Wyrok z dnia 1991-10-23 sygn. II URN 71/91

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II URN 71/91

Wyrok z dnia 23 października 1991 r.

Pracownikowi, który nie zaprzestał świadczenia pracy z chwilą uzyskania zwolnienia lekarskiego, nie można postawić zarzutu wykonywania w czasie zwolnienia innej pracy zarobkowej lub uciążliwych czynności, mogących przedłużyć okres niezdolności do pracy w rozumieniu art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1974 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 1983 r. Nr 30, poz. 143 ze zm.).

Przewodniczący: sędzia SN K. Kolasiński (sprawozdawca). Sędziowie SN: J. Łętowski, S. Szymańska.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy z wniosku Sławomiry S. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych - Oddział w K.G. o zasiłek chorobowy, na skutek rewizji nadzwyczajnej Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego od wyroku Sądu Wojewódzkiego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu z dnia 6 listopada 1990 r.

uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Wojewódzkiemu - Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu.

Uzasadnienie

Sławomira S. wystąpiła pozwem z dnia 15 maja 1990 r. do Sądu Rejonowego - Sądu Pracy w Jeleniej Górze przeciwko Biuru Studiów i Dokumentacji Zabytków w J.G. o zapłatę potrąconej części zasiłku chorobowego. Sąd Rejonowy - Sąd Pracy w Jeleniej Górze postanowieniem z dnia 30 maja 1990 r. stwierdził swą niewłaściwość i przekazał sprawę Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych - Oddział w K.G.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych - Oddział w K.G. decyzją z dnia 5 maja 1990 r. odmówił Sławomirze S. przyznania zasiłku chorobowego za okres od dnia 25 października do dnia 31 października 1989 r. oraz obniżył o 25% zasiłek chorobowy za okres od dnia 1 listopada 1989 r. do dnia 22 kwietnia 1990 r. Decyzję tę ZUS uzasadnił tym, że Sławomira S. w okresie zwolnienia lekarskiego z pracy w okresie od dnia 25 października do dnia 30 października 1989 r. przychodziła do pracy i podpisywała listę obecności, wobec tego należało pozbawić ją zasiłku chorobowego za ten okres, a za kolejny okres niezdolności do pracy w okresie roku ograniczyć wysokość zasiłku o 25%.

W odwołaniu od tej decyzji do Sądu Wojewódzkiego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu Sławomira S. żądała uchylenia wskazanej decyzji i przyznania zasiłku za jeden dzień nieobecności w pracy spowodowany chorobą - 31 października 1989 r. oraz potrąconej części 25% zasiłku chorobowego, przysługującego za okres od dnia 1 listopada 1989 r. do dnia 22 kwietnia 1990 r. Wnioskodawczyni wyjaśniła, że w okresie zwolnienia lekarskiego od dnia 25 października do dnia 31 października 1989 r. tylko jeden dzień, a mianowicie 31 października, była nieobecna w pracy i za ten dzień żąda zasiłku chorobowego. W pozostałe dni pracowała i pobierała wynagrodzenie za pracę. Nie było więc podstaw ani do odmowy wypłacenia zasiłku za dzień 31 października 1989 r., ani do ograniczenia wysokości zasiłku za kolejny okres choroby.

Sąd Wojewódzki - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu wyrokiem z dnia 6 listopada 1990 r. oddalił odwołanie Sławomiry S. Sąd Wojewódzki ustalił, że przychodzenie do biura w czasie zwolnienia lekarskiego, z zaleceniem "leżenia w czasie choroby", należy ocenić jako wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego przeznaczeniem. Skutkom tego mogłaby wnioskodawczymi zapobiec jedynie wtedy, gdyby nie przedstawiła tego zwolnienia pracodawcy.

Rewizję nadzwyczajną od tego wyroku wniósł Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego w dniu 18 września 1991 r. W rewizji zarzucił zaskarżonemu wyrokowi naruszenie art. 5 ust. 1, art. 18 ust. 1 oraz art. 19 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1974 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (jedn. tekst: Dz. U. z 1983 r. Nr 30, poz. 143) i wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz poprzedzającej go decyzji organu rentowego. W rewizji wywodzi się, że pracownik nie ma obowiązku realizacji zwolnienia lekarskiego, tj. powstrzymania się od świadczenia pracy (z wyjątkiem chorób zakaźnych). Świadczenie dotychczasowej pracy w czasie zwolnienia lekarskiego nie mieści się więc w hipotezie normy prawnej dotyczącej "wykorzystywania zwolnienia od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia". Odnosi się ona bowiem do sytuacji, kiedy pracownik korzysta ze zwolnienia, a zatem nie świadczy pracy w macierzystym zakładzie pracy. Tylko w takim przypadku może mieć miejsce przypadek nadużycia świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Pracownik zaś rezygnujący z wykorzystania zwolnienia lekarskiego nie może utracić prawa do zasiłku chorobowego, gdyż zachowując prawo do wynagrodzenia w ogóle nie nabywa prawa do zasiłku. Nie ma też żadnych podstaw do pozbawienia wnioskodawczyni prawa do zasiłku za ten dzień objęty zwolnieniem lekarskim, w którym nie świadczyła ona pracy.

Pełnomocnik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniósł o oddalenie rewizji nadzwyczajnej. Wykonywanie pracy w okresie zwolnienia lekarskiego z zaleceniem "leżenia w łóżku" jest zachowaniem naruszającym obowiązek wykorzystywania tego zwolnienia zgodnie z jego przeznaczeniem. Zachowanie to mogło przyczynić się do powstania kolejnej, znacznie dłuższej niezdolności do pracy. Prokurator wniósł natomiast o uwzględnienie rewizji, popierając ją w całej rozciągłości.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Rewizja nadzwyczajna jest uzasadniona. Pracownikowi, który nie zaprzestał świadczenia pracy z chwilą uzyskania zwolnienia lekarskiego, nie można postawić zarzutu wykonywania w czasie tego zwolnienia innej pracy zarobkowej lub uciążliwych czynności, mogących przedłużyć okres niezdolności do pracy w rozumieniu art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1974 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (jedn. tekst: Dz. U. z 1983 r. Nr 30, poz. 143 ze zm.). Użyte w art. 18 ust. 1 cyt. ustawy z dnia 17 grudnia 1974 r. określenie "inną pracę zarobkową" wskazuje wyraźnie na to, że nie chodzi w nim o kontynuację wykonywania dotychczasowej pracy na rzecz macierzystego zakładu pracy. W takim przypadku pracownik nie korzysta ze zwolnienia lekarskiego. Nie można mu więc postawić także zarzutu wykorzystywania zwolnienia od pracy w sposób niezgodny z jego celem. Artykuł 18 cyt. ustawy sankcjonuje nadużycia zwolnień lekarskich, a nie przypadki całkowitej albo częściowej rezygnacji z wykorzystania tych zwolnień. W tych też tylko przypadkach stosuje się przewidzianą w art. 19 ust. 1 pkt 1 w cyt. ustawy sankcję ograniczania wysokości zasiłku w okresie roku o 25%. Pozbawienie pracownika bez podstawy prawnej świadczeń z ubezpieczenia społecznego narusza równocześnie interes Rzeczypospolitej Polskiej.

Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 422 § 2 k.p.c. w związku z art. 421 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

OSNC 1992 r., Nr 11, poz. 209