Postanowienie z dnia 1989-04-10 sygn. III CRN 66/89

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CRN 66/89

Postanowienie z dnia 10 kwietnia 1989 r.

Jeżeli zasady wyodrębnienia własności poszczególnych lokali nie stoją temu na przeszkodzie, dopuszczalne jest, aby na podstawie umowy pomiędzy właścicielami wyodrębnionych lokali w tym samym budynku następowały zmiany w składzie tych lokali przez odłączenie części jednego i przyłączenie ich do drugiego lokalu mieszkaniowego.  

Przewodniczący: sędzia SN A. Wielgus.

Sędziowie SN: J. Suchecki, Z. Świeboda (sprawozdawca).  

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu na rozprawie sprawy z wniosku Henryka i Haliny małż. C. z udziałem Weroniki C. o wpis prawa własności, na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości od postanowienia Sądu Wojewódzkiego w Gdańsku z dnia 2 września 1988 r.

postanowił: uchylić zaskarżone postanowienie, jak również postanowienie Państwowego Biura Notarialnego w Gdańsku z dnia 18 kwietnia 1988 r. nr KW (...) i zobowiązać wymienione Biuro Notarialne do dokonania wpisu zgodnie z wnioskiem z dnia 17 lutego 1988 r.

Uzasadnienie 

Weronika C. jest właścicielką lokalu nr 1 znajdującego się w budynku w S. przy ulicy Jana z Kolna 15, dla którego PBN w Gdańsku prowadzi księgę wieczystą nr (...). Lokal ten jest położony na parterze tego budynku i składa się z 3 pokoi i wc o łącznej powierzchni 66,2 m² oraz 2 piwnic o pow. 14,5 m². Na piętrze tego samego budynku jest położony lokal nr 2 stanowiący własność Henryka i Haliny małż. C. (...) składający się z 3 pokoi i kuchni o łącznej powierzchni 55 m² oraz piwnicy o pow. 10,2 m² i garażu o pow. 17,5 m². Właściciele lokali nr 1 i 2 są współużytkownikami wieczystymi działki po 1/2 części.

Aktem notarialnym z dnia 16 lutego 1988 r. (akta) właściciele lokalu nr 2 przenieśli na rzecz właścicielki lokalu nr 1 własność piwnicy o pow. 10,2 m² oraz garażu o pow. 17,5 m ², zastrzegając jednocześnie w paragrafie 6 tego aktu dokonanie odpowiednich wpisów w księgach wieczystych.

Jednakże po nadesłaniu przez Państwowe Biuro Notarialne w Tczewie do Państwowego Biura Notarialnego w Gdańsku prowadzącego księgi wieczyste przedmiotowej nieruchomości wypisu aktu notarialnego z dnia 16 lutego 1988 r. celem dokonania wpisów zgodnie z § 6 umowy, to ostatnie Biuro Notarialne postanowieniem z dnia 18 kwietnia 1988 r. odmówiło dokonania wpisów stojąc na stanowisku, że garaż i piwnica jako część składowa lokalu nr 2 nie mogą być "odrębnym przedmiotem zbywania".

Sąd Wojewódzki w Gdańsku postanowieniem z dnia 2 września 1988 r. oddalił rewizję Henryka i Haliny małż. C. oraz Weroniki C., podzielając pogląd PBN w Gdańsku, że piwnica i garaż są częściami składowymi lokalu i jako takie nie mogą być przedmiotem odrębnego od lokalu obrotu.

W rewizji nadzwyczajnej Minister Sprawiedliwości wnosił o uchylenie postanowienia Sądu Wojewódzkiego, jak również postanowienia PBN w Gdańsku z dnia 18 kwietnia 1988 r. Nr Kw (...) i zobowiązanie PBN w Gdańsku do dokonania wpisu zgodnie z wnioskiem z dnia 17 lutego 1988 r.

Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:

Piwnica i garaż jako pomieszczenia pomocnicze włączone w skład lokalu stanowią część składową wyodrębnionego lokalu i stosownie do art. 47 § 1 k.c. nie mogła być odrębnym przedmiotem własności. Oznacza to, że właściciel odrębnego lokalu mieszkalnego nie może zawrzeć z osobą trzecią umowy przenoszącej na jej rzecz wyłącznie własność części tego lokalu mieszkalnego znajdującego się w budynku, w którym została ustanowiona odrębna własność lokalu.

Istota odrębnej własności lokali mieszkalnych polega na tym, że lokale mieszkalne są własnością poszczególnych osób, przy czym nieruchomość (działka), na której stoi dom mieszkalny, stanowi współwłasność (współużytkowanie wieczyste) wszystkich właścicieli lokali mieszkalnych. Lokale mieszkalne, wyodrębnione zgodnie z art. 135 i nast. k.c., są nieruchomościami (art. 46 § 1 k.c.) i mają służyć do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych właścicieli i ich bliskich. Odrębna własność lokalu jest prawem zbywalnym. Nic nie stoi na przeszkodzie przeniesieniu w ułamkowej części nieruchomości lokalowej ani też przeniesieniu na osobę trzecią fizycznie oznaczonej części takiego lokalu pod warunkiem jednak, że doprowadzi to do utworzenia dwóch samodzielnych lokali mieszkalnych i nie naruszy istoty odrębnej własności lokali mieszkalnych. Takie przeniesienie może być skuteczne tylko wówczas, gdy będzie związane z przeniesieniem udziału w działce, w myśl bowiem art. 136 k.c. udział właściciela lokalu mieszkalnego we współwłasności nieruchomości jest prawem związanym z własnością lokalu. Zgodnie zatem z tym przepisem nie jest możliwe skuteczne zbycie tylko samego prawa własności lokalu lub tylko samego udziału we współwłasności. Taki jednak przypadek w sprawie nie zachodzi. Natomiast chodzi w sprawie o modyfikację zakresu odrębnej własności lokali, której ani żaden przepis prawny, ani istota odrębnej własności lokali mieszkalnych nie zabrania.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyrażony został pogląd co do rozbudowy jednego z wyodrębnionych lokali w tym kierunku, że taka rozbudowa jest możliwa, jeżeli w jej wyniku nie zostaną naruszone zasady wyodrębniania własności poszczególnych lokali (OSNCP 1987, z. 2-3, poz. 29). W konsekwencji należy przyjąć, iż jeżeli zasady wyodrębnienia własności poszczególnych lokali nie stoją temu na przeszkodzie, dopuszczalne jest, aby na podstawie umowy pomiędzy właścicielami wyodrębnionych lokali w tym samym budynku następowały zmiany w składzie tych lokali przez odłączenie części jednego i przyłączenie ich do drugiego lokalu mieszkalnego.

W niniejszej sprawie umowa zamiany z dnia 16 lutego 1988 r. została zawarta pomiędzy współużytkownikami wieczystymi działki i właścicielami lokali mieszkalnych nr 1 i 2, a dotyczyła wyłącznie pomieszczeń pomocniczych - mianowicie piwnicy o pow. 10,2 m ² oraz garażu o pow. 17,5 m². Odłączenie tych pomieszczeń od lokalu nr 2 i przyłączenie ich do lokalu nr 1 w niczym nie zmieni charakteru tych lokali, jak też z woli stron nie ma wpływu na wysokość udziałów dotychczasowych współużytkowników w działce, na której stoi budynek mieszkalny z wyodrębnionymi w nim lokalami.

Tego typu umowa nie doprowadzi również do powstania odrębnej własności tylko pomieszczeń pomocniczych. Odmowa dokonania wpisu w księgach wieczystych dotyczących lokali jako odrębnych nieruchomości, stosowanie do zawartej umowy, jest bezzasadna.

Z tych przyczyn orzeczono jak w sentencji (art. 422 § 2 k.p.c.).

OSNC 1991 r,. Nr 1, poz.14