Postanowienie z dnia 1991-10-10 sygn. I KZP 27/91

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Postanowienie z dnia 10 października 1991 r., I KZP 27/91

Listy (spisy członków) i pisma ewidencyjne organizacji społecznej czy politycznej mogą mieć walor dokumentu w rozumieniu art. 120 § 13 k.k. w wypadkach, gdy dane w nich zawarte albo one same stanowią podstawę do ustalenia istnienia stosunku prawnego lub okoliczności mogących mieć znaczenie prawne.

Przewodniczący: sędzia L. Misiurkiewicz, sędziowie: J. Grajewski (sprawozdawca), A. Michalczyk.

Prokurator w Ministerstwie Sprawiedliwości: R. Stefański.

 Sąd Najwyższy w sprawie Waldemara O. i innych oskarżonych o przestępstwo określone w art. 52 § 1 ustawy z 14 lipca 1983 r., o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Dz. U. Nr 38, poz. 173) i w art. 268 k.k., po rozpoznaniu przekazanego na podstawie art. 390 § 1 k.p.k. przez Sąd Wojewódzki w Lublinie - postanowieniem z dnia 25 lipca 1991 r. - zagadnienia prawnego wymagającego zasadniczej wykładni ustawy:

"Czy materiały archiwalne byłej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w postaci list członków tej partii oraz pisma ewidencyjne zawarte w aktach sprawy stanowią dokumenty w rozumieniu art. 120 § 13 k.k. i 268 k.k.?"

postanowił odmówić udzielenia odpowiedzi.

Uzasadnienie

Zgodnie z definicją ustawową, zawartą w przepisie art. 120 § 13 k.k., dokumentem jest każdy przedmiot, z którym jest związane określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mogącej mieć znaczenie prawne. Kodeks karny nie przeprowadza rozróżnienia pomiędzy dokumentami prywatnymi a publicznymi, podobnie jak między zagranicznymi a krajowymi. W ujęciu powyżej definicji dokumentami są nie tylko przedmioty, które bezpośrednio wyrażają ściśle określone uprawnienia, ale także przedmioty sporządzone nie w celu wyrażenia czyjegoś uprawnienia, ale ze względu na posiadaną treść intelektualną, mającą walor prawny (por. System prawa karnego, t. IV, cz. 2, Wrocław, Warszawa, Gdańsk, Łódź 1989, s. 606-807).

Sąd Najwyższy niejednokrotnie zajmował się już wykładnią wskazującą, jakie pisma czy też ich rodzaje mieszczą się w obowiązującej definicji dokumentu. Na przykład, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 1973 r., VI KZP 8/73 (OSNKW 1973, nr 9, poz. 103) zalicza do dokumentów w rozumieniu art. 120 § 13 k.k., wszelkie druki, zarówno krajowe jak i zagraniczne, bez względu na to, czy zostały sporządzone na użytek zewnętrzny, czy na urzędowy użytek wewnętrzny "jeżeli zostały wypełnione treścią, z którą związane jest określone prawo albo jeżeli z powodu tej treści stanowią dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mogącej mieć znaczenie prawne".

Skoro więc zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie nie zachodzą różnice w wykładni pojęcia "dokument", w rozumieniu art. 120 § 13 k.k., nie zachodzi także w niniejszej sprawie potrzeba rozstrzygnięcia przez Sąd Najwyższy zagadnienia prawnego w trybie art. 390 § 1 k.p.k.

Na pytanie: "Czy materiały archiwalne byłej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w postaci list członków tej partii oraz pisma ewidencyjne w aktach sprawy stanowią dokumenty w rozumieniu art. 120 § 13 k.k" - władny jest odpowiedzieć sam Sąd Wojewódzki, oceniający charakter wspomnianych list i pism, w szczególności w kontekście, czy stanowią dowód stosunku prawnego lub okoliczności mogącej mieć znaczenie prawne.

Listy (spisy członków) i pisma ewidencyjne organizacji społecznej czy politycznej mogą mieć walor dokumentu w rozumieniu art. 120 § 13 k.k. w wypadkach, gdy dane w nich zawarte albo one same stanowią podstawę do ustalenia istnienia stosunku prawnego lub okoliczności mogących mieć znaczenie prawne.

Rozstrzygnięcie zagadnienia, czy zniszczenie powyższych przedmiotów wyczerpuje dyspozycję art. 268 k.k., zależy zarówno od oceny charakteru tych przedmiotów (zaliczenie ich do dokumentów w rozumieniu art. 120 § 13 k.k.), jak i od ustalenia braku u sprawcy uprawnień do wyłącznego rozporządzenia dokumentami.

OSNKW 1992 r., Nr 1-2, poz. 7