Postanowienie z dnia 2010-01-27 sygn. III KK 396/09

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III KK 396/09

Wyrokz dnia 27 stycznia 2010 r.

 Przewodniczący: Sędzia SN Krzysztof Cesarz (sprawozdawca).

 Sędziowie SN: Piotr Hofmański, Przemysław Kalinowski.

Sąd Najwyższy w sprawie Violetty K. skazanej z art. 286 § 1 k.k. i innych po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k. w dniu 27 stycznia 2010 r. kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanej od wyroku Sądu Okręgowego w B. z dnia 13 marca 2007 r., utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w B. z dnia 12 września 2006 r., uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej Violetty K. i w tym zakresie przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w B. do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.

Uzasadnienie 

 Wyrokiem z dnia 12 września 2006 r., Sąd Rejonowy w B. uznał, m.in., Violettę K. za winną popełnienia od dnia 21 listopada 2003 r. do 8 stycznia 2004 r. w B. czynu ciągłego oszustwa i usiłowania oszustwa na szkodę określonego banku i szeregu osób fizycznych, przy czym przyjął, że oskarżona czynu tego dopuściła się "przed upływem 5 lat od odbycia, co najmniej, 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo podobne", to jest czynu wypełniającego dyspozycję art. 286 § 1 k.k., 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. wymierzył jej karę 4 lat pozbawienia wolności oraz zawarł rozstrzygnięcia akcesoryjne.

 Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wyroku stwierdził, że oskarżona dlatego popełniła przypisany czyn w warunkach recydywy z art. 64 § 1 k.k., bo "była już (...) wielokrotnie karana za przestępstwa przeciwko mieniu, w tym wyrokiem Sądu Rejonowego z 20.01.2003 r. za czyny z art. 286 § 1 k.k. i inne na karę pozbawienia wolności, którą odbywała w okresie od 29.03.2002 r. - 16.10.2002 r. i 10.11.2002 r. - 14.01.2003 r.".

 Oskarżona w osobistej apelacji podniosła, że we wskazanym wyżej czasie nie odbywała kary pozbawienia wolności, a jedynie była tymczasowo aresztowana w sprawie Sądu Rejonowego w B. Orzeczoną w niej karę rozpoczęła odbywać dopiero w dniu 29 kwietnia 2004 r.

 Sąd Okręgowy w B. wyrokiem z dnia 13 marca 2007 r., utrzymał w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelacje oskarżonej i jej obrońcy za oczywiście bezzasadne. Sąd odwoławczy w motywach wyroku wyraził pogląd, że oskarżona przypisanego jej czynu dopuściła się w warunkach powrotu do przestępstwa z art. 64 § 1 k.k., skoro okresy tymczasowego aresztowania zaliczono jej na poczet wymierzonej ostatecznie kary pozbawienia wolności, co oznacza, że we wskazanym czasie karę tę odbyła.

 Kasację od wyroku Sądu Okręgowego na korzyść skazanej złożył Prokurator Generalny, który zarzucił "rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów prawa karnego materialnego, a mianowicie art. 64 § 1 k.k., polegające na niezasadnym uznaniu, że oskarżona popełniła przypisane jej czyny z art. 286 § 1 k.k. i z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., w warunkach powrotu do przestępstwa określonych w tym przepisie", po czym wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w części dotyczącej oskarżonej Violetty K. i przekazanie w tym zakresie sprawy Sądowi Okręgowemu w B. do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.

 Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

 Kasacja okazała się oczywiście zasadna, co do zarzutu jak i sformułowanego wniosku, toteż mogła zostać uwzględniona w całości na posiedzeniu (art. 535 § 5 k.p.k.). Tej oceny nie zmienia fakt, że dopiero przy pomocy dyrektywy interpretacyjnej określonej w art. 118 § 1 k.p.k., zastosowanej do całości środka zaskarżenia, należało ustalić, iż do uchybienia przepisowi art. 64 § 1 k.k. przez Sąd Okręgowy, wobec akceptacji w tej części rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego, doszło na skutek rażącego naruszenia przez Sąd odwoławczy art. 433 § 2 k.p.k., który nienależycie rozważył zarzut błędnych ustaleń faktycznych o odbyciu przez oskarżoną kary po uprzednim skazaniu. Na błąd ten w niniejszej sprawie nałożyła się wadliwa interpretacja norm zawartych w art. 64 § 1 k.k. i dlatego można mówić o zasadności całości skargi kasacyjnej.

 Przechodząc do meritum, z art. 42 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i art. 5 § 1 k.p.k. wynika, że skazanym, także w rozumieniu art. 64 § 1 k.k., jest osoba, co do której zapadł prawomocny wyrok sądu. W sprawie Sądu Rejonowego w B. wyrok uprawomocnił się w dniu 26 lutego 2004 r. Tymczasem w niniejszej sprawie przypisany czyn ciągły był dokonany w czasie od 21 listopada 2003 r. do 8 stycznia 2004 r. Jest więc oczywiste, że nie został spełniony pierwszy warunek recydywy z art. 64 § 1 k.k., jakim jest popełnienie przestępstwa po uprzednim prawomocnym skazaniu. Do czynu osądzonego w niniejszej sprawie doszło po wyroku Sądu Rejonowego skazującym w sprawie określonej, ale oskarżona aż do dnia 26 lutego 2004 r. korzystała z domniemania niewinności, statuowanej przez wskazane wyżej przepisy, czyli nie była w czasie dokonania czynu osądzonego w tej sprawie osobą skazaną w rozumieniu art. 64 § 1 k.k. Dopiero gdy jest spełniony ten wyjściowy warunek, to przyjmuje się, że odbyciem kary pozbawienia wolności w danej sprawie w rozmiarze co najmniej 6 miesięcy jest stosowanie w niej tymczasowego aresztowania w związku z zarzuconym i następnie przypisanym czynem, przez ten okres i zaliczenie go na poczet kary pozbawienia wolności wymierzonej w tejże sprawie.

 Ma rację kasacja, że zaistniałe uchybienie było rażące i miało istotny wpływ na treść wyroku. Sąd Rejonowy, co zaakceptował Sąd odwoławczy, powołał art. 64 § 1 k.k. do podstawy prawnej skazania, po uprzednim zamieszczeniu elementów tego przepisu w opisie czynu, a nadto zawarł ten przepis w podstawie prawnej wymiaru kary, chociaż nie orzekł jej powyżej górnej granicy ustawowego zagrożenia. Jednak ten zabieg i wskazanie w motywach wyroku Sądu I instancji działania oskarżonej w warunkach powrotu do przestępstwa z art. 64 § w k.k. jako okoliczności uzasadniającej "prymat funkcji zapobiegawczej kary", a uzasadnieniu Sądu odwoławczego - jako okoliczności ją zaostrzającej, świadczy jednoznacznie o istotnym wpływie tej wadliwie zidentyfikowanej okoliczności na treść zaskarżonego orzeczenia. Nie można również pomijać wpływu zakwestionowanego wyroku na (bardziej rygorystyczne) warunki i czas odbycia orzeczonej kary (zob. np. art. 78 § 2 k.k.w. i art. 82 § 2 k.k.w.).