Postanowienie z dnia 1982-11-10 sygn. II CZ 121/82

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CZ 121/82

Postanowienie z dnia 10 listopada 1982 r.

Zaniechanie wniesienia rewizji przez stronę nie jest samo przez się czynnością procesową mogącą stanowić punkt wyjścia do oceny sprzeczności z nią czynności interwenienta ubocznego polegającej na wniesieniu rewizji. Strona może skutecznie odwołać czynność procesową interwenienta ubocznego w postaci wniesionej przez niego rewizji.

Przewodniczący: sędzia SN Ł. Grygołajtys. Sędziowie SN: K. Piasecki (sprawozdawca), M. Sychowicz.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa Andrzeja S. przeciwko Zakładom Drobiarskim w W. przy udziale interwenienta ubocznego Rejonowego Przedsiębiorstwa Przetwórczego Przemysłu Paszowego "Bacutil" w W. o odszkodowanie na skutek zażalenia interwenienta ubocznego na postanowienie Sądu Wojewódzkiego we Wrocławiu z dnia 19.VIII.1982 r.

postanowił uchylić zaskarżone postanowienie.

Uzasadnienie

Powód żąda zasądzenia od Zakładów Drobiarskich w W. kwoty 3.067.163 zł z odsetkami z tytułu padnięcia objętych kontraktacją kur z powodu nieodpowiedniej paszy dostarczonej powodowi przez Przedsiębiorstwo Przemysłu Paszowego "Bacutil".

Zakłady Drobiarskie wniosły o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze strony pozwanej Rejonowe Przedsiębiorstwo Paszowe "Bacutil" w W. Pismem procesowym z dnia 4.IX.1981 r. "Bacutil" zgłosił interwencję uboczną po stronie pozwanych Zakładów Drobiarskich. Na rozprawie w dniu 9.IX.1981 r. strona pozwana oświadczyła, że uznała powództwo co do zasady, a spór dotyczy tylko wysokości odszkodowania. Interwenient uboczny ocenia dochodzone roszczenie jako bezzasadne i pozbawione podstaw.

Wyrokiem z dnia 5.V.1982 r. Sąd Wojewódzki we Wrocławiu zasądził od pozwanych Zakładów Drobiarskich w W. kwotę 2.000.000 zł z 8% od dnia 17.VI.1981 r., w pozostałej części powództwo oddalił.

Od wyroku tego wnieśli rewizję interwenient uboczny - Rejonowe Przedsiębiorstwo Przetwórcze Przemysłu Paszowego "Bacutil" w W. oraz powód. Interwenient uboczny wnosi o uchylenie zaskarżonego wyroku w części uwzględniającej powództwo i przekazanie sprawy Sądowi Wojewódzkiemu do ponownego rozpoznania. Rewizja ta opiera się na zarzutach naruszenia prawa materialnego, niewyjaśnienia wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy oraz sprzeczności istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału.

Postanowieniem z dnia 10.VIII.1982 r. Sąd Wojewódzki odrzucił rewizję interwenienta ubocznego z tym uzasadnieniem, że strona pozwana uznała powództwo co do zasady i nie wniosła rewizji od wyroku, w rewizji zaś interwenient zmierza do podważenia zasady odpowiedzialności strony pozwanej za złą paszę, jego zatem rewizja jest sprzeczna z czynnościami i oświadczeniami strony, do której przystąpił (art. 79 k.p.c.).

W zażaleniu na to postanowienie interwenient uboczny domaga się jego uchylenia i przekazania sprawy sądowi wojewódzkiemu.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Pozycję interwenienta ubocznego w procesie cywilnym określa w zasadniczy sposób przepis art. 79 k.p.c. Stosownie do tego przepisu interwenient uboczny jest uprawniony do wszelkich czynności procesowych dopuszczalnych według stanu sprawy, z tym zastrzeżeniem, że nie mogą one jednak pozostawać w sprzeczności z czynnościami i oświadczeniami strony, do której przystąpił. Unormowanie to odnosi się zarówno do interwencji ubocznej zwykłej, jak i interwencji ubocznej, do której stosuje się przepisy o współuczestnictwie jednolitym (art. 81 k.p.c.). Wykładni wymaga przede wszystkim pojęcie "sprzeczności z czynnościami i oświadczeniami strony" w odniesieniu do interwencji ubocznej zwykłej, niesamoistnej.

Otóż ogólnie można stwierdzić, że sprzeczna z czynnościami i oświadczeniami strony będzie każda czynność procesowa i każde oświadczenie interwenienta ubocznego, które zawierają treści przeciwstawne treści czynności lub oświadczeń strony, do której interwenient uboczny przystąpił. W grę w tym wypadku będą wchodziły czynności lub oświadczenia, które w sposób wyraźny, ewidentny wzajemnie się wyłączają ze względu na diametralnie odmienną treść i intencje strony i interwenienta ubocznego. Jednakże czynności procesowe interwenienta ubocznego nie muszą pokrywać się z czynnościami i oświadczeniami strony, do której przystąpił. Interwenient uboczny, jak to wynika w szczególności z art. 82 k.p.c., może korzystać ze środków obrony. Może on więc dokonywać czynności, których nie podejmuje strona, do której przystąpił. Strona jednak z racji swojej pozycji jako dominus litis może skutecznie w odpowiednim czasie sprzeciwić się poszczególnym czynnościom interwenienta ubocznego, jeżeli byłyby one sprzeczne z jej stanowiskiem. Wówczas nie wywierają one skutków procesowych.

Odrębnym zagadnieniem jest zagadnienie rozważanej "sprzeczności czynności procesowych" w sytuacji, gdy strona zachowuje się w określonym zakresie i w określonej fazie postępowania biernie, nie dokonuje określonej czynności dopuszczalnej stosownie do konkretnego stanu sprawy, mimo że okoliczności sprawy mogłyby nie uzasadniać takiego jej biernego zachowania się. Otóż nie można kwalifikować określonej czynności procesowej interwenienta ubocznego - w wypadku zaniechania przez samą stronę dokonania tego rodzaju czynności procesowej - jako czynności sprzecznej z czynnościami strony. Można bowiem mówić o czynności procesowej tylko wówczas, gdy ma ona postać określonego aktywnego zachowania się strony; zachowanie bierne, niepodjęcie przez stronę określonej czynności procesowej, krótko mówiąc, zaniechanie nie stanowi czynności procesowej, chociaż z niego stosownie do poszczególnych przepisów k.p.c. mogą wynikać różne ujemne skutki procesowe. Dlatego też nie można czynności procesowej interwenienta ubocznego uznać za sprzeczną z czynnością strony, do której przystąpił, tylko z tej racji, że strona zaniechała świadomie lub nieświadomie określonej czynności procesowej. Dokonana przez interwenienta ubocznego w takiej sytuacji czynność może być zgodna z wolą strony lub jej interesem. Sprzeczność czynności procesowych musi być ewidentna, wynikać z zestawienia dwóch czynności, a nie tylko dorozumiana. Należy przy tym mieć na uwadze to, że stronie, co już zostało zaznaczone, przysługuje uprawnienie do odwołania czynności interwenienta ubocznego.

Fakt zatem, że strona pozwana, do której przystąpił interwenient uboczny, uznała w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji powództwo co do zasady, kwestionując wysokość dochodzonego roszczenia, i nie wniosła następnie rewizji od wyroku częściowo uwzględniającego powództwo, nie uzasadnia sam przez się wniosku, że rewizja wniesiona przez interwenienta ubocznego jest bezskuteczna, jako mogąca pozostawać w sprzeczności z czynnością procesową strony. Zaniechanie bowiem wniesienia rewizji przez stronę nie może być uważane za czynność procesową mającą stanowić punkt wyjścia do oceny sprzeczności z nią czynności interwenienta ubocznego.

Uznanie powództwa co do zasady nie oznacza jeszcze wcale, że strona pozwana godzi się na zasądzenie całej dochodzonej sumy. Z punktu zaś widzenia interesów strony nie można pomijać możliwości podniesienia przez interwenienta ubocznego zarzutu wadliwie prowadzonego przez stronę procesu (art. 82 k.p.c.), jeżeli strona nie zaskarżyła wyroku. Z przepisu bowiem art. 82 k.p.c. wynika, że wymaga się od interwenienta ubocznego "korzystania ze środków obrony", a więc określonego aktywnego zachowania się w procesie.

Sformułowana wyżej wykładnia art. 79 k.p.c. powinna być uzupełniona zastrzeżeniem, że strona może skutecznie odwołać czynność procesową interwenienta ubocznego w postaci wniesionej przez niego rewizji albo przed rozprawą rewizyjną, albo na tej rozprawie. Wynika to z faktu, że tylko strona, a nie interwenient uboczny, może rozporządzać swoimi uprawnieniami, z zastrzeżeniem wyjątku przewidzianego w art. 73 § 2 w związku z art. 81 k.p.c., gdy chodzi o interwencję uboczną samoistną. Odmienna od niniejszej wykładnia art. 79 k.p.c. dokonana przez Sąd Wojewódzki nie może się ostać.

W konsekwencji zaskarżone postanowienie, odrzucające rewizję interwenienta ubocznego, podlega uchyleniu.

OSNC 1983 r., Nr 9, poz. 131