Uchwała z dnia 1993-01-28 sygn. III CZP 166/92

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt  III CZP 166/92

Uchwała z dnia 28 stycznia 1993 r.

Przewodniczący: sędzia SN J. Suchecki.

Sędziowie SN: S. Dąbrowski (sprawozdawca), J. Majewska.

Sąd Najwyższy w sprawie z zażalenia Jarosława S. na odmowę dokonania czynności notarialnej przez notariusza, po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki w Płocku postanowieniem z dnia 26 listopada 1992 r. do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.:

Czy Sąd Wojewódzki rozpoznaje zażalenie na odmowę dokonania czynności notarialnej w postępowaniu odwoławczym, czy w postępowaniu pierwszoinstancyjnym?

podjął następującą uchwałę:

Sąd Wojewódzki, rozpoznając zażalenie na odmowę dokonania czynności notarialnej, stosuje przepisy kodeksu postępowania cywilnego o środkach odwoławczych.

Uzasadnienie

Sąd Wojewódzki w Płocku, rozpoznając zażalenie Jarosława S. na odmowę dokonania czynności notarialnej, powziął wątpliwość, którą jako zagadnienie prawne sformułowane w sentencji uchwały przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Wątpliwość, czy Sąd Wojewódzki rozpoznaje zażalenie na odmowę dokonania czynności notarialnej w postępowaniu odwoławczym, czy w postępowaniu pierwszoinstancyjnym uprzednio pojawiła się na tle stosowania art. 33 ustawy z dnia 25 maja 1951 r. - Prawo o notariacie. Przepis ten stanowił, że rozpoznając zażalenie na odmowę dokonania przez notariusza czynności notarialnej Sąd Wojewódzki orzeka postanowieniem na posiedzeniu niejawnym. Postanowienie Sądu Wojewódzkiego nie podlega zaskarżeniu. Dokonując wykładni powyższego przepisu Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 21 marca 1953 r. II C 445/53/OSNCP 1954, z. 3, poz. 63 przyjął, że Sąd Wojewódzki, rozpoznając zażalenie, nie występuje jako instancja rewizyjna czy zażaleniowa w rozumieniu przepisów kodeksu postępowania cywilnego, lecz jako sąd pierwszej instancji. Później art. 52 § 1 ustawy z dnia 24 maja 1989 r. - Prawo o notariacie (Dz. U. Nr 33, poz. 176 ze zm.) nakazywał rozpoznanie zażalenia na rozprawie z zastosowaniem przepisów kodeksu postępowania cywilnego o środkach odwoławczych. Obecnie obowiązująca ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie (Dz. U. Nr 22, poz. 91) przewiduje w art. 83 § 1, że na odmowę dokonania czynności notarialnej osoba zainteresowana może wnieść w terminie tygodnia zażalenie do Sądu Wojewódzkiego właściwego ze względu na siedzibę kancelarii notarialnej. Zażalenie wnosi się za pośrednictwem notariusza, który jest obowiązany ustosunkować się do zażalenia w terminie tygodnia i wraz z zażaleniem przedstawić swoje stanowisko sądowi. Sąd rozpoznaje zażalenie na rozprawie, stosując przepisy kodeksu postępowania cywilnego. Porównując treść art. 83 § 1 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. z treścią art. 33 ustawy z dnia 25 maja 1951 r. na pierwszy plan wysunąć trzeba dwie różnice:

Według art. 33 zażalenie miało być rozpoznawane w trybie postępowania nieprocesowego (niespornego). W obecnie obowiązującym przepisie nie ma mowy o trybie, natomiast nakazuje się stosowanie przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Założenie, że intencją ustawodawcy było rozpoznawanie zażalenia na odmowę dokonania czynności notarialnej w dwóch instancjach, w procesie wydaje się zbyt daleko idące. Bardziej przekonujący wydaje się wniosek, że sformułowanie o stosowaniu przepisów kodeksu postępowania cywilnego ma to znaczenie, że zażalenie należy traktować tak jak instytucję o tej samej nazwie w kodeksie postępowania cywilnego, i w związku z tym stosować przepisy kodeksu postępowania cywilnego odnoszące się do zażalenia.

Z obecnie obowiązującego przepisu usunięto zapis o tym, że postanowienie Sądu Wojewódzkiego nie podlega zaskarżeniu. Zauważyć trzeba, że użycie w art. 33 ustawy z dnia 25 maja 1951 r. słów, że postanowienie sądu wojewódzkiego nie podlega dalszemu zaskarżeniu było zasadniczym argumentem w uzasadnieniu powoływanego wyżej orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 21 sierpnia 1953 r. Sąd Najwyższy przyjmował, że Sąd Wojewódzki, rozstrzygając zażalenie na odmowę sporządzenia aktu notarialnego, działa jako sąd pierwszej instancji, gdyby bowiem działał jako druga instancja, stwierdzenie, iż postanowienia jego nie ulegają zaskarżeniu byłoby zbędne. Wobec odmiennej redakcji art. 83 § 1 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. powyższe orzeczenie Sądu Najwyższego przestało być aktualne.

Z tych względów Sąd Najwyższy podjął uchwałę o treści jak w sentencji.

OSNC 1993 r., Nr 9, poz.143