Wyrok z dnia 1989-03-09 sygn. II KR 29/89

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II KR 29/89

Wyrok z dnia 9 marca 1989 r.

Przeciwko skazaniu bezpośrednio przez Sąd Najwyższy oskarżonego - wobec którego sąd wojewódzki orzekł środek wychowawczy na podstawie art. 9 § 3 k.k. - przemawia zakaz wynikający z art. 383 § 1 k.p.k. (zdanie drugie). Wprawdzie w przepisie tym nie mówi się wprost o sytuacji, w której orzeczono wobec oskarżonego środek wychowawczy, ale ratio legis tego przepisu polega na niedopuszczeniu do tego, aby przed Sądem Najwyższym zapadł po raz pierwszy wyrok skazujący, który stałby się natychmiast prawomocny i nie podlegałby kontroli rewizyjnej w trybie zwykłym, co byłoby sprzeczne z konstytucyjnie zagwarantowanym każdemu oskarżonemu prawem do obrony i oznaczałoby faktycznie pozbawienie oskarżonego - w zakresie zastosowanej kary - jednej instancji.

Przewodniczący: sędzia J. Borodej. Sędziowie: Z. Bartnik, H. Szwaczkowski (sprawozdawca).

Prokurator Prokuratury Generalnej: P. Lech.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 9 marca 1989 r. sprawy Roberta M., oskarżonego o popełnienie czynu określonego w art. 215 § 1 k.k., z powodu rewizji wniesionej przez prokuratora od wyroku Sądu Wojewódzkiego w W. z dnia 29 listopada 1988 r.

uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Wojewódzkiemu w W. do ponownego rozpoznania.

Uzasadnienie

 Sąd Wojewódzki w W. rozpoznał m.in. sprawę Roberta M., oskarżonego o to, że w kwietniu 1988 r. w W. pomógł nieletniemu Krzysztofowi Z. w zbyciu dwóch kompletów kół samochodowych wartości 25.000 zł, wiedząc o tym, że pochodzą one z przestępstwa, tj. o popełnienie czynu określonego w art. 215 § 1 k.k., i uznał Roberta M. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, i za to na podstawie art. 215 § 1 k.k. z zastosowaniem art. 9 § 3 k.k. i art. 6 pkt 3 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. Nr 35, poz. 228) ustanowił wobec niego nadzór odpowiedzialny rodziców.

Od wyroku Sądu Wojewódzkiego prokurator wniósł rewizję (...).

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Rewizja prokuratora zasadnie zarzuca, że sąd I instancji wydał zaskarżony wyrok z obrazą art. 9 § 3 k.k., gdyż oskarżony Robert M. czynu zarzucanego mu w akcie oskarżenia dopuścił się po ukończeniu osiemnastego roku życia. Oskarżony ten, jak wynika z jego danych osobowych znajdujących się w aktach sprawy, urodził się w dniu 10 listopada 1969 r., a więc w dniu 10 listopada 1987 r. ukończył 18 lat, a zarzucanego mu czynu dokonał w kwietniu 1988 r. W tej sytuacji zakwalifikowanie tego przestępstwa przez Sąd Wojewódzki w zaskarżonym wyroku z zastosowaniem art. 9 § 3 k.k. i orzeczenie wobec oskarżonego M. odpowiedzialnego nadzoru rodziców na podstawie art. 6 pkt 3 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. Nr 35, poz. 228) było niedopuszczalne, gdyż stosowanie art. 9 § 3 k.k. może nastąpić tylko w odniesieniu do sprawcy, który popełnił występek po ukończeniu lat 17, lecz przed ukończeniem lat 18.

Nie podzielił natomiast Sąd Najwyższy wniosku zawartego w rewizji prokuratora o wyeliminowanie z podstawy prawnej "skazania" oskarżonego Roberta M. art. 9 § 3 k.k. oraz art. 6 pkt 3 cyt. ustawy z dnia 26 października 1982 r. i wymierzenie za przestępstwo zarzucane mu w akcie oskarżenia kary roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat, 20.000 zł grzywny oraz orzeczenie dozoru kuratora. Składając taki wniosek, skarżący nie wziął pod uwagę tego, że sąd orzekający w I instancji, uznając oskarżonego za winnego dokonania przestępstwa określonego w art. 215 § 1 k.k., nie skazał go na żadną z kar zasadniczych, jak też dodatkowych wymienionych w art. 30 i 38 k.k., lecz orzekł jedynie (z zastosowaniem art. 9 § 3 k.k.) środek wychowawczy w postaci odpowiedzialnego nadzoru rodziców, przewidziany w art. 6 pkt 3 powołanej ustawy z dnia 26 października 1982 r., co nie jest równoznaczne ze skazaniem.

Dlatego też przeciwko skazaniu oskarżonego bezpośrednio przez Sąd Najwyższy (czego żąda rewizja) przemawia zakaz wynikający z art. 383 § 1 k.p.k. (zdanie drugie). Wprawdzie w przepisie tym nie mówi się wprost o sytuacji, w której orzeczono wobec oskarżonego środek wychowawczy, ale ratio legis tego przepisu polega na niedopuszczeniu do tego, aby przed Sądem Najwyższym zapadł po raz pierwszy wyrok skazujący, który stałby się natychmiast prawomocny i nie podlegałby kontroli rewizyjnej w trybie zwykłym, co byłoby sprzeczne z konstytucyjnie zagwarantowanym każdemu oskarżonemu prawem do obrony i oznaczałoby faktycznie pozbawienie oskarżonego - w zakresie zastosowanej kary - instancji odwoławczej

OSNKW 1989 r., Nr 5-6, poz. 40