Wyrok z dnia 1980-04-15 sygn. IV PR 80/80

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt IV PR 80/80

Wyrok z dnia 15 kwietnia 1980 r.

Nieopracowanie przez zakład pracy instrukcji dotyczącej zasad wystawiania dowodów oraz nieudzielenie pracownikowi odpowiedniej pomocy nie uzasadniają zastosowania § 3 art. 124 k.p. w stosunku do pracownika materialnie odpowiedzialnego, który bez dowodu przekazuje innej osobie powierzone mu mienie. Wspomniane okoliczności nie pozostają bowiem w związku przyczynowym z wyrządzoną szkodą.

Przewodniczący: Sędzia SN T. Kasiński. Sędziowie SN: A. Grymaszewski, M. Rafacz-Krzyżanowska (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu sprawy z powództwa Przedsiębiorstwa Remontowego Urządzeń Dźwigowych w W. przeciwko Witoldowi L. o odszkodowanie, na skutek rewizji powoda od wyroku Sądu Wojewódzkiego we Wrocławiu z dnia 20 grudnia 1979 r.

zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądził od pozwanego Witolda L. na rzecz powodowego Przedsiębiorstwa kwotę 21.483 zł 40 gr z 8% od dnia 19.IV.1979 r., oddalając powództwo w pozostałej części; tytułem zwrotu kosztów postępowania za pierwszą instancję przyznał pozwanemu od powodowego Przedsiębiorstwa kwotę 600 zł; tytułem brakującego wpisu od pozwu nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa od pozwanego kwotę 390 zł; tytułem zwrotu kosztów postępowania rewizyjnego przyznał powodowemu Przedsiębiorstwu od pozwanego kwotę 1.300 zł.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Wojewódzki powództwo oddalił, a rozstrzygnięcie swe oparł na następujących ustaleniach oraz wynikających z nich wnioskach.

Pozwany był zatrudniony w charakterze inspektora do spraw zaopatrzenia. Dokonywał on zakupu materiałów, które dostarczał magazynierowi lub innej jednostce organizacyjnej powodowego Przedsiębiorstwa. Na podstawie dowodu z opinii biegłego Sąd ustalił, że większa część braków, z których pozwany miał - według twierdzeń strony powodowej - rozliczyć się, ma charakter braków pozornych, w związku z czym pozwany za te braki nie ponosi odpowiedzialności. Według ustaleń zaskarżonego wyroku kwota 21.482 zł 40 gr obejmuje wartość materiałów, które pozwany otrzymał, a nie ma na ich przekazanie potwierdzenia od magazyniera lub innej komórki organizacyjnej strony powodowej. Sąd uznał, że również i te braki są pozorne, a stanowisko swe oparł na poglądzie biegłego, iż braki powyższe "obejmują nieudokumentowane zużycie na bieżące potrzeby produkcyjne". Jak wynika z opinii biegłego, powyższy pogląd oparł on "na odpowiednim domniemaniu".

Niezależnie od powyższego Sąd Wojewódzki przyjął, że jeśliby nawet powstał niedobór w kwocie 21.483 zł 40 gr, to pozwany na podstawie art. 124 § 3 k.p. nie ponosiłby odpowiedzialności materialnej, ponieważ wykazał, że szkoda w tej wysokości powstała z przyczyn niezależnych od niego. Do tych przyczyn zaliczył Sąd Wojewódzki brak opracowania przez stronę powodową szczegółowej instrukcji dotyczącej zasad wystawiania dowodów obrotu materiałowego, ich obiegu i kontroli oraz brak udzielenia pozwanemu odpowiedniej pomocy.

Wyrok ten w części oddalającej powództwo co do kwoty 21.483 zł 40 gr oraz orzekającej o kosztach procesu zaskarżyła strona powodowa, wnosząc o zmianę wyroku i zasądzenia kwoty 21.483 zł 40 gr.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Przede wszystkim zgodzić się należy z poglądem skarżącego, że brak było podstaw do uznania niedoboru w wysokości 21.483 zł 40 gr za brak pozorny. Przypuszczenie biegłego, iż niedobór "ma obejmować nieudokumentowane zużycie na bieżące potrzeby produkcyjne" jest dowolne i nie poparte żadnymi choćby pośrednimi dowodami, które by mogły wskazywać na takie zużycie. Tego rodzaju "przypuszczenie" nie mogło zatem stanowić podstawy do oddalenia w tej części powództwa. Zresztą sam biegły zdaje sobie sprawę z dowolności swego zapatrywania, skoro twierdzi w pisemnej opinii, że pogląd ten oparty jest wyłącznie na "odpowiednim domniemaniu".

Również trafnie zarzuca rewizja, że § 3 art. 124 k.p. nie uzasadnia - wbrew stanowisku zaskarżonego wyroku - oddalenia powództwa co do kwoty 21.483 zł 40 gr, stanowiącej równowartość materiałów, na których przekazanie pozwany nie posiada żadnego dowodu, w związku z czym strona powodowa w tej wysokości poniosła szkodę. Pozwany nie wykazał bowiem, aby braki organizacyjne strony powodowej, ustalone przez Sąd w zaskarżonym wyroku, pozostawały w związku przyczynowym z wyrządzoną szkodą, a zgodnie z § 3 art. 124 k.p. tylko takie przyczyny mogą uzasadniać całkowitą lub częściową ekskulpację pracownika od odpowiedzialności materialnej. Sąd Wojewódzki do tych przyczyn zaliczył m. in. brak należytej pomocy oraz nieopracowanie przez powoda szczegółowej instrukcji, dotyczącej zasad wystawienia dowodów obrotów materiałowych.

Wbrew stanowisku Sądu, powyższe przyczyny nie mieszczą się w treści § 3 art. 124 k.p., gdyż nie pozostają w związku przyczynowym z wyrządzoną szkodą. Każdy bowiem pracownik powinien zdawać sobie sprawę z konieczności przekazywania powierzonych mu materiałów za pokwitowaniem, a dopełnienie tego obowiązku, ciążącego zwłaszcza na pracowniku materialnie odpowiedzialnym, nie jest uzależnione od opracowania przez zakład pracy instrukcji czy udzielenia mu odpowiedniej pomocy. Jest to obowiązek tak podstawowy i powszechnie znany wszystkim pracownikom, że uchybienia temu obowiązkowi nie można tłumaczyć ani brakiem instrukcji, ani brakiem pomocy ze strony zakładu pracy.

W tym stanie rzeczy należy stwierdzić, że brak opracowania przez zakład pracy instrukcji dotyczącej zasad wystawiania dowodów oraz brak udzielenia pracownikowi odpowiedniej pomocy, nie uzasadniają zastosowania § 3 art. 124 k.p. w stosunku do pracownika materialnie odpowiedzialnego, który bez dowodu przekazuje innej osobie powierzone mu mienie. Wspomniane okoliczności nie pozostają bowiem w związku przyczynowym z wyrządzoną szkodą.

Uznając przeto zarzuty rewizji za uzasadnione, Sąd Najwyższy orzekł co do istoty sprawy na podstawie art. 390 § 1 k.p.c.

OSNC 1980 r., Nr 10, poz. 201