Wyrok z dnia 2007-08-21 sygn. WK 16/07

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt: WK 16/07

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 sierpnia 2007 r.

Sąd Najwyższy w składzie :

SSN Marek Pietruszyński (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Wiesław Maciak

SSN Zygmunt Stefaniak

Protokolant: Marcin Szlaga

przy udziale prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej płk. Wojciecha Marcinkowskiego w sprawie szer. rez. K. K. skazanego z art. 278 § 1 k.k., po rozpoznaniu w Izbie Wojskowej na rozprawie w dniu 21 sierpnia 2007 r., kasacji wniesionej przez Zastępcę Prokuratora Generalnego Naczelnego Prokuratora Wojskowego na korzyść skazanego od wyroku Wojskowego Sądu Garnizonowego w P. z dnia 11 stycznia 2007 r., sygn. akt: Sg. 119/06

1. na podstawie art. 537 § 1 k.p.k. uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej orzeczenia przepadku równowartości korzyści osiągniętej z przestępstwa,
2. koszty sądowe postępowania kasacyjnego ponosi Skarb Państwa.

 U Z A S A D N I E N I E

 W postępowaniu karnym prowadzonym przeciwko szer. K. K. przedstawiono mu zarzut popełnienia przestępstwa określonego w art. 278 § 1 k.k., polegającego na zaborze, w dniu 13 września 2006 r. w sali żołnierskiej Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych w P., w celu przywłaszczenia telefonu komórkowego Nokia 6020 o wartości nie mniejszej niż 300 złotych na szkodę szer. K. B. Po zapoznaniu się z zarzutem i złożeniu wyjaśnień, K. K. złożył pisemne oświadczenie, w którym zawarł wniosek o wydanie wyroku skazującego bez przeprowadzenia rozprawy i wymierzenie mu za popełnione przestępstwo kary 3 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 lat oraz grzywny w wysokości 10 stawek dziennych, określając wysokość jednej stawki na 10 złotych, oddanie w okresie próby pod dozór przełożonego wojskowego lub kuratora sądowego oraz orzeczenie środka karnego-obowiązku naprawienia w całości szkody wyrządzonej przestępstwem. Oczekiwania podejrzanego zostały zaakceptowane przez prokuratora, który w akcie oskarżenia umieścił wniosek o wydanie wyroku bez przeprowadzenia rozprawy i orzeczenie uzgodnionej przez strony kary oraz środka karnego. Na posiedzeniu oskarżony przekazał pokrzywdzonemu kwotę 300 zł, co według oświadczenia pokrzywdzonego zaspokoiło w całości jego roszczenie. W tej sytuacji prokurator wniósł o modyfikację wcześniej poczynionych uzgodnień i zaproponował odstąpienie od orzeczenia obowiązku naprawienia szkody z jednoczesnym orzeczeniem środka karnego – przepadku równowartości korzyści osiągniętej z przestępstwa w wysokości 230 złotych, odpowiadającej kwocie jaką oskarżony uzyskał ze sprzedaży telefonu. Na proponowane zmianę wyraził zgodę oskarżony. W tej sytuacji, Wojskowy Sąd Garnizonowy w P. na posiedzeniu w dniu 11 stycznia 2006 r. wydał wyrok, sygn. akt Sg (…), mocą którego uznał oskarżonego K. K. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i wymierzył mu karę 3 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawiesił na okres próby 3 lat, oddając go w okresie próby pod dozór przełożonego wojskowego, a po zakończeniu służby kuratora sądowego, orzekł również 10 stawek dziennych grzywny, określając wysokość jednej stawki na 10 zł oraz środek karny – przepadek równowartości korzyści osiągniętej z przestępstwa w wysokości 230 zł.

Wyrok uprawomocnił się bez postępowania odwoławczego.

Od tego wyroku kasację na korzyść skazanego wniósł Zastępca Prokuratora Generalnego Naczelny Prokurator Wojskowy. W kasacji zarzucił rażące, a przy tym mające istotny wpływ na treść wyroku, naruszenie prawa procesowego, a to art. 335§1 k.p.k. w zw. z art. 343§7 k.p.k., polegające na uwzględnieniu przez Sąd błędnego, gdyż z bezpodstawnym zastosowaniem art. 45§1 k.k., wniosku prokuratora o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie oskarżonemu uzgodnionej z nim kary i środka karnego na posiedzeniu, co w konsekwencji skutkowało obrazą prawa materialnego, a to przepisu art. 45§1 k.k., w następstwie orzeczenia w wyroku przepadku równowartości korzyści osiągniętej z przestępstwa w wysokości 230 zł w sytuacji, gdy brak był podstawy prawnej do orzeczenia takiego środka.

W konkluzji wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Wojskowemu Sądowi Garnizonowemu w P. do ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

Jednym z założeń współczesnej polityki karnej jest konieczność pozbawienia sprawców przestępstw korzyści, jakie odnieśli z ich popełnienia. W uzasadnieniu rządowego projektu k.k. (Nowe kodeksy karne z 1997 r. z uzasadnieniami, Warszawa 1997, s. 145) wskazano, że przepadek przedmiotów pochodzących bezpośrednio lub pośrednio z przestępstwa ma celu odebranie sprawcy korzyści, jaką osiągnął na skutek popełnienia przestępstwa, co stanowi realizację funkcji prewencyjnej. Przepadek realizuje również funkcję kompensacyjną rozumianą jako naprawienie szkody wyrządzonej pokrzywdzonemu (por. K. Postulski, M. Siwek, Przepadek w polskim prawie karnym, Zakamycze 2004, s. 69). Założenia te realizuje treść art. 45§1 k.k. stanowiąc, że przepadkowi podlegają korzyści majątkowe pozostające w związku z popełnionym przestępstwem. Chodzi o nienależną korzyść majątkową, czyli pozbawioną podstawy prawnej, pochodzącą również pośrednio z przestępstwa. Art. 45 § 1 k.k. in fine stanowi również, że przepadku nie orzeka się w całości lub części, jeżeli korzyść lub jej równowartość podlega zwrotowi m.in. pokrzywdzonemu. Zastrzeżenie to wynika z tego, że przedmiot skradziony nie przestaje być własnością osoby, na której szkodę dopuszczono się kradzieży i podlega zwrotowi tej osobie. W sytuacji wyzbycia się przez sprawcę przedmiotu przestępstwa i osiągnięcia w sposób pośredni korzyści z dokonanego przestępstwa zwrotowi pokrzywdzonemu podlega korzyść lub jej równowartość. W tej sprawie skazany niewątpliwie odniósł w sposób pośredni korzyść majątkową w wysokości 230 złotych pochodzącą z dokonanego przestępstwa zaboru telefonu komórkowego i jego późniejszej sprzedaży. Korzyści tej jednak skazany pozbył się w sposób dobrowolny, zaspokajając w czasie posiedzenia w całości roszczenie pokrzywdzonego. Nastąpił zatem zwrot równowartości korzyści osiągniętej przez sprawcę z przestępstwa, co wyłączało możliwość orzeczenia przepadku, przewidzianego w art. 45 § 1 k.k. Postulowanie w tej sytuacji orzeczenia przepadku równowartości korzyści uzyskanej z przestępstwa nosiło cechy nadmiernej i niczym nieuzasadnionej represyjności. W tym stanie rzeczy, Sąd pierwszej instancji nie powinien był uwzględnić dotkniętego błędem wniosku prokuratora o skazanie bez przeprowadzenia rozprawy i wymierzenie uzgodnionej kary i środka karnego. Uwzględniając dotknięty błędem wniosek prokuratora, Sąd w sposób oczywisty dopuścił się rażącej obrazy, wskazanych w kasacji przepisów procedury karnej, co wywarło istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku, gdyż skutkowało orzeczeniem środka karnego, przy braku podstawy do zasądzenia tego środka. Taki wyrok ostać się mógł. Stosownie do treści art. 537§2 k.p.k. Sąd Najwyższy uchylając zaskarżone kasacją orzeczenie, przekazuje m.in. sprawę właściwemu sądowi do ponownego rozpoznania. Uchyleniu orzeczenia musi więc towarzyszyć jeszcze orzeczenie następcze. Wykładnia ta jest trafna, ale nie oznacza, aby nie było możliwe ograniczenie się Sądu Najwyższego do samego uchylenia błędnego rozstrzygnięcia zawartego w zaskarżonym orzeczeniu. W tej sprawie zaskarżony wyrok zawierał rozstrzygnięcie prawnie niedopuszczalne. Zatem po uchyleniu wyroku i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania, sąd musiałby tylko orzec w sposób negatywny o uchyleniu orzeczenia sądu pierwszej instancji w części dotyczącej orzeczenia o środku karnym. Taki stan prawny można uzyskać przez uchylenie w tym zakresie orzeczenia w trybie kasacji, bez potrzeby prowadzenia ponownego postępowania ( por. wyrok SN z 10.12.2002 V KK 317/02, LEX nr 74385). Uwzględniając te argumenty Sąd Najwyższy uchylił orzeczenie Sądu pierwszej instancji w części dotyczącej rozstrzygnięcia o środku karnym. Orzeczenie o kosztach sądowych postępowania kasacyjnego znajduje podstawę w treści art. 638 k.p.k.

Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł jak na wstępie.