Wyrok z dnia 1980-06-12 sygn. IV PR 223/80

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt IV PR 223/80

Wyrok z dnia 12 czerwca 1980 r.

Pracownik, któremu powierzono z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się odzież ochronną lub roboczą, z reguły odpowiada za powstałą szkodę w tym mieniu na podstawie art. 124 k.p. Jeżeli jednak pracownik taki dysponuje tą odzieżą jak własną - zbywa ją, przywłaszcza lub umyślnie uszkadza - to wówczas podstawę jego odpowiedzialności stanowić będzie art. 122 k.p.

Przewodniczący: sędzia SN T. Szymanek (sprawozdawca). Sędziowie SN: E. Jachczyk, Z. Stypułkowska.

Sąd Najwyższy z udziałem Prokuratora Prokuratury Generalnej PRL, K. Soboty, po rozpoznaniu sprawy z powództwa Miejskiego Przedsiębiorstwa Dróg i Mostów w Rzeszowie przeciwko Ryszardowi K. o zapłatę na skutek rewizji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Rzeszowie z dnia 21 listopada 1979 r. oraz zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki w Rzeszowie postanowieniem z dnia 12 lutego 1980 r. do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.

przyjął sprawę do rozpoznania, zmienił zaskarżony wyrok w pkt I w ten sposób, że zasądzoną tym wyrokiem kwotę 2.173,30 złotych obniżył do kwoty 1570 złotych, oddalił rewizję w pozostałym zakresie.

Uzasadnienie

Powodowe Przedsiębiorstwo domagało się od pozwanego kwoty 2173 złotych 30 gr., twierdząc, że po rozwiązaniu umowy o pracę w dniu 30 września 1978 r. pozwany nie zwrócił otrzymanych sortów mundurowych, których okres używalności jeszcze nie upłynął, ani też nie wyrównał szkody będącej następstwem niewyliczenia się z tych sortów.

Pozwany w odpowiedzi na pozew twierdził, że w dniu 1 października 1978 r. na skutek porozumienia między zakładami pracy podjął pracę w Polskim Związku Motorowym w Rzeszowie, gdzie nadal używał sortów mundurowych, będąc przekonany, iż ten Związek zapłacił powodowi należność za nie zwrócone przez niego sorty.

Sąd Rejonowy w Rzeszowie wyrokiem z dnia 21 listopada 1979 r. zasądził od pozwanego na rzecz powodowego Przedsiębiorstwa dochodzoną pozwem kwotę z odsetkami i kosztami procesu.

W rewizji od powyższego wyroku pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia.

Sąd Wojewódzki przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia następujące zagadnienie prawne: Czy pracownik zobowiązany do naprawienia szkody zakładowi pracy za niezwrócenie i niewyliczenie się z dostarczonej mu bezpłatnie odzieży w sytuacji niewykazania, że zaistniała z tego powodu szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych, ponosi odpowiedzialność wskutek nienależytego wykonania obowiązku pracowniczego czy wskutek zagarnięcia mienia społecznego?

Sąd Najwyższy przejął sprawę do rozpoznania i orzekł co do jej istoty.

Pod rządem kodeksu pracy nie jest już aktualna w przedmiocie niewyliczania się pracownika z pobranej odzieży uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 grudnia 1965 r. III Po 47/65 (OSPiKA 1966, poz. 247), ponieważ sprawa odpowiedzialności za to mienie została wyczerpująco unormowana w przepisach kodeksu pracy, a skoro tak - to nie zachodzą przesłanki wymienione w art. 300 k.p., które zezwalałyby na sięgnięcie w tym przypadku do przepisów prawa rzeczowego.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie nie zezwala także na kwalifikowanie zachowania pozwanego, który nie zwrócił powodowemu Przedsiębiorstwu odzieży roboczej, iż zagarnął powierzone mu mienie społeczne bądź dopuścił się umyślnego wyrządzenia szkody.

W konsekwencji należy przyjąć, że pracownik, któremu powierzono z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się odzież ochronną lub roboczą, z reguły odpowiada za powstałą szkodę w tym mieniu na podstawie art. 124 § 2 k.p. Jeżeli jednak pracownik taki dysponuje tą odzieżą jak własną - zbywa ją, przywłaszcza lub umyślnie uszkadza - to wówczas podstawę jego odpowiedzialności stanowić będzie art. 122 k.p.

Niezwrócenie zaś odzieży roboczej przez pracownika w momencie ustania stosunku pracy nie wypełnia dyspozycji art. 122 k.p.

Zgodnie z zarządzeniem Przewodniczącego Komitetu Pracy i Płac z dnia 21 lutego 1972 r. w sprawie zasad gospodarowania odzieżą ochronną i roboczą oraz sprzętem ochrony osobistej (M.P. Nr 15, poz. 102; zm.: M.P. z 1977 r. Nr 1, poz. 9) powodowe Przedsiębiorstwo miało obowiązek - w związku z przejściem pozwanego do pracy w innym zakładzie za porozumieniem tych zakładów - rozliczyć pozwanego z przydzielonej mu odzieży przez zażądanie jej zwrotu, gdyż wymienione przepisy nie przewidują możliwości przejścia pracownika do nowego zakładu pracy łącznie z odzieżą.

Tymczasem powodowe Przedsiębiorstwo wezwało pozwanego do zwrotu odzieży dopiero w dniu 18 maja 1979 r., a w międzyczasie korespondowało z nowym zakładem pracy pozwanego w przedmiocie zwrotu należności za przydzieloną pozwanemu odzieży ochronną, używaną przez niego w tym zakładzie pracy.

Ocena powyższego stanu faktycznego - zdaniem Sądu Najwyższego - nie pozwala nawet przyjąć, że pozwany, przechodząc do pracy u innego pracodawcy bez uprzedniego rozliczenia się z przydzielonej mu odzieży, przewidywał wyrządzenie szkody i na to się godził.

Zastosowanie art. 122 k.p. do odpowiedzialności pracownika za nierozliczenie się z pobranej odzieży roboczej ma tylko takie znaczenie, że zgodnie z art. 442 k.c. w związku z art. 291 § 3 k.p. termin tego roszczenia jest dłuższy (...).

Roszczenie zakładu pracy o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracownika wskutek niewykonania obowiązków pracowniczych przedawnia się z upływem roku od dnia, w którym zakład pracy powziął wiadomość o wyrządzeniu przez niego szkody (art. 291 § 2 k.p.). W niniejszej sprawie powodowe Przedsiębiorstwo powzięło wiadomość o wyrządzeniu przez pozwanego szkody najwcześniej w dniu 22 marca 1979 r., tj. w chwili uzyskania informacji od Polskiego Związku Motorowego w Rzeszowie - aktualnego pracodawcy pozwanego - że Związek ten uznaje w części roszczenie powoda o zwrot równowartości odzieży używanej przez pozwanego. Licząc od tej daty bieg terminu przedawnienia roszczenia, w momencie wytoczenia powództwa (16 października 1979 r.) nie upłynął jeszcze termin roczny, w którym zakład pracy może dochodzić od pracownika roszczeń ze stosunku pracy.

Zmieniając zaskarżony wyrok, Sąd Najwyższy uwzględnił dalszy okres amortyzacji zużycia odzieży i na tej podstawie obniżył zasądzone roszczenie do kwoty wymienionej w sentencji wyroku z pominięciem obowiązku zwrotu koszuli flanelowej.

OSNC 1981 r., Nr 1, poz. 14