Postanowienie z dnia 1985-03-13 sygn. III CRN 27/85

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CRN 27/85

Postanowienie z dnia 13 marca 1985 r.

Do zawarcia ugody przed geodetą zastrzeżona jest forma szczególna pod rygorem nieważności, mianowicie - forma protokołu granicznego sporządzonego przez tego geodetę, który dokonuje czynności ustalenia granicy.

Przewodniczący: sędzia SN K. Piasecki. Sędziowie SN: R. Czarnecki (sprawozdawca), J. Majorowicz.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym sprawy z wniosku Barbary B. z udziałem Adeli i Tadeusza małżonków W. Antoniego G. i małoletniego Benona B. o rozgraniczenie nieruchomości, na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości od postanowienia Sądu Wojewódzkiego w Krośnie z dnia 24 lipca 1984 r.

uchylił zaskarżone postanowienie oraz postanowienie Sądu Rejonowego w Jaśle z dnia 17 lutego 1984 r. w części umarzającej postępowanie i w tym zakresie przekazał sprawę temu ostatniemu Sądowi do rozpoznania i orzeczenia o obowiązku uiszczenia wpisu od rewizji nadzwyczajnej.

Uzasadnienie

Według treści protokołu granicznego "wskazana przez geodetę na gruncie granica okazuje bezsporny stan władania", a "strony oświadczają, że są zgodne co do przebiegu odtworzonej granicy". Wymieniony protokół podpisał m.in. Tadeus W. Naczelnik Miasta i Gminy umorzył postępowanie administracyjne ze względu na dojście do ugody przed geodetą. Jednakże Wojewódzkie Biuro Geodezji i Kartografii uchyliło tę decyzję. Zgodnie z nią Naczelnik Miasta i Gminy przekazał Sądowi Rejonowemu sprawę o rozgraniczenie.

Sąd Rejonowy umorzył postępowanie, z tym uzasadnieniem, że zostało ono zakończone w postępowaniu administracyjnym, strony bowiem podpisując protokół graniczny wyraziły zgodę na granicę wskazaną im przez geodetę. Z kolei Sąd Wojewódzki utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie podkreślając, że bytu ugody nie pozbawia uchylenie decyzji o umorzeniu postępowania administracyjnego.

Minister Sprawiedliwości przed upływem sześciu miesięcy od wydania postanowienia przez Sąd Wojewódzki wniósł rewizję nadzwyczajną.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Według ustalenia Sądu Rejonowego "współwłaścicielowi" jednej z rozgraniczanych nieruchomości (obejmującej działki nr 60 i 80) są małżonkowie Tadeusz i Adela W., w sprawie zaś jest bezsporne, że Adela W. nie została wezwana do stawienia się na gruncie, nie była obecna przy czynnościach geodety i nie podpisywała protokołu granicznego, a przed sądem oświadczyła, iż nie wyraża zgody na granicę z postępowania administracyjnego, gdyż w wyniku jej "ustalenia" zmniejsza się o około 8 m kw. obszar ich działki.

W myśl art. 7 ust. 2 dekretu z dnia 13 września 1946 r. o rozgraniczeniu nieruchomości (Dz. U. Nr 53, poz. 298 ze zm.) ugoda zawarta przez geodetę ma moc ugody sądowej. Dlatego zastępuje ona formę aktu notarialnego, przez co strona tej ugody może przenieść na jej drugą stronę własność rozgraniczanego gruntu lub jego części. Gdyby w sprawie doszło do ugody przed geodetą, a Tadeusz W. jako jej strona złożył oświadczenie woli, które przeniosło własność przygranicznego pasa gruntu na współwłaścicieli nieruchomości sąsiadującej, i tym samym zmniejszyło o około 8 m kw. obszar nieruchomości, która stanowi majątek wspólny jego oraz jego żony Adeli, to zgodnie z art. 36 § 2 zdanie drugie k.r.o. Tadeusz W. dokonałby czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu, do którego potrzebna byłaby zgoda jego żony. Według art. 37 § 1 k.r.o. ważność takiej ugody zależałaby od potwierdzenia jej przez Adelę W. Jednakże odmówiła ona potwierdzenia ugody, wobec czego ugoda początkowo bezskuteczna stałaby się nieważna.

Gdyby zatem doszło do ugody przed geodetą, to stałaby się ona nieważna, a brak ważnej ugody Sąd Rejonowy miałby obowiązek wziąć z urzędu pod rozwagę.

Z okoliczności, że ugoda przed geodetą zastępuje formę aktu notarialnego, oraz z dyspozycji art. 7 ust. 2 powołanego dekretu w przedmiocie dopuszczalności zawarcia ugody przed geodetą dokonującym czynności ustalenia granicy wynika, że do zawarcia ugody przed geodetą zastrzeżona jest forma szczególna (pisemna kwalifikowana) pod rygorem nieważności, mianowicie - forma protokołu granicznego sporządzonego przez tego geodetę, który dokonuje czynności ustalenia granicy. Protokół graniczny zawężony do treści na wstępie przytoczonej przemawia za przyjęciem, że doszło do złożenia oświadczeń, o których mowa w art. 6 ust. 2 dekretu, a nie do ugody przed geodetą, przeprowadzony zaś przez Sąd Rejonowy dowód z przesłuchania wnioskodawczyni i uczestników nie mógł bez naruszenia art. 247 k.p.c. uzupełnić treści tego protokołu.

Gdy przeto ugoda przed geodetą nie została zawarta, organ administracji nie wydał też decyzji przewidzianej przez art. 8 ust. 1 dekretu, natomiast przekazał Sądowi Rejonowemu sprawę o rozgraniczenie, to postanowienie tego Sądu umarzające postępowanie w nie rozstrzygniętej sprawie rażąco narusza prawo (art. 417 § 1 k.p.c.).

Wywody Sądu Wojewódzkiego są zaczerpnięte z uzasadnienia uchwały z dnia 6 maja 1970 r. (OSNCP 1970, z. 12, poz. 220). Założeniem tych wywodów jest - inaczej niż w rozpoznawanej sprawie - dojście do ugody przed geodetą. Dlatego są one bezprzedmiotowe, a postanowienie Sądu Wojewódzkiego utrzymujące w mocy postanowienie sądu pierwszej instancji, również rażąco narusza prawo.

Orzeczono więc jak w sentencji (art. 422 § 2 k.p.c.).

OSNC 1986 r., Nr 1-2, poz. 10