Uchwała z dnia 1985-01-14 sygn. III PZP 50/84

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III PZP 50/84

Uchwała z dnia 14 stycznia 1985 r.

Przewodniczący: sędzia SN F. Rusek (sprawozdawca). Sędziowie SN: E. Brzeziński, J. Wasilewski.

Sąd Najwyższy z udziałem prokuratora Prokuratury Generalnej PRL, K. Soboty, w sprawie z wniosku Elżbiety G. przeciwko Dolnośląskim Zakładom Gazownictwa - Zakład Gazowniczy w O. o uznanie zdarzenia za wypadek przy pracy po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Opolu postanowieniem z dnia 20 września 1984 r. do rozstrzygnięcia w trybie art. 66 ustawy z dnia 24 października 1974 r. o okręgowych sądach pracy i ubezpieczeń społecznych:

"Czy wypadek, który wydarzył się w czasie wykonywania obowiązków radnego, może być uznany, przy zaistnieniu innych niezbędnych przesłanek, jako wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy w rozumieniu art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (jedn. tekst: Dz. U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144);"

powziął następującą uchwałę:

1. Do wypadku, który wydarzył się w czasie wykonywania obowiązków radnego, nie ma zastosowania art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144).
2. Wypadek przy wykonywaniu funkcji radnego jest wypadkiem uregulowanym w § 5 ust. 1 i 2 pkt 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 października 1975 r. w sprawie podstawy wymiaru renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, świadczeń dla pracowników, którzy ulegli wypadkom w szczególnych okolicznościach oraz świadczeń dla osób nie będących pracownikami (Dz. U. Nr 33, poz. 179 ze zm.).
3. Wypadek, któremu uległ pracownik w czasie wykonywania funkcji radnego, może być uznany za wypadek przy pracy w rozumieniu art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, jeżeli zdarzenie to ma związek z pracą.

Uzasadnienie

Wnioskodawczyni wystąpiła o uznanie wypadku (zawału serca), któremu uległ jej mąż Stanisław G. i w wyniku którego zmarł, za wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy. W uzasadnieniu podaje, że mąż w okresie poprzedzającym wypadek był przeciążony wytężoną pracą zawodową i społeczną.

Na tydzień przed wypadkiem miał miejsce wybuch gazu, co wiązało się z przestojem zakładu, którym kierował. Ponadto od początku lutego, jako przewodniczący Miejsko-Gminnej Rady Narodowej, przeprowadzał rozmowy z kandydatami na radnych, dokonywał oceny pracy poszczególnych radnych i opracował w związku z tym stosowne materiały, które miał zreferować na posiedzeniu Prezydium Rady Narodowej w dniu 17 lutego 1984 r. W tym dniu wyszedł z zakładu pracy o godz. 8.00 rano i udał się na posiedzenie Prezydium. Po rozpoczęciu posiedzeniu nastąpił zawał serca, w wyniku którego, mimo natychmiastowej pomocy lekarskiej, po 6 dniach zmarł.

Zakład pracy i Terenowa Komisja Rozjemcza nie uznały powyższego wypadku za wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy.

Przy rozpoznawaniu odwołania wnioskodawczyni od orzeczenia Terenowej Komisji Odwoławczej, Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych powziął wątpliwość ujętą w przedstawionym pytaniu prawnym (art. 66 ustawy o okręgowych sądach pracy i ubezpieczeń społecznych).

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Przytoczone przez wnioskodawcę okoliczności poprzedzające wypadek zdają się sugerować, że wypadek może pozostawać w związku przyczynowym z pracą zawodową w zakładzie pozwanego lub w związku z funkcją przewodniczącego Miejsko-Gminnej Rady Narodowej, lub w zbiegu z pracą zawodową i społeczno-obywatelską.

Przedstawione zagadnienie prawne sformułowane zostało w początkowym stadium postępowania przed ostatecznie ustalonym stanem faktycznym sprawy.

Zakres pytania sprowadza się jedynie do kwestii (wątpliwości), czy wypadek w przedstawionej sytuacji może być uznany za wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy w rozumieniu art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy wypadkowej, jeżeli zaistnieją inne niezbędne przesłanki, jednakże pytanie nie obejmuje wykładni w zakresie tych niezbędnych przesłanek, co wyraźnie Sąd w uzasadnieniu pytania podkreśla, uznając, że kwestie te mogą być rozstrzygnięte dopiero po przeprowadzeniu postępowania dowodowego.

Wypadek, o którym mowa w pytaniu prawnym, jest bezpośrednio i wyraźnie unormowany w § 5 ust. 1 i 2 pkt 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 października 1975 r. wydanego na podstawie art. 42 ustawy wypadkowej. W rozporządzeniu tym określono prawo do rent inwalidzkich i rodzinnych oraz jednorazowych odszkodowań ustalonych na warunkach i w wysokości przewidzianych w ustawie wypadkowej, w razie wypadku przy wykonywaniu obowiązków obywatelskich lub przy pełnieniu niektórych funkcji społecznych. Obejmuje także wprost wypadki przy wykonywaniu funkcji radnego. Jest to więc szczególne uregulowanie i ma pełne zastosowanie do omawianego wypadku, jeżeli zostanie ustalone, że wypadek ten pozostaje w związku przyczynowym z wykonywaną funkcją radnego.

Niezależnie jednak od powyższego nie można - w obecnym stanie rzeczy i w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego - wykluczyć uznania tego wypadku za wypadek przy pracy.

W tym zakresie konieczne jest przeprowadzenie stosownego postępowania dowodowego dla wyjaśnienia związku i okoliczności, które stanowić będą podstawę odpowiedzi na pytanie, czy wypadek ten można zakwalifikować jako wypadek przy wykonywaniu funkcji radnego lub jako wypadek przy pracy, czy też zdarzenie to w ogóle - przede wszystkim z uwagi na brak związku przyczynowego - nie odpowiada wymaganiom do takiego zakwalifikowania.

O tym więc, czy i ewentualnie który przepis prawa materialnego należy zastosować do omawianego wypadku, decydować będzie - jak zawsze - prawidłowo ustalony stan faktyczny sprawy.

Obowiązywanie odrębnego, szczególnego uregulowania wypadków przy wykonywaniu funkcji radnego przesądza o tym, że tylko te odrębne przepisy (lex specialis) do tych wypadków mogą mieć zastosowanie. Z tego też względu do tych wypadków art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy wypadkowej nie ma zastosowania.

Oczywiście, jeśli zostałoby ustalone, że wypadek ten odpowiada ustawowej definicji wypadku przy pracy, to sam fakt nastąpienia zawału serca na posiedzeniu Prezydium Rady Narodowej, ale bez związku z wykonywaniem funkcji radnego, nie pozbawiałby tego zdarzenia znamion wypadku przy pracy. Decydujące bowiem znaczenie w takiej sytuacji ma nie miejsce zdarzenia, ale jego związek przyczynowy z pracą.

Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy udzielił odpowiedzi jak w sentencji uchwały.

OSNC 1985 r., Nr 9, poz. 129