Postanowienie z dnia 1990-11-09 sygn. IV CZ 288/90

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt IV CZ 288/90

Postanowienie z dnia 9 listopada 1990 r.

Osoba dochodząca naprawienia szkody wyrządzonej w uprawach i plonach rolnych przez zwierzynę wymienioną w art. 44 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1959 r. o hodowli, ochronie zwierząt łownych i prawie łowieckim (Dz. U. z 1973 r. Nr 33, poz. 197 ze zm.) może wytoczyć powództwo przed sąd, w którego okręgu nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę na podstawie art. 35 k.p.c.

Przewodniczący: sędzia SN M. Sychowicz.

Sędziowie SN: T. Wiśniewski, G. Filcek (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa Antoniego Ł. przeciwko Okręgowemu Zarządowi Lasów Państwowych w S. o odszkodowanie na skutek zażalenia powoda na postanowienie Sądu Wojewódzkiego w Słupsku z dnia 24 maja 1990 r.

postanowił uchylić zaskarżone postanowienie.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 24 maja 1990 r. Sąd Wojewódzki w Słupsku przekazał sprawę z powództwa Antoniego Ł. przeciwko Okręgowemu Zarządowi Lasów Państwowych w S. Sądowi Wojewódzkiemu w Koszalinie według właściwości. Sąd uzasadnił swoje rozstrzygnięcie tym, że pozwany jest osobą prawną, a powództwa przeciwko takiej osobie wytacza się według miejsca jej siedziby (art. 30 k.p.c.). Siedziba zaś strony pozwanej znajduje się na obszarze właściwości Sądu Wojewódzkiego w Koszalinie.

Sąd Wojewódzki wykluczył swoją właściwość na podstawie art. 35 k.p.c., wyrażając pogląd, że roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej przez zwierzynę leśną nie jest roszczeniem wynikającym z czynu niedozwolonego. Sąd podzielił w tym względzie stanowisko Sądu Najwyższego zajęte w postanowieniu z 20 marca 1990 r. IV CZ 45/90, a odrzucił odmienny pogląd Sądu Najwyższego, wyrażony w postanowieniu z 19 stycznia 1990 r. IV CZ 67/89.

Powód złożył zażalenie na postanowienie Sądu Wojewódzkiego w Słupsku, uznając niewłaściwość tego Sądu do rozpoznania sprawy.

Zażalenie jest zdaniem Sądu Najwyższego uzasadnione.

Właściwość Sądu Wojewódzkiego w Słupsku do rozpoznania niniejszej sprawy, w której chodzi o szkodę wyrządzoną w uprawach rolnych przez zwierzynę łowną, może być ustalona na podstawie art. 35 k.p.c. o tyle, o ile przyjmie się, że roszczenie objęte pozwem jest roszczeniem wynikającym z czynu niedozwolonego. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w nie opublikowanym orzeczeniu z dnia 19 stycznia 1990 r. IV CZ 67/89, jednakże bez uzasadnienia. Odmienne natomiast stanowisko wyraził Sąd Najwyższy w drugim z orzeczeń powołanych w zaskarżonym postanowieniu. W tym drugim orzeczeniu Sąd Najwyższy stwierdził w motywach, że roszczenie z tytułu szkody wyrządzonej przez zwierzynę łowną "znajduje samodzielną podstawę prawną w art. 44 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1959 r. o hodowli, ochronie zwierząt łownych i prawie łowieckim (Dz. U. z 1973 r. Nr 33, poz. 197).

Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę nie podziela zapatrywania, że art. 44 ust. 1 wymienionej ustawy przesądza o tym, że w sprawie nie może mieć zastosowania art. 35 k.p.c. o właściwości przemiennej.

Zgodnie z poglądem przedstawicieli nauki prawa - w wypadkach szczególnych regulacji dotyczących odszkodowań chodzi w rzeczywistości zawsze o instytucję cywilnoprawną naprawienia szkody. Koncepcja odszkodowania z art. 44 ust. 1 ustawy o hodowli, ochronie zwierząt i prawie łowieckim (Dz. U. z 1973 r. Nr 33, poz. 197) jest przejęta z kodeksu cywilnego i przeistoczona przez ścieśnienie zasad odpowiedzialności deliktowej określonej w art. 415 k.c. W wypadku omawianego przepisu jest to zawężenie odpowiedzialności Państwa za szkody wyrządzone przez zwierzęta łowne tylko do szkód w uprawach i plonach rolnych oraz tylko do tych, które zostały wyrządzone przez wymienione w tym przepisie zwierzęta. Przy takim zawężeniu odpowiedzialności i przy odmiennie uregulowanym sposobie ustalania odszkodowania odpowiedzialność Państwa za szkody wyrządzone przez zwierzęta łowne, wywodzące się z zasad odpowiedzialności cywilnoprawnej, będzie miała jednak zawsze charakter odpowiedzialności deliktowej. Poparcia dla tezy, że Państwo odpowiada za szkody wyrządzone przez zwierzynę na zasadach odpowiedzialności deliktowej, dostarcza orzecznictwo Sądu Najwyższego dotyczące szkód na osobie, w którym przyjmowało się za podstawę odpowiedzialności Państwa art. 417 k.c., a więc przepis z grupy przepisów o czynach niedozwolonych. Różne podstawy prawne odpowiedzialności Państwa za szkody na osobach i w mieniu pozwalają się ująć w ramy odpowiedzialności deliktowej, i dlatego w każdym przypadku dochodzenia takiej odpowiedzialności poszkodowanemu powinien służyć wybór sądu, według zasad właściwości ogólnej lub przemiennej z art. 35 k.p.c.

W związku z tym Sąd Najwyższy uznał, że osoba dochodząca naprawienia szkody wyrządzonej w uprawach i plonach rolnych przez zwierzynę wymienioną w art. 44 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1959 r. o hodowli, ochronie zwierząt łownych i prawie łowieckim (Dz. U. z 1973 r. Nr 33, poz. 197 ze zm.) może wytoczyć powództwo przed sąd, w którego okręgu nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę na podstawie art. 35 k.p.c.

Wobec takiego stanowiska - zaskarżone postanowienie wymagało uchylenia na podstawie art. 388 § 1 w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.

 OSNC 1991 r., Nr 10-12, poz. 134