Postanowienie z dnia 1991-05-17 sygn. I KZP 9/91

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Postanowienie z dnia 17 maja 1991 r., I KZP 9/91

Złożenie tytułem poręczenia majątkowego określonej przez organ stosujący ten środek zapobiegawczy sumy w walucie obcej jest w pełni dopuszczalne, i to nawet przez osobę krajową, jeżeli osoba taka wyraźnie zadeklaruje wpłatę takich środków płatniczych. Oczywiste jest, że ta forma poręczenia dopuszczalna jest także i dla cudzoziemca.

Jeżeli zatem przedmiot poręczenia określony został w postanowieniu o zastosowaniu tego środka zapobiegawczego w walucie obcej - przedmiot ten, a nie jego równowartość, podlega zwrotowi. Analogicznie - jeżeli przedmiot poręczenia określony został w walucie polskiej, to zwrotowi podlega waluta polska, a nie jej równowartość w jakiejkolwiek postaci.

Przewodniczący: sędzia J. Bratoszewski. Sędziowie: A. Deptuła (sprawozdawca), S. Zabłocki.

Prokurator w Ministerstwie Sprawiedliwości: R. Stefański.

 Sąd Najwyższy w sprawie Aloisa H. po rozpoznaniu przekazanego na podstawie art. 390 § 1 k.p.k. przez Sąd Wojewódzki w Tarnowie - postanowieniem z dnia 11 lutego 1991 r. - zagadnienia prawnego wymagającego zasadniczej wykładni ustawy:

"Czy orzekając w trybie art. 229 § 2 k.p.k. co do zwolnienia sumy poręczenia majątkowego udzielonego przez osobę zagraniczną należy nakazać wypłatę tej sumy w walucie obcej, w której poręczający dokonał wpłaty za pośrednictwem banku, czy też w walucie polskiej, stanowiącej jej równowartość, i w tej postaci przelanej przez bank na konto sum depozytowych sądu?"

postanowił odmówić udzielenia odpowiedzi.

 Uzasadnienie

 Przedstawione przez Sąd Wojewódzki w Tarnowie pytanie prawne nie dotyczy zagadnienia wymagającego "zasadniczej wykładni ustawy" w rozumieniu art. 390 § 1 k.p.k., co uzasadnia odmowę udzielenia odpowiedzi.

Sądowi Wojewódzkiemu chodzi w istocie o wyjaśnienie, co w rozpatrywanej sprawie stanowi przedmiot poręczenia majątkowego; nie jest to więc zagadnienie prawne, które można by sytuować w zakresie wątpliwości interpretacyjnych przepisów regulujących instytucję poręczenia majątkowego.

Poręczenie majątkowe jest samodzielnym środkiem zapobiegawczym. W myśl art. 226 § 1 k.p.k. poręczenie majątkowe może być złożone w postaci pieniędzy, papierów wartościowych, zastawu lub hipoteki. Przepis ten nie zawiera klauzuli wykluczającej możliwość złożenia tytułem poręczenia gotowizny w walucie obcej, jak również papierów wartościowych wydanych zarówno w kraju, jak i za granicą. Tak więc złożenie tytułem poręczenia majątkowego określonej przez organ stosujący ten środek zapobiegawczy sumy w walucie obcej jest w pełni dopuszczalne, i to nawet przez osobę krajową, jeżeli osoba taka wyraźnie zadeklaruje wpłatę takich środków płatniczych. Oczywiste jest, że ta forma poręczenia dopuszczalna jest także i dla cudzoziemca.

Zasady postępowania z przedmiotem poręczenia w razie ustania poręczenia majątkowego, reguluje art. 229 § 2 k.p.k., w myśl którego "Z chwilą ustania poręczenia majątkowego przedmiot poręczenia zwraca się, a sumę poręczenia zwalnia się (...)" Z przepisu tego jasno więc wynika, że zwrotowi podlega przedmiot poręczenia, zwolnionemu zaś suma poręczenia, a nie jakikolwiek ich ekwiwalent czy równowartość.

Jeżeli zatem przedmiot poręczenia określony został w postanowieniu o zastosowaniu tego środka zapobiegawczego w walucie obcej, to przedmiot ten, a nie jego równowartość, podlega zwrotowi. Analogicznie, jeżeli przedmiot poręczenia określony został w walucie polskiej, to zwrotowi podlega waluta polska, a nie jej równowartość w jakiejkolwiek postaci. Rozstrzygająca jest tu zatem treść postanowienia o poręczeniu majątkowym, co jest przedmiotem poręczenia.

Zasady te nie zostały w żadnej mierze osłabione przez fakt, że osoba wpłacająca poręczenie majątkowe była osobą zagraniczną, do której w chwili dokonania wpłaty stosowany był szczególny, przewidziany w przepisach ówcześnie obowiązującego prawa dewizowego (art. 12 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy z dnia 15 lutego 1989 r. - Prawo dewizowe, Dz. U. Nr 6, poz. 33 z późn. zm), tryb przyjmowania wpłaty.

Zawarta w uzasadnieniu pytania prawnego sugestia, czy uregulowanie takie nie powinno rzutować w sposób istotny na określenie przedmiotu poręczenia, jest nieuzasadnione, gdyż ów szczególny tryb przyjmowania wpłaty dotyczył technicznej strony realizacji poręczenia majątkowego w wypadku, gdy osobą wpłacającą była osoba zagraniczna, i jako taki nie może zmieniać istoty postanowienia o zastosowaniu poręczenia majątkowego, a więc wpływać także i na to, co w konkretnym wypadku było przedmiotem poręczenia.

Reguły dotyczące zwrotu przedmiotu poręczenia majątkowego, wymienionego w postanowieniu o zastosowaniu tego środka zapobiegawczego, mogą w niektórych wypadkach okazać się niekorzystne dla wpłacających czy to walutę obcą, czy to walutę polską. Dotyczyć to może w równym stopniu zarówno osoby krajowej, jak i osoby zagranicznej, a wynikać ze zmiany wzajemnej kursów walut. Sytuacja taka wystąpi zresztą nie tylko wtedy, gdy wpłata dokonywana była w walucie obcej. Wpłata w walucie polskiej również ulega zwrotowi w sumie nominalnej, a nie w wysokości rewaloryzowanej, uwzględniającej stopień inflacji.

Podsumowując stwierdzić należy, że to, czy przedmiotem poręczenia jest określona kwota w walucie polskiej, czy też określona kwota w walucie obcej, jest kwestią faktu, który wynika z treści postanowienia o zastosowaniu poręczenia majątkowego; kwestia faktu zaś nie podlega interpretacji prawnej na podstawie art. 390 § 1 k.p.k., lecz należy do uprawnień sądu orzekającego merytorycznie.

OSNKW 1992 r., Nr 1-2, poz. 16