Uchwała z dnia 2000-01-20 sygn. I KZP 47/99

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I KZP 47/99

Uchwała z dnia 20 stycznia 2000 r.

Określenie "inne czynności", użyte w art. 236 k.p.k., obejmuje także zarządzenie sprzedaży przedmiotów, wydane na podstawie art. 232 § 1 k.p.k. Na zarządzenie to przysługuje zażalenie osobom wymienionym w art. 236 k.p.k.

Przewodniczący: sędzia SN J. Bratoszewski (sprawozdawca).

Sędziowie SN: P. Hofmański, M. Młodzik.

Prokurator Prokuratury Krajowej: R. Stefański.

Sąd Najwyższy w sprawie Waldemara N., po rozpoznaniu przekazanego na podstawie art. 441 § 1 k.p.k. przez Sąd Okręgowy w P., postanowieniem z dnia 20 października 1999 r., zagadnienia prawnego, wymagającego zasadniczej wykładni ustawy:

"Na jakie «inne czynności» - w rozumieniu art. 236 k.p.k. - przysługuje zażalenie osobom, których prawa zostały naruszone, a w szczególności, czy taką «inną czynnością» jest również zarządzenie sprzedaży przedmiotu, dokonane w oparciu o art. 232 § 1 k.p.k.?"

uchwalił udzielić odpowiedzi jak wyżej.

Uzasadnienie

Przedstawiony w pytaniu prawnym problem powstał na tle następującej sytuacji procesowej:

Sąd Rejonowy w P. po wydaniu w dniu 2 sierpnia 1999 r. wyroku skazującego oskarżonego za czyn określony w art. 16 w zw. z art. 80 § 1 i in. u.k.s., w którym orzeczono m.in. przepadek na rzecz Skarbu Państwa samochodu osobowego marki Toyota Lexus (wyrok ten nie jest dotychczas prawomocny), wydał w dniu 6 września 1999 r., na podstawie art. 232 § 1 i 2 k.p.k., postanowienie zarządzające sprzedaż tego samochodu. Na skutek wniesienia przez obrońcę oskarżonego zażalenia na to postanowienie sprawa została przekazana do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w P., który uznał, że sformułowanie użyte w art. 236 k.p.k., przyznającym prawo do złożenia zażalenia na "inne czynności" (niż wymienione expressis verbis postanowienia dotyczące przeszukania i zatrzymania rzeczy), wymaga zasadniczej wykładni ustawy, o jakie to czynności chodzi, a w szczególności, czy taką "inną czynnością" jest także zarządzenie sprzedaży przedmiotu, dokonane na podstawie art. 232 § 1 k.p.k. W tej sytuacji wystąpił do Sądu Najwyższego na podstawie art. 441 § 1 k.p.k. z pytaniem prawnym sformułowanym na wstępie.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Przede wszystkim zauważyć należy, że zagadnienie prawne, jakie wyłoniło się przed Sądem Okręgowym w toku postępowania odwoławczego, dotyczy nie jakichkolwiek "innych czynności", lecz wyłącznie konkretnej czynności, jaką było zarządzenie sprzedaży samochodu. W związku z tym sąd ten nie był uprawniony do sformułowania pytania w zakresie szerszym, niż to wynika z potrzeby rozstrzygnięcia konkretnej sprawy, a rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego, które przecież ma charakter wiążący w danej sprawie (art. 441 § 3 k.p.k.), musi ograniczyć się także tylko do tej kwestii.

Rozważając zagadnienie prawne w tym zakresie Sąd Najwyższy stwierdza, że przepis art. 236 k.p.k. jest wprawdzie przepisem nowym, nie mającym w pełni swego odpowiednika w kodeksie postępowania karnego z 1969 r., ale nowość ta dotyczy przede wszystkim postępowania sądowego. Jeżeli bowiem chodzi o postępowanie przygotowawcze, to regulacja prawna znajdująca się w art. 236 k.p.k. była częściowo zawarta w art. 281 § 1 i 2 d.k.p.k., którego zresztą wiernym powtórzeniem jest art. 323 § 1 i 2 k.p.k.

Przez wprowadzenie do nowego kodeksu postępowania karnego - niezależnie od tego przepisu - art. 236 k.p.k., po pierwsze, rozszerzono uprawnienia stron i osób tam wymienionych na postępowanie sądowe - przy równoczesnym nieco innym określeniu kręgu tych osób - a po wtóre, nie powiązano możliwości podejmowania decyzji w tym zakresie w odniesieniu tylko do dowodów rzeczowych (i to decyzji podejmowanych w formie postanowień), lecz odniesiono te regulację zarówno do postanowień dotyczących przeszukania i zatrzymania rzeczy, jak i do "innych czynności", przy czym regulacja ta odnosi się zarówno do postępowania przygotowawczego, jak i sądowego.

Owe "inne czynności", o których mowa w tym przepisie, muszą być jednak związane z przeszukaniem i zatrzymaniem rzeczy. Świadczy o tym niewątpliwie wykładnia systemowa. Przepis art. 236 k.p.k. zamieszczony jest na końcu rozdziału 25 noszącego tytuł: "Zatrzymanie rzeczy. Przeszukanie", co nie pozostawia wątpliwości, że zawarta w nim regulacja odnosi się, po pierwsze, wyłącznie do postanowień, zarządzeń i innych czynności wymienionych w tym rozdziale, a po wtóre, odnosi się do wszystkich czynności tam wymienionych. Nie ma przy tym znaczenia, w jakiej formie: postanowienia, zarządzenia czy polecenia została wydana stosowna decyzja (jest to odrębny problem uregulowany w art. 93 § 1-4 k.p.k.). Zważywszy, że podjęte w niniejszej sprawie postanowienie "zarządzające" sprzedaż przedmiotów jest niewątpliwie jedną z czynności "innych", niż przeszukanie i zatrzymanie rzeczy, ale czynnością ściśle z nimi związaną, uznać należało, że określenie użyte w art. 236 k.p.k. obejmuje także zarządzenie sprzedaży przedmiotów wydane na podstawie art. 232 § 1 k.p.k., a w konsekwencji, że na takie postanowienie przysługuje zażalenie osobom wymienionym w tym przepisie.

OSNKW 2000 r., Nr 3-4, poz. 25