Postanowienie z dnia 2004-02-25 sygn. II KK 393/03

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II KK 393/03

Postanowienie z dnia 25 lutego 2004 r.

Orzekając o umorzeniu postępowania w sprawie o wykroczenie z powodu niepoczytalności sprawcy tego czynu, nie jest dopuszczalne stosowanie doń środków zabezpieczających przewi d zianych dla takich sytuacji przez przepisy Kodeksu karnego, gdyż normy tego kodeksu nie mają zastosowania do spraw o wykroczenia, a odpowiedzialność za czyny będące wykroczeniami normuje w pełni Kodeks wykroczeń, który dopuszcza przy zaistnieniu okoliczności wyłączających ukaranie sprawcy jedynie możliwość orzekania przepadku przedmiotów (art. 28 § 3 k.w.). 

Przewodniczący: sędzia SN T. Grzegorczyk (sprawozdawca).

Sędziowie SN: M. Buliński, L. Misiurkiewicz.

Sąd Najwyższy sprawie Krzysztofa R., obwinionego z art. 87 § 1 k.w., po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k. w dniu 25 lutego 2004 r., kasacji wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść obwinionego w części dotyczącej orzeczenia środka zabezpieczającego od postanowienia Sądu Rejonowego w W. z dnia 30 marca 2001 r.,

uchylił zaskarżone postanowienie w części dotyczącej orzeczenia o środku zabezpieczającym zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych.

Uzasadnienie 

Krzysztof R. był obwiniony o popełnienie wykroczenia określonego w art. 87 § 1 k.w. W toku postępowania sądowego w pierwszej instancji, po wyznaczeniu obwinionemu obrońcy z urzędu, wydana została opinia psychiatryczna wskazująca, że stan psychiczny obwinionego znosił całkowicie jego zdolność rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem. W związku z powyższym postanowieniem z dnia 30 czerwca 2001 r. Sąd Rejonowy w W. umorzył postępowanie wobec Krzysztofa R., ale jednocześnie, na podstawie art. 99 § 1 i 2 k.k., orzekł wobec niego zakaz prowadzenia pojazdów tytułem środka zabezpieczającego, bez określania terminu jego trwania. Postanowienie to uprawomocniło się bez zaskarżania przez którąkolwiek ze stron. W kasacji wniesionej przez Prokuratora Generalnego od prawomocnego orzeczenia na korzyść obwinionego, w części dotyczącej rozstrzygnięcia o wskazanym zakazie podniesiono zarzut obrazy art. 99 k.k. przez jego zastosowanie do czynu będącego wykroczeniem, wnosząc o uchylenie postanowienia w tej właśnie części.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna jest zasadna w całości w sposób oczywisty, stąd też możliwe było rozpoznanie jej na posiedzeniu, stosownie do art. 535 § 3 k.p.k. Rzecz w tym, że Kodeks wykroczeń z 1971 r. był (i jest) regulacją odrębną od Kodeksu karnego i do odpowiedzialności za wykroczenia nie stosuje się przepisów tego ostatniego kodeksu. Kodeks wykroczeń bowiem w pełni i samodzielnie reguluje zasady odpowiedzialności za czyny stanowiące wykroczenia (pospolite). Przepisy tego kodeksu przewidują, że w razie zaistnienia okoliczności wyłączających ukaranie sprawcy możliwe jest jedynie orzeczenie przepadku przedmiotów (art. 28 § 3 k.w.). Poza tym nie ma na gruncie tej kodyfikacji innych środków o charakterze zabezpieczającym, a normy Kodeksu karnego nie mają tu w ogóle zastosowania. Tym samym orzekając o umorzeniu postępowania w sprawie o wykroczenie, z powodu niepoczytalności sprawcy tego czynu, nie jest dopuszczalne stosowanie doń środków zabezpieczających przewidzianych dla takich sytuacji przez przepisy Kodeksu karnego, gdyż normy tego kodeksu nie mają zastosowania do spraw o wykroczenia, a odpowiedzialność za czyny będące wykroczeniami normuje w pełni Kodeks wykroczeń, który dopuszcza przy zaistnieniu okoliczności wyłączających ukaranie sprawcy jedynie możliwość orzekania przepadku przedmiotów (art. 28 § 3 k.w.). Sąd Rejonowy zasadnie umarzając postępowanie z racji niepoczytalności sprawcy wykroczenia, nie mógł zatem sięgać po środek zabezpieczający wynikający z Kodeksu karnego, a czyniąc to naruszył prawo materialne, obrażając art. 99 k.k. Tym samym rozstrzygnięcie tegoż Sądu dotyczące orzeczonego wobec obwinionego zakazu prowadzenia pojazdów ostać się nie może. Uchylenie orzeczenia w tym zakresie nie oznacza jednak, iżby odebrane obwinionemu i przekazane staroście prawo jazdy musiało być zwrócone Krzysztofowi R., jako że stosownie do art. 140 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2003 r. Nr 58, poz. 515) możliwe jest cofnięcie uprawnień do prowadzenia pojazdów w trybie administracyjnym przez starostę, a z uwagi na powód umorzenia postępowania w sprawie o czyn zarzucany obwinionemu, podstawy do takiej decyzji bezsprzecznie istnieją.

Sąd Najwyższy ograniczył się do uchylenia zaskarżonego rozstrzygnięcia, gdyż jak wskazuje się w orzecznictwie i doktrynie nie zawsze decyzji uchylającej towarzyszyć musi rozstrzygnięcie następcze, w szczególności, gdy chodzi o takie kwestie, które nie muszą być przekazywane do ponownego rozpoznania (zob. np. T. Grzegorczyk: Kodeks postępowania karnego. Komentarz z komentarzem do ustawy o świadku koronnym, Kraków 2003, s. 1126 i 1331-1332; Kodeks postępowania karnego. Komentarz pod red. Z. Gostyńskiego, Warszawa 1998, t. II, s. 450-451; postanowienie SN z dnia 10 września 1992 r., III KRN 116/92, OSNKW 1992, z. 11-12, poz. 86, czy z dnia 20 lutego 1995 r., II KRN 256/94, OSNKW 1995, z. 5-6, poz. 36). Niniejszy przypadek jest przykładem słuszności takiego poglądu.

Mając to wszystko na uwadze orzeczono jak na wstępie.

OSNKW 2004r., Nr 4, poz. 45