Wyrok z dnia 1998-07-14 sygn. WKN 18/98

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt WKN 18/98

Wyrok z dnia 14 lipca 1998 r. 

Żołnierz, który samowolnie opuszcza posterunek wartowniczy i samowolnie oddala się ze swojej jednostki wojskowej (art. 303 i 325 k.k.), zabierając ze sobą broń palną lub amunicję wydaną mu w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych wartownika, przez posiadanie jej w czasie pozostawania poza jednostką wojskową nie wyczerpuje znamion czynu określonego w art. 286 k.k., gdyż nie jest to wypadek posiadania tej broni lub amunicji bez zezwolenia. 

Przewodniczący: sędzia płk E. Matwijów. Sędziowie: mjr J. Dołhy (sprawozdawca), płk W. Maciak. Prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej: płk F. Szymański. 

Sąd Najwyższy - Izba Wojskowa po rozpoznaniu w dniu 14 lipca 1998 r. na rozprawie sprawy Arkadiusza M., skazanego za popełnienie przestępstw określonych w art. 325 § 1 k.k. w zb. z art. 303 § 1 k.k. oraz art. 286 k.k., z powodu kasacji wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego od wyroku Wojskowego Sądu Garnizonowego w W. z dnia 23 lipca 1997 r.

zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1) uchylił orzeczenie o karze łącznej;

2) uniewinnił Arkadiusza M. od zarzutu popełnienia czynu określonego w art. 286 k.k. (...). 

Uzasadnienie

Wojskowy Sąd Garnizonowy w W., wyrokiem z dnia 23 lipca 1997 r., uznał Arkadiusza M. za winnego tego, że:

1. "W dniu 12 maja 1997 r., około godziny 23³⁰, będąc wyznaczony do służby wartowniczej rozkazem Dowódcy Pododdziału JW. w R., z dnia 10 maja 1997 r. i pełniąc tę służbę jako wartownik na posterunku nr 1, naruszył obowiązki wynikające z art. 433 pkt 1 i 2 Regulaminu Ogólnego Sił Zbrojnych RP oraz Tabeli posterunków warty wewnętrznej, w ten sposób, że zaniechał ochrony tego posterunku, samowolnie oddalając się z JW w R. i bezprawnie pozostawał poza nią do dnia 15 maja 1997 r., do godziny 16°°, kiedy to został zatrzymany przez Żandarmerię Wojskową" - tj. popełnienia przestępstwa określonego w art. 325 § 1 k.k. w zb. z art. 303 § 1 k.k., i za to na podstawie art. 325 § 1 k.k. wymierzono mu karę roku pozbawienia wolności;

2. "w okresie od dnia 12.05.1997 r., od godziny 23³⁰, do dnia 15 maja 1997 r., do godziny 16°°, posiadał, bez wymaganego zezwolenia, broń palną - karabinek kbk AKM serii ZG 05777 z 30 sztukami amunicji strzeleckiej kal. 7,65 mm wraz z magazynkiem" - tj. popełnienia przestępstwa określonego w art. 286 k.k., i za to na podstawie tego przepisu wymierzono mu karę roku pozbawienia wolności.

Jako karę łączną orzeczono karę roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie - na podstawie art. 73 i 74 § 2 k.k. - warunkowo zawieszono na okres próby 3 lat, na podstawie zaś art. 76 § 2 k.k. w zw. z art. 300 § 3 k.k. oddano oskarżonego do czasu ukończenia zasadniczej służby wojskowej pod dozór przełożonego wojskowego.

Powyższy wyrok uprawomocnił się w pierwszej instancji.

Od tego wyroku kasację na korzyść oskarżonego wniósł - na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o zmianie kodeksu postępowania karnego ... (Dz. U. Nr 89, poz. 443) - Prokurator Generalny, zarzucając "rażące naruszenie prawa materialnego, mające istotny wpływ na treść wyroku, przez przyjęcie, iż oskarżony dopuścił się przestępstwa określonego w art. 286 k.k., podczas gdy nie wyczerpał on ustawowych znamion przypisanego mu czynu".

Podnosząc ten zarzut autor kasacji wnosi o zmianę zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie Arkadiusza M. od zarzutu popełnienia przestępstwa zakwalifikowanego z art. 286 k.k. (...).

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Autor kasacji zasadnie podnosi zarzut rażącego naruszenia prawa materialnego.

O karalności czynu określonego w art. 286 k.k. decyduje brak zezwolenia właściwego organu na posiadanie broni palnej lub amunicji.

Odpowiednie przepisy wojskowe, a w szczególności przepisy regulaminu ogólnego Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej określają zasady wydawania, przyjmowania i przechowywania broni wojskowej, m.in. w stosunku do żołnierzy pełniących służbę wartowniczą. Jeżeli żołnierzowi - zgodnie z postanowieniami regulaminowymi albo rozkazami przełożonych - wydano broń wojskową i amunicję w celu wykonania konkretnego zadania, np. pełnienia służby wartowniczej, to w takim wypadku żołnierz, przyjąwszy wydaną mu broń wojskową i amunicję, ma te przedmioty legalnie. Legalność faktycznego posiadania przez żołnierza broni wojskowej i amunicji, jako oparta na odpowiednich postanowieniach regulaminu wojskowego lub rozkazach przełożonych, wyłącza możliwość przypisania mu przestępstwa określonego w art. 286 k.k.

Nie wyczerpuje znamion tego przestępstwa również działanie żołnierza, który opuszcza samowolnie swą jednostkę lub miejsce pełnienia służby, zabierając ze sobą broń służbową i amunicję, wydaną mu do użytku na czas pełnienia służby wartowniczej. Broń ta i amunicja znajduje się wówczas legalnie we władaniu sprawcy, nie można mu zatem zarzucić, że ma je "bez wymaganego zezwolenia". Legalność faktycznego posiadania przez żołnierza broni i amunicji trwa do chwili złożenia tych przedmiotów pod nadzór właściwego przełożonego, w miejscu przez niego wyznaczonym, chociażby nie zakończono tych czynności służbowych, które spowodowały wydanie żołnierzowi broni i amunicji - np. przepisy pkt 311, 312 i 313 regulaminu ogólnego Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej stanowią, że wartownicy po powrocie z posterunków muszą złożyć broń i amunicję pod nadzorem rozprowadzającego (dowódcy warty) oraz że zabrania się wartownikom samodzielnego - bez zezwolenia dowódcy warty, pomocnika lub rozprowadzającego - pobierania broni.

Autor kasacji zasadnie wywodzi, że w orzecznictwie Izby Wojskowej Sądu Najwyższego utrwalił się pogląd, iż legalność posiadania przez żołnierza broni wojskowej lub środka walki trwa od chwili wydania mu jej na podstawie postanowień regulaminów wojskowych lub rozkazów przełożonych w celu wykonania określonych czynności służbowych do czasu ich złożenia pod nadzór właściwego przełożonego, w miejscu przez niego wyznaczonym (por. uchwałę SN z dnia 16 grudnia 1977 r. U 3/77 - OSNKW 1978, z. 1, poz. 2; wyrok z dnia 9 listopada 1970 r. Rw l 198/70 - OSNKW 1971, z. 3, poz. 46).

W realiach niniejszej sprawy posiadana przez Arkadiusza M. broń, w postaci karabinka kbk AKM serii ZG 05777 i 30 sztuk amunicji strzeleckiej, znajdowała się legalnie w jego władaniu, w następstwie powołania go, na podstawie rozkazu dowódcy pododdziału JW w R. z dnia 10 maja 1997 r., do pełnienia służby wartowniczej.

Opuszczenie przez oskarżonego posterunku wartowniczego i samowolne oddalenie się z jednostki wojskowej nie zmieniło jego statusu wartownika - nadal władał on legalnie bronią i amunicją. W takiej sytuacji opuszczenie jednostki lub miejsca pełnienia służby przez żołnierza, który ma przy sobie legalnie wydaną i przydzieloną mu do służbowego użytku broń i amunicję, może stanowić jedynie okoliczność obciążającą przy wymiarze kary za samowolne opuszczenie jednostki lub miejsca służby lub też skutkować w niektórych wypadkach (art. 303 § 4, art. 304 § 2) - zaostrzoną odpowiedzialność karną, nie uzasadnia natomiast odpowiedzialności karnej z art. 286 k.k. (...).

OSNKW 1999r., Nr 5,poz. 81