychiatrów w celu wydania opinii o stanie jego zdrowia psychicznego w chwili czynu, jest istotnym brakiem postępowania przygotowawczego, tj. brakiem tego rodzaju, że uniemożliwia zakończenie rozprawy w najkrótszym terminie.

Mając na względzie to, że wspomniany "brak" postępowania zaistniał w fazie przygotowawczej do rozprawy, uchybienie to powinno być usunięte przez ten organ procesowy, który się go dopuścił. Taka teza znajduje uzasadnienie w znanych zasadach procesu karnego: koncentracji materiału dowodowego, szybkości i ciągłości postępowania, jak też przestrzegania obowiązków organów wymienionych przykładowo w art. 3 § 1 i art. 8 § 1 k.p.k.

Wspomnieć ponadto należy, że prokurator powinien także wyjaśnić przesłanki, którymi kierowali się członkowie wojskowej komisji lekarskiej uznający mankamenty zdrowia psychicznego oskarżonego za poddające się korekcji, mimo istniejących ku temu przeciwwskazań zawartych przykładowo w instrukcji zdrowia nr 206/84 oraz wynikających z niepoprawnego zachowania się oskarżonego, zaistniałego także po odbyciu przezeń kary pozbawienia wolności za podobny czyn

OSNKW 1989 r., Nr 7-12, poz. 56