Wyrok z dnia 1982-05-13 sygn. III CRN 85/82

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CRN 85/82

Wyrok z dnia 13 maja 1982 r.

Sam fakt, że najemca wobec osób trzecich mógłby korzystać z uprawnienia do żądania wydania przedmiotu najmu na podstawie art. 222 § 1 k.c. w związku z art. 690 k.c., nie wyłącza roszczenia właściciela (wynajmującego) o wydanie przedmiotu najmu na podstawie art. 222 § 1 k.c.

Przewodniczący: sędzia SN K. Piasecki (sprawozdawca). Sędziowie SN: S. Dmowski, J. Szachułowicz.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy z powództwa Skarbu Państwa - Urzędu Gminy w J. przeciwko Genowefie i Ryszardowi małż. S. o eksmisję z lokalu mieszkalnego na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Jeleniej Górze z dnia 22 września 1981 r.

uchylił zaskarżony wyrok Sądu Wojewódzkiego i oddalił rewizję pozwanych od wyroku Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze z dnia 14 lipca 1981 r., pozostawiając temu sądowi orzeczenie o wpisie należnym od rewizji nadzwyczajnej.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 14.VII.1981 r. Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze, uwzględniając powództwo Skarbu Państwa (Urzędu Gminy w J.) przeciwko małżonkom Genowefie i Ryszardowi S., orzekł ich eksmisję z lokalu mieszkalnego nr 2 położonego w D. 139.

Sąd ten ustalił, że pozwani na podstawie umowy zawartej między stronami są najemcami lokalu nr 3 położonego w D. 139. W budynku tym do stycznia 1981 r. lokal nr 2 zajmowała Anna S. W tym dniu pozwana zwróciła się do Naczelnika Urzędu Gminy w J. o przydzielenie lokalu nr 2, powołując się na to, że lokal ten jest bardziej słoneczny i nie zawilgocony tak jak lokal nr 3. Podanie pozwanej zostało załatwione odmownie. Nie czekając na decyzję Naczelnika Gminy, pozwani włamali się do lokalu nr 2 i zajęli go. W dniu 19.II.1981 r. lokal nr 2 został przydzielony mieszkańcowi Dziwiszowa O.K. Pozwani nie mogą skutecznie powoływać się na zasady współżycia społecznego, skoro ich zachowanie polegające na bezprawnym zajęciu lokalu mieszkalnego w sposób rażący narusza nie tylko obowiązujące normy prawne, ale i zasady współżycia społecznego.

Powyższy wyrok został zmieniony - na skutek rewizji pozwanych - przez Sąd Wojewódzki w Jeleniej Górze wyrokiem z dnia 22.IX.1981 r. w ten sposób, że powództwo zostało oddalone.

W rewizji nadzwyczajnej od tego wyroku Minister Sprawiedliwości wnosi o jego uchylenie i oddalenie rewizji pozwanych od wyroku Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze z dnia 14.VII.1981 r.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Rewizja nadzwyczajna oparta została na zarzutach rażącego naruszenia art. 222 § 1, art. 690 k.c. oraz art. 387 i art. 390 § 1 k.p.c. Wywody zawarte w rewizji nadzwyczajnej nawiązują do poglądu wyrażonego przez Sąd Wojewódzki, który uznał, że po stronie Skarbu Państwa brak legitymacji czynnej, skoro na najemcę przeszły uprawnienia wynikające z umowy najmu.

Stanowisko zajęte przez Sąd Wojewódzki jest nieuzasadnione.

W sytuacji samowolnego zajęcia lokalu, którą ma na względzie art. 57 § 1 prawa lokalowego, Skarb Państwa reprezentowany przez właściwe organy administracji państwowej nie jest pozbawiony możliwości dochodzenia eksmisji osób, które samowolnie zajęły lokal podlegający przydziałowi przez terenowy organ administracji państwowej (uchwała SN z dnia 14.I.1977 r. III CZP 66/76, OSNCP 1977, poz. 125). Celem bowiem przepisu art. 57 prawa lokalowego jest dążenie do szybkiej (bezzwłocznej) likwidacji sytuacji wywołanej bezprawnym zajęciem lokalu. Nie oznacza to jednak pozbawienia właściciela nieruchomości uprawnienia do żądania usunięcia skutków naruszenia jego uprawnień do władania rzeczą (art. 222 § 1 k.c.).

Uprawnień właściciela w ten sposób skonstruowanych nie wyłącza art. 690 k.c., stanowiący, że do ochrony praw najemcy lokalu stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie własności. Oznacza to, że w stosunkach między najemcą a osobami trzecimi ma odpowiednie zastosowanie art. 222 § 1 k.c., normujący roszczenie windykacyjne. Przepisu art. 690 k.c. nie można jednak rozumieć w tym sensie, że uprawnienia najemcy opierającego się na odpowiednim stosowaniu art. 222 § 1 k.c. w jego stosunkach z osobami trzecimi wyłączają bezpośrednio uregulowane roszczenie windykacyjne właściciela, powodując ich przejście na najemcę. Najem ma charakter obligacyjny i taką też naturą charakteryzują się roszczenia wynikające ze stosunku najmu.

Z tej już racji uprawnienia najemcy określone w art. 222 § 1 k.c. nie mogą mieć takiego charakteru jak roszczenia właściciela (wynajmującego), które wynikają wprost z prawa własności. W drodze umowy najmu właściciel nie może przenieść na najemcę tytułu własności, powodując w ten sposób wygaśnięcie swoich uprawnień wypływających z prawa własności. Tak więc sam fakt, że najemca wobec osób trzecich mógłby korzystać z uprawnienia do żądania wydania przedmiotu najmu na podstawie art. 222 § 1 k.c. w związku z art. 690 k.c., nie wyłącza roszczenia właściciela (wynajmującego) o wydanie przedmiotu najmu na podstawie art. 222 § 1 k.c.

W świetle tej wykładni należało orzec jak w sentencji niniejszego wyroku.

OSNC 1982 r., Nr 11-12, poz. 179