Wyrok z dnia 2019-08-13 sygn. I SA/Wa 380/19

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Iwona Kosińska (spr.) Sędziowie WSA Dorota Apostolidis WSA Elżbieta Sobielarska Protokolant referent stażysta Aleksandra Cymerska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 sierpnia 2019 r. sprawy ze skargi [...] na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] stycznia 2019 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w formie schronienia w schronisku oddala skargę.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] decyzją z dnia [...] stycznia 2019 r., nr [...], po rozpatrzeniu odwołania [...], utrzymało w mocy decyzję Prezydenta [...] z dnia [...] grudnia 2018 r., nr [...], orzekającą o odmowie przyznania świadczenia w formie schronienia w schronisku dla osób bezdomnych.

Z uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika, że Prezydent [...] decyzją z dnia [...] grudnia 2018 r., po rozpoznaniu wniosku [...], orzekł o odmowie przyznania świadczenia w formie schronienia w schronisku dla osób bezdomnych. W uzasadnieniu decyzji organ wyjaśnił, że w trakcie postępowania [...] oświadczył, że nie posiada prawa do przebywania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej i oczekuje na rozpatrzenie wniosku w tej kwestii. W decyzji powołano przepisy ustawy o pomocy społecznej oraz stwierdzono, że [...] nie spełnia przesłanek zawartych w ustawie o pomocy społecznej, w związku z czym nie przysługuje mu prawo do wnioskowanego świadczenia.

Nie zgadzając się z tym rozstrzygnięciem, [...] wniósł odwołanie, w którym powołuje się na zły stan zdrowia i wnosi o zmianę decyzji ze względu na zasady współżycia społecznego zawarte w art. 5 k.c.

Po rozpatrzeniu złożonego odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze stwierdziło, że nie może ono zostać uwzględnione. W uzasadnieniu zajętego stanowiska organ odwoławczy przywołał treść art. 5 oraz 5a ustawy o pomocy społecznej i wyjaśnił, że wnioskodawca nie spełnia określonych w tym przepisie przesłanek, ponieważ nie posiada w ogóle zgody na pobyt w Rzeczypospolitej Polskiej.

Organ II instancji przypomniał, że zgodnie z treścią artykułu 6 kpa organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa. Oznacza to, że organy administracji państwowej działają w oparciu o obowiązującą normę prawną, o przepisy prawa powszechnie obowiązującego, w rozpatrywanej sprawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. z 2018 r. Dz. U. poz. 1508, ze zm.). Organ odwoławczy wyjaśnił, że w sprawach z zakresu pomocy społecznej art. 5 k.c. nie ma zastosowania, a materialnoprawną podstawą decyzji w tych sprawach mogą być tylko przepisy prawa, a nie zasady współżycia społecznego.

Na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożył [...]. W uzasadnieniu skargi wyjaśnił, że wniósł do Komendanta Placówki Straży Granicznej [...] wniosek o legalizację pobytu w dniu [...] kwietnia 2017 r. Potem w dniu [...] grudnia 2018 r. Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy [...] monitował w jego sprawie, prosząc o odpowiedź. Od tego czasu minęły już prawie dwa lata. Skarżący wyjaśnił, że z chwilą uzyskania zezwolenia na pobyt na terenie kraju, schronisko wystąpi o zasiłki celowe, a także będzie on mógł otrzymać decyzję na przebywanie w schronisku. Skarżący zwrócił się do Sądu z prośbą, aby wezwał Straż Graniczną do podania stanu sprawy, ponieważ on nie mam już żadnych możliwości innego uregulowania swojego pobytu w Polsce. Wskazał, że nie żadnych nowych dokumentów ani nowych powodów do uzasadnienia zmiany decyzji Prezydenta [...] o odmowie przyznania świadczenia w formie schronienia w schronisku dla osób bezdomnych. Całe jego uzasadnienie znajduje się w dokumentacji Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Od 1999 r. przebywa w Polsce, gdzie przyjechał po rozwodzie z żoną, która pozostała na [...] z dwojgiem dzieci. Nie kontaktował się z nimi. Nie ma gdzie tam wracać, nikt tam mu nie pomoże. Jest schorowanym człowiekiem na wózku inwalidzkim, po amputacji obu nóg, bez żadnych środków do życia. Po drugiej amputacji przywieziono go do Schroniska [...], gdzie przebywa od dnia [...] stycznia 2017 r. Skarżący opisał swój bardzo zły stan zdrowia. Wyjaśnił, że pismo to pisze za niego pracownik socjalny schroniska.

Mając powyższe na uwadze, skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji organu II instancji w całości.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Przede wszystkim wyjaśnić należy, że sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Oznacza to, że w zakresie dokonywanej kontroli Sąd bada, czy organ administracji, orzekając w sprawie, nie naruszył prawa w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy. Należy dodać, że zgodnie z treścią art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. z 2018 r. Dz. U. poz. 1302, ze zm.) Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Analiza zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego wskazuje na niezasadność skargi.

Materialnoprawną podstawę zaskarżonej decyzji stanowiły przepisy ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. z 2019 r. Dz. U. poz. 1507). Zgodnie z treścią art. 5 pkt 2 lit a, b, pkt 3 oraz art. 5a prawo do świadczeń z pomocy społecznej, jeżeli umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej, przysługuje:

1 - cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:

- na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub d lub w art. 186 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2018 r. poz. 2094 i 2399 oraz z 2019 r. poz. 577 i 622), lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej,

- w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany - w formie schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania oraz zasiłku celowego;

- mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz członkom ich rodzin w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. z 2019 r. poz. 293), posiadającym prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

2 - Prawo do świadczeń w formie interwencji kryzysowej, schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania oraz zasiłku celowego przysługuje cudzoziemcom przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zaświadczenia, o którym mowa w art. 170 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, lub na podstawie zezwolenia, o którym mowa w art. 176 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach.

Skoro, jak wynika z akt sprawy, skarżący przebywa w Rzeczypospolitej Polskiej bez żadnego pozwolenia, co nie jest przez niego kwestionowane, to organy pomocy społecznej nie mają podstawy prawnej do pozytywnego rozpatrzenia wniosku skarżącego. Pamiętać bowiem należy, że choć cudzoziemcy są grupą podmiotów uprawnionych do świadczeń z pomocy społecznej, to jednak prawo do pomocy uzależnione jest od miejsca zamieszkania i przebywania na terytorium Polski oraz legitymowania się określonym zezwoleniem lub korzystaniem ze szczególnej ochrony prawnej.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. z 2018 r. Dz. U. poz. 1302, ze zm.) orzekł jak w sentencji.