Uchwała z dnia 1988-12-06 sygn. III CZP 95/88

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZP 95/88

Uchwała z dnia 6 grudnia 1988 r.

Przewodniczący: sędzia SN K. Kołakowski. Sędziowie SN: W. Skierkowska, H. Ciepła (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Władysława K. przeciwko Marianowi D. o zapłatę po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki w Słupsku postanowieniem z dnia 27 września 1988 r. do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.:

"Czy świadkowi przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie sądu odmawiające przyznania mu odszkodowania z tytułu utraconego wynagrodzenia i poniesionych kosztów stawiennictwa na rozprawę sądową?"

Świadkowi przysługuje zażalenie na postanowienie sądu odmawiające przyznania należności związanych ze stawiennictwem na wezwanie sądu.

Uzasadnienie 

Sąd Rejonowy w Słupsku postanowieniem odmówił świadkowi przyznania zwrotu poniesionych przez niego kosztów stawiennictwa w sądzie.

Przy rozpoznawaniu zażalenia świadka na to postanowienie Sądowi Wojewódzkiemu w Słupsku nasunęła się wątpliwość sformułowana w przedstawionym zagadnieniu prawnym.

Zgodnie z art. 277 k.p.c. świadek ma prawo żądać zwrotu wydatków koniecznych, związanych ze stawiennictwem do sądu, a ponadto wynagrodzenia za utratę zarobku.

Ani przepisy dekretu z dnia 26 października 1950 r. o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym (Dz. U. Nr 40, poz. 445 ze zm.), ani ustawa z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 24, poz. 110 ze zm.) nie regulują kwestii zaskarżalności orzeczeń w przedmiocie należności świadków. Zgodnie zatem z art. 28 wymienionej ustawy mają w tym zakresie zastosowanie przepisy kodeksu postępowania cywilnego, w szczególności art. 394.

Według § 1 art. 394 k.p.c. zażalenie przysługuje na postanowienie sądu I instancji kończące postępowanie w sprawie oraz na postanowienia i zarządzenia taksatywnie wymienione w pkt 1-11 tegoż paragrafu.

Postanowienie w przedmiocie należności świadka nie kończy postępowania, ani też nie jest wymienione wśród postanowień i zarządzeń wskazanych w art. 394 § 1 k.p.c. Powstaje więc wątpliwość, czy świadkowi przysługuje zażalenie na to postanowienie.

Zagadnienie to nie było dotychczas przedmiotem rozważań w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Punktem wyjścia rozstrzygania problemu powinno być ratio legis art. 394 § 1 pkt 9 k.p.c., przewidującego dopuszczalność zażalenia na orzeczenie o wynagrodzeniu biegłego. Jest nim zapewnienie biegłemu otrzymania wynagrodzenia za pracę wykonaną na zlecenie sądu, czemu służy dopuszczalność zaskarżenia przez biegłego orzeczenia sądu I instancji w tym przedmiocie. Wynagrodzenie biegłego nie tylko wchodzi w skład kosztów postępowania, ale dotyczy bezpośrednio osoby biegłego.

Świadek podobnie, jak biegły, jest osobowym środkiem dowodowym.

Podobnie jak biegłemu za stawiennictwo do sądu i wykonaną pracę ustawodawca przyznał świadkowi prawo do wynagrodzenia za utratę zarobku i zwrot wydatków związanych ze stawiennictwem do sądu (art. 277 k.p.c.). Także należności te dotyczą bezpośrednio świadka i wpływają na koszty postępowania.

Te same zatem podstawowe argumenty, które zaważyły na dopuszczeniu przez ustawodawcę zaskarżalności orzeczenia o wynagrodzeniu biegłego, uzasadniają w drodze analogii tezę, że zażalenie przysługuje także na orzeczenie sądu I instancji, którego przedmiotem są należności świadka.

Trafności tej tezy nie podważa art. 394 § 1 pkt 5 k.p.c. dopuszczający zażalenie świadka na postanowienie o ukaraniu go grzywną, gdyż reguluje on inną materię.

Odmienny pogląd, jako sprzeczny z celem ustawy, jest nie do przyjęcia.

Z tych względów na przedstawione zagadnienie prawne udzielono odpowiedzi jak w sentencji uchwały.