Wyrok z dnia 2019-10-24 sygn. IV SA/Wa 1612/19

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Alina Balicka (spr.), Sędziowie sędzia WSA Anna Sękowska, sędzia WSA Tomasz Wykowski, Protokolant ref. Agnieszka Szymańczak, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 października 2019 r. sprawy ze skargi E. N., reprezentowanego przez przedstawiciela ustawowego J. K. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] maja 2019 r. nr [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję Wojewody [...] z dnia [...] października 2018 r. nr [...]; 2. zasądza od Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na rzecz skarżącego E. N., reprezentowanego przez przedstawiciela ustawowego J. K., kwotę 597 zł (pięćset dziewięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

I. Zaskarżoną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (dalej "Sądu") decyzją z dnia [...] maja 2018 r. znak [...] (dalej "zaskarżoną decyzją" albo "decyzją odwoławczą") Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji (dalej "Minister"), po rozpatrzeniu odwołania J. K. (dalej "ojciec Skarżącego" albo "obywatel polski"), działającego w imieniu małoletniego E. N.(dalej "Skarżącego"), reprezentowanego przez pełnomocnika adwokata K. K. , od decyzji Wojewody [...] (dalej "Wojewoda") z dnia [...] października 2018 r., nr [...], odmawiającej potwierdzenia posiadania przez Skarżącego, urodzonego 25 listopada 2012 r., w [...] , s. J. K. i V. N. , obywatelstwa polskiego – orzekł o utrzymaniu decyzji Wojewody w mocy.

II. Przebieg postępowania, poprzedzający wydanie przez Ministra zaskarżonej obecnie decyzji odwoławczej, przedstawia się następująco:

1. W dniu 13 lipca 2018 r., do Wojewody wpłynął wniosek ojca Skarżącego o potwierdzenie posiadania przez Skarżącego obywatelstwa polskiego.

2. Decyzją z dnia [...] października 2018 r. Wojewoda odmówił żądanego potwierdzenia.

3. Pismem z dnia 31 października 2018 r. ojciec Skarżącego, działający w imieniu Skarżącego, reprezentowany przez pełnomocnika adwokata K. K. - wniósł do Ministra odwołanie od decyzji Wojewody.

III. Jak już wskazano, decyzją zaskarżoną obecnie Minister rozpoznał odwołanie Skarżącego od decyzji Wojewody, utrzymując tę decyzję w mocy.

Uzasadniając rozstrzygnięcie odwoławcze, Minister wskazał w szczególności, co następuje:

(i) Ze względu na datę wszczęcia postępowania w sprawie o potwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego przez Stronę, do jej rozstrzygnięcia znajdować winny zastosowanie przepisy ustawy z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim (Dz.U. z 2012 r. poz. 161 z późn. zm.). Ustawa ta weszła w życie w dniu 15 sierpnia 2012 r.

Zgodnie z art. 55 ust. 1 cyt. ustawy, decyzję w sprawie potwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego lub jego utraty wydaje właściwy wojewoda. Postępowanie we wskazanej wyżej sprawie może być wszczęte na wniosek Strony lub z urzędu /por. art. 55 ust. 1 i 2 tej ustawy/.

Postępowanie to kończy decyzja deklaratoryjna, która jest - w swej istocie - oświadczeniem właściwego organu, tj. wojewody, z którego wynika, że według jego oceny stanu faktycznego i prawnego sprawy, Strona ma lub nie ma obywatelstwo polskie. Analiza przepisu art. 55 ust. 1 cyt. ustawy wykazuje, że chodzi w niej o cztery sytuacje faktyczne, w odniesieniu do których właściwy wojewoda po pierwsze: potwierdza posiadanie obywatelstwa polskiego, po drugie: potwierdza utratę obywatelstwa polskiego, po trzecie: odmawia potwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego, i po czwarte: odmawia potwierdzenia utraty obywatelstwa polskiego. Dla ustalenia podstawy nabycia i utraty obywatelstwa polskiego miarodajne są przepisy obowiązujące w chwili zdarzenia lub czynności, na skutek których nastąpiło nabycie /np. przez urodzenie/ lub utrata obywatelstwa z mocy prawa lub decyzji właściwego organu. Natomiast do przeprowadzenia postępowania w przedmiocie potwierdzenia posiadania lub utraty obywatelstwa polskiego, wszczętego po 15 sierpnia 2012 r., miarodajne są przepisy aktualnie obowiązującej ustawy z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim.

(ii) Stosownie do przepisów art. 6 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim, zmiany w ustaleniu osoby albo obywatelstwa jednego lub obojga rodziców podlegają uwzględnieniu przy określeniu obywatelstwa małoletniego, jeżeli nastąpiły przed upływem roku od dnia urodzenia się małoletniego (ust. 1). Zmiany natomiast w ustaleniu osoby ojca, wynikające z orzeczenia sądu wydanego na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa albo o unieważnienie uznania, podlegają uwzględnieniu przy określeniu obywatelstwa małoletniego, chyba że małoletni osiągnął już pełnoletność lub za jego zgodą, jeżeli ukończył 16 lat (ust. 2).

Powyższe przepisy dotyczą takich przypadków, gdy po urodzeniu się małoletniego dokonane zostało:

1) ustalenie rodziców małoletniego znalezionego w Polsce,

2) ustalenie osoby jednego z rodziców, gdy drugie jest znane,

3) ustalenie obywatelstwa obojga rodziców, których obywatelstwo w chwili urodzenia się małoletniego było nieokreślone,

4) ustalenie obywatelstwa jednego z rodziców, którego obywatelstwo w chwili urodzenia się małoletniego było nieokreślone, a drugie - posiadało wówczas obywatelstwo polskie,

5) zmiana w ustaleniu osoby ojca, wynikająca z orzeczenia sądu na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa albo o unieważnienie uznania.

Wskazane ustalenia pozytywne (pkt 1- 4) i negatywne (pkt 5) mogą nastąpić w drodze odpowiednich czynności faktycznych lab czynności prawnych przewidzianych w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, szczególnie w rozdziale dotyczącym pochodzenia dziecka.

Mają one wpływ na nabycie przez dziecko obywatelstwa, zarówno na zasadzie (ius sanguinis - art. 14 pkt 1 cyt. ustawy o obywatelstwie polskim), jak i na zasadzie terytorialnej (ius soli - art. 14 pkt 2 oraz art. 15 cyt. ustawy o obywatelstwie polskim), jeżeli ustalenia wymienione wyżej w punktach 14 dokona nie zostały w prekluzyjnym terminie jednego roku od dnia urodzenia się małoletniego Zmiana natomiast wymieniona w punkcie 5 podlega uwzględnieniu przy określeniu obywatelstwa małoletniego, jeżeli dokonana została nawet w późniejszym terminie, bo aż do osiągnięcia przez małoletniego pełnoletności, z tym zastrzeżeniem, że jeżeli małoletni ukończył już 16 lat, zmiana jego obywatelstwa w wyniku zmiany w ustaleniu osoby ojca wymaga zgody dziecka.

Ustanowienie prekluzyjnego terminu rocznego, w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim, dla skuteczności ustaleń dotyczących osób rodziców lub jednego z rodziców albo ich obywatelstwa miało na celu zlikwidowanie stanu niepewności w zakresie obywatelstwa małoletniego. Przyjęcie natomiast stosunkowo długiego terminu w art. 6 ust. 2 cyt. ustawy o obywatelstwie polskim nastąpiło z uwagi na terminy przewidziane w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym do ewentualnego wytoczenia powództwa w tych sprawach (termin jednego roku byłby nierealny).

(iii) W trakcie postępowania ustalono, że małoletni Skarżący urodził się w dniu 25 listopada 2012 r., w m. [...]/[...]/, jako nieślubny syn J. K. /obywatela polskiego/ i V. N. /obywatelki [...] /. Z materiału dowodowego nie wynika, że rodzice małoletniego Skarżącego zawarli związek małżeński przed dniem jego narodzin, stąd dla wyeliminowania negatywnej przesłanki nabycia obywatelstwa polskiego po ojcu przez małoletniego Skarżącego, wynikającej z art. 6 ust. 1 ww. ustawy, niezbędne jest ustalenie, że ojcostwo ojca Skarżącego /obywatela polskiego/ wobec jego syna – Skarżącego zostało ustalone w okresie roku od urodzenia się małoletniego, a w szczególności, iż ojciec Zainteresowanego uznał go za swoje dziecko przed upływem roku od dnia narodzin Strony, a więc przed dniem 25 listopada 2013 r. /Skarżący urodził się w dniu 25 listopada 2012 r./.

(iv) W toku postępowania przed organem I instancji Strona przedłożyła odpis zupełny aktu urodzenia Skarżącego nr [...] , wydany przez USC w [...] , z którego wynika, iż jest on synem J. K. i V. N.

Wojewoda wystąpił do USC w [...] o przesłanie akt zbiorowych dotyczących aktu urodzenia Skarżącego. Z przedmiotowych dokumentów wynika, iż do sporządzenia polskiego aktu urodzenia Wnioskodawca przedłożył [...] akt [...] , wydany przez Krajową Komisje ds. Ludności [...] , w którym znalazły się następujące informacje Niniejszym zaświadcza się, że dane zawarte w nie mniejszym akcie zostaty zarejestrowane w dniu 7 maja 2015 r" w Urzędzie Rejestracyjnym M-H-C, 1. Imię i nazwisko: N. E. ; 2. Płeć: męska,; 3. Data urodzenia: 25/11/12; 4. Miejsce urodzenia [...] (miasto); 5. Imię i nazwisko ojca: K. J. ; 6. Imię i nazwisko matki: N. V., Miejsce wystawienia: [...] ; Data 07/05/2015.

Przy piśmie z dnia 1 lutego 2019 r., pełnomocnik Strony przedłożył do akt sprawy [...] akt urodzenia [...] , wydany przez Krajową Komisje ds. Ludności [...] , w którym znalazły się następujące informacje Niniejszym zaświadcza się, że narodziny opisane w niniejszym akcie zostały zarejestrowane w dniu 7 czerwca 2013 r., w tutejszym centrum rejestracyjnym [...] 1. Nazwisko i imiona: N. E. J. ; 2. Płeć: męska,; 3. Data urodzenia: 25.11.12; 4. Miejsce urodzenia [...] , Miasto; 5. Imię i nazwisko ojca: J. K. ; 6. Imię i nazwisko matki: N. V. Miejsce wystawienia: [...] ; Data 07/06/2013.

Biorąc pod uwagę wezwanie z dnia 30 listopada 2018 r., które nie zostało uzupełnione przez pełnomocnika o dokumenty, do których przedłożenia został zobowiązany, Minister pismem z dnia 14 lutego 2019 r., ponownie wezwał pełnomocnika Strony do przedłożenia

1. pisma Wnioskodawcy skierowanego do [...] /na które powoływał się pełnomocnik w odwołaniu/,

2. odpowiedzi, jaką Wnioskodawca otrzymał z [...] /na którą powoływał się pełnomocnik w odwołaniu/

Przy piśmie z dnia 11 marca 2019 r., pełnomocnik Zainteresowanego wskazał, iż strona nie dysponuje dokumentacją z [...] z uwagi na fakt, że informację o zaginięciu oryginału aktu urodzenia z 7 czerwca 2013 r. przekazano Stronie ustnie, podczas wizyty w siedzibie [...] . Strono w momencie złożenia odwołania od decyzji Wojewody dysponowała jedynie certyfikatem w postaci odpisu aktu urodzenia Skarżącego. Z ostrożności procesowej, w razie niemożności uzyskania oryginału aktu urodzenia, Strona wystąpiła z wnioskiem o zwrócenie się przez organ odwoławczy z zapytaniem do [...] . W styczniu 2019 r. Strona, podczas wizyty w [...] , otrzymała oryginał aktu urodzenia Małoletniego z dnia 7 czerwca 2013 r., który został zatwierdzony przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych [...] , a następnie zalegalizowany przez Konsulat RP w [...] . We wniosku z dnia 1 lutego 2019 r. Strona złożyła do akt sprawy oryginał wspomnianego dokumentu wraz z tłumaczeniem uwierzytelnionym.

Wskazać należy, iż przedłożony przez pełnomocnika przy piśmie z dnia 1 lutego 2019 r., [...] akt urodzenia małoletniego Skarżącego, o nr [...] , wydany przez Krajową Komisje ds. Ludności [...] , wbrew opinii pełnomocnika nie został zatwierdzony przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych [...] , a następnie zalegalizowany przez Konsulat RP w [...] .

Zgodnie z prawem [...] (Dekret nr 69 z grudnia 1992 roku) akt urodzenia wydaje się na formularzu B2 wydanym przez [...]. Na takim to formularzu został wydany w dniu 7 maja 2015 r., [...] akt urodzenia Skarżącego, na podstawie którego został sporządzony polski aktu urodzenia przez kierownika USC w [...] w dniu 13 lipca 2015 r. oraz na takim formularzu został sporządzony w dniu 7 czerwca 2013 r., [...] akt urodzenia Skarżącego, który pełnomocnik przedłożył do postępowania odwoławczego.

Podnieść należy, iż [...] akt urodzenia małoletniego Skarżącego o nr [...] , wydany przez Krajową Komisje ds. Ludności [...] , nie został zalegalizowany przez Konsulat RP w [...] . Na powyższym akcie urodzenia znajduje się pieczęć z następującymi danymi: Nr rej. [...] , stwierdzam autentyczność podpisu (...) Radca w Ministerstwie Spraw Zagranicznych [...] i tożsamość pieczęci urzędowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych [...] , [...] , dnia 14.01.2019, obok pieczęć Ambasady RP w [...] i podpis konsula RP.

Organ odwoławczy rozpatrujący niniejszą sprawę posiada w aktach sprawy dwa [...] akty urodzenia Skarżącego. Pierwszy, znajdujący się w aktach sprawy Wojewody, wydany w dniu 7 maja 2015 r., drugi przedłożony przez pełnomocnika do postępowania odwoławczego z dnia 7 czerwca 2013 r. Jednocześnie do wniosku o potwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego przez małoletniego Skarżącego, złożonego w dniu 16 marca 2018 r., w Ambasadzie RP w [...] została dołączona opinia konsula RP, następującej treści: "Wniosek został złożony po tym, jak konsul powziął wątpliwość co do posiadania przez dziecko obywatelstwa polskiego w ramach procedury paszportowej. Matka dziecka, V. N. , nie jest małżonkę pana K. , który pozostaje w związku małżeńskim z obywatelką RP. Wnioskodawca zaprzeczył, jakoby kiedykolwiek uznał dziecko w jakiejkolwiek formie, co budzi wątpliwości co do jego rzeczywistego ojcostwa (zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 2 kwietnia 2009 r. (Dz.U. 2012 poz. 161) o obywatelstwie polskim ustalenie tożsamości rodziców musi nastąpić do roku po narodzeniu dzieci, aby wywarło ono skutek na ich obywatelstwo). Pan J. K. figuruje jako ojciec w lokalnym akcie urodzenia, lecz zachodzą poważne wątpliwości co do jego autentyczności. Podrobienie aktów stanu cywilnego w warunkach lokalnych jest łatwe, a nawet te pochodzące z oficjalnego źródła mogą zawierać nieprawdziwe informacje. Dokumenty zostały co prawda zalegalizowane przez konsula, lecz legalizacja polega jedynie na potwierdzeniu podpisu i pieczęci osoby dokonującej superlegalizacji w miejscowym Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Lokalny akt urodzenie wydany został w 07.05.2015 r., czyli ponad dwa lata po urodzenia się dziecka. Dziecko urodziło się 25.11.2012 r.".

Dokonana przez organ dogłębna i wszechstronna analiza całokształtu materiału dowodowego prowadzi do wniosku, iż pełnomocnik Strony nie wykazał , iż ustalenie ojcostwa J. K. nastąpiło w retmanie określonym w z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim.

W urzędowym wykazaniu konkretnych zdarzeń niezbędne jest przedłożenie stosownych dokumentów. W opinii Ministra należy wykluczyć dopuszczalność formułowania w tym zakresie domniemań, a ustalenia muszą być poparte dokumentami urzędowymi. Decyzja potwierdzająca obywatelstwo polskie nie może być oparta na domniemaniu. Wbrew twierdzeniu pełnomocnika przedstawiony przez niego, w toku postępowania odwoławczego, [...] akt urodzenia E. J. N. sporządzony w dniu 7 czerwca 2013 r., nie pozwala na przyjęcie twierdzenia, że uznanie małoletniego E. J. N. nastąpiło zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim. Wręcz przeciwnie, przedłożenie tego aktu urodzenia może sugerować, iż został on sporządzony jedynie na potrzeby prowadzonego postępowania o potwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego przez E. J. N. .

W aktach brak jest zatem wiarygodnych dokumentów, które by potwierdzały, iż ustalenie ojcostwa J. K. w stosunku do małoletniego Skarżącego nastąpiło zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim.

Wydanie małoletniemu Skarżącemu polskiego paszportu tymczasowego, nie skutkowało nabyciem przez Skarżącego obywatelstwa polskiego.

W świetle powyższych okoliczności stwierdzić należy, iż w niniejszej sprawie brak jest dowodów na to, iż małoletni Skarżący kiedykolwiek nabył obywatelstwo polskie, co uniemożliwia potwierdzenie posiadania przez niego tego obywatelstwa.

Niniejsza decyzja nie zamyka małoletniemu Skarżącemu drogi do ubiegania się o nabycie obywatelstwa polskiego. W tym celu opiekun prawny małoletniego Skarżącego powinien zwrócić się do Prezydenta RP o nadanie Skarżącemu obywatelstwa polskiego na podstawie art.18 ustawy z 2009 r.

IV. Pismem z dnia 17 czerwca 2019 r. ojciec Skarżącego, działający w imieniu Skarżącego, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł do tut. Sądu skargę na decyzję odwoławczą Ministra, zarzucając tej decyzji naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

1) naruszenie art. 76 § 1 i 3 kpa w związku z 77 § 1 kpa w związku z art. 80 kpa w związku z art. 1138 k.p.c., polegające na nie wyczerpującym rozpatrzeniu całego materiału dowodowego zebranego w sprawie oraz przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów skutkujące wadliwym ustaleniem i oceną, iż akt urodzenia małoletniego z 7 czerwca 2013 r. nie był legalizowany;

2) naruszenie art. 75 kpa, art. 76 § 1 i 3 kpa, 77 kpa w związku z art. 1138 k.p.c., polegające niewyczerpującym rozpatrzeniu materiału dowodowego oraz na jego dowolnej ocenie, wyrażającej się zwłaszcza w odmówieniu mocy dowodowej i wiarygodności zalegalizowanemu oryginałowi aktu urodzenia małoletniego Skarżącego, wydanego w dniu 7 czerwca 2013 r., pomimo że dokument ten ma moc dokumentu urzędowego, z czym wiąże się domniemanie istnienia faktów w nim stwierdzonych, jak również wadliwym stwierdzeniu przez organ, iż w sprawie brak jest wiarygodnych dowodów potwierdzających ustalenia ojcostwa, co w konsekwencji doprowadziło do odmowy uznania okoliczności uznania ojcostwa strony względem małoletniego przed upływem roku od dnia urodzenia małoletniego za nieudowodnioną;

3) naruszenie art. 7 kpa, art. 76 § 1 kpa, art. 77 § 1 kpa i art. 80 k.p.a. przez naruszenie reguł dowodowych, polegające na zaniechaniu przeprowadzenia dowodu na podnoszoną przez organ okoliczność braku autentyczności aktu urodzenia małoletniego z dnia 7 czerwca 2013 r., przerzucaniu na stronę ciężaru dowodowego, wyrażające się w bezpodstawnym obalaniu domniemania prawdziwości dokumentu urzędowego w postaci aktu urodzenia z dnia 7 czerwca 2013 r. oraz wywodzeniu negatywnych konsekwencji z faktu nieprzedłożenia przez stronę dowodów na autentyczność aktu urodzenia z dnia 7 czerwca 2013 r., podczas gdy obowiązek taki na stronie nie ciążył,;

4) tj. naruszenie art. 7, art. 77 § 1 oraz art. 80 k.p.a. oraz art. 11 w związku z art. 107 § 3 k.p.a., polegające na niewyczerpującym zebraniu i rozpatrzeniu całego materiału dowodowego wbrew ciążącemu na organie odwoławczym, na mocy art. 77 § 1 k.p.a., obowiązkowi w tym zakresie i w konsekwencji niepodjęcie wszelkich czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy oraz dokonanie zgormadzonego oceny materiału w sposób dowolny, a także sporządzenie uzasadnienia niezgodnie z wymogami wynikającymi z art. 107 § 3 k.p.a.

V. W odpowiedzi na skargę z dnia 1 lipca 2019 r. Minister wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

VI. Sąd rozpoznał skargę na decyzję Ministra z racji sprawowania wymiaru sprawiedliwości, polegającego na kontrolowaniu działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem (art.1§1 i §2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych – t.j. Dz.U. z 2016 r., poz.1066 z późn.zm.). Kontrola ta obejmuje m.in. orzekanie w sprawach skarg na decyzje administracyjne (art.3 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2017 poz.1369 z późn. zm. – zwanej dalej "p.p.s.a.").

W myśl art.134 § 1 p.p.s.a. sąd administracyjny rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Z kolei w myśl art.135 p.p.s.a. sąd stosuje przewidziane ustawą środki w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia.

Skargę należało uwzględnić, albowiem zaskarżona decyzja odwoławcza oraz utrzymana nią w mocy decyzja organu I instancji wydane zostały z naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego, tj. art. 7 i 77 § 1 i 80 k.p.a., które to naruszenie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Z tej racji obie te decyzje należało wyeliminować z obrotu prawnego.

VII. Kontrola legalności zaskarżonej decyzji Ministra prowadzi do następujących wniosków:

1. Przedmiotem kontrolowanego postępowania administracyjnego, który został uregulowany w art.55 – 58 ustawy z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim, było potwierdzenie posiadania przez małoletniego Skarżącego obywatelstwa polskiego, które to obywatelstwo Skarżący miałby nabyć przez urodzenie – na podstawie art.14 ust.1 pkt 1 w/w ustawy - jako dziecko obywatela polskiego (tj. ojca Skarżącego). W ocenie organów obu instancji żądnie Skarżącego należało rozpatrzeć odmownie, albowiem materiał dowodowy nie pozwala na ustalenie (w sytuacji, w której Skarżący nie jest dzieckiem pochodzącym z małżeństwa rodziców), że w świetle właściwych przepisów prawa rodzinnego status rodzicielski ojca Skarżącego powstał w prekluzyjnym terminie, o którym mowa w art.6 ust.1 ustawy.

W/w stanowisko jest przedwczesne albowiem pomimo bezspornego braku możliwości stwierdzenia w oparciu o materiał dowodowy sprawy, iż w/w warunek z art.6 ust.1 ustawy został dochowany, uznać należy, iż wbrew dyspozycji art.7 i 77 § 1 k.p.a. organy nie wykazały pożądanej inicjatywy procesowej, zmierzającej do uzupełnienie w/w materiału.

2. Stan prawny, mający zastosowanie w niniejszej sprawie, przedstawia się następująco:

(i) W myśl art.14 ust.1 pkt 1 w/w ustawy małoletni nabywa obywatelstwo polskie przez urodzenie, w przypadku gdy co najmniej jedno z rodziców jest obywatelem polskim. Jak podnosi się w piśmiennictwie (por. Jacek Jagielski "Obywatelstwo polskie. Komentarz do ustawy." WK 2016 – komentarz) "obowiązująca ustawa nie przewiduje możliwości dokonywania przez rodziców małoletniego opcji jego obywatelstwa w sytuacji, gdy jedno z nich jest obywatelem polskim, drugie zaś obywatelem innego państwa. Zgodnie z omawianym przepisem art. 14 pkt 1 w takich okolicznościach (rodzice "mieszani" pod względem obywatelstwa) małoletni nabywa zawsze polskie obywatelstwo. (...) Nabycie obywatelstwa nie jest tu natomiast uzależnione w jakikolwiek sposób od miejsca urodzenia (którym może być Polska, państwo, którego obywatelem jest drugie z rodziców, kraj trzeci itd.), jak również od tego, czy drugie z rodziców jest znane czy nieznane. Nie ma też znaczenia dla nabycia obywatelstwa polskiego w tej formie status drugiego z rodziców pod względem obywatelstwa (posiadanie obywatelstwa jakiegoś państwa, bezpaństwowość, nieokreślone obywatelstwo, nieznane obywatelstwo).".

(ii) Stosownie do art.6 ust.1 ustawy z 2009 r. zmiany w ustaleniu osoby albo obywatelstwa jednego lub obojga rodziców podlegają uwzględnieniu przy określeniu obywatelstwa małoletniego, jeżeli nastąpiły przed upływem roku od dnia urodzenia się małoletniego.

W przywołanym wcześniej piśmiennictwie (Jacek Jegielski ...) trafnie podkreślono, iż:

Art.6 ust.1 ustawy dopuszcza uwzględnianie zmian w ustaleniu osób lub obywatelstwa rodziców małoletniego przy określaniu jego obywatelstwa, przy czym ustanawia horyzont czasowy wykorzystania tej możliwości, obejmujący jeden rok od dnia urodzenia się małoletniego.

Zmiany, o których mowa w art.6 ust.1 ustawy, mogą dotyczyć osoby jednego lub obojga rodziców albo też obywatelstwa jednego lub obojga rodziców.

Chodzi tu o zmiany w ustaleniu osoby albo obywatelstwa jednego lub obojga rodziców, a wiec o zmiany zaistniałe w odniesieniu do stanu uprzedniego, tj. ustaleń co do osób lub obywatelstwa rodziców małoletniego na dzień jego urodzenia. Przepis ten obejmuje zatem sytuację, w której w momencie urodzenia małoletniego przyjęte zostały ustalenia co do osób rodziców małoletniego bądź w przedmiocie ich obywatelstwa i to zarówno w postaci pozytywnych rozstrzygnięć, tj. identyfikujących osoby rodziców, tudzież ich obywatelstwo, jak i ustaleń negatywnych, tj. stwierdzających, że rodzice są nieznani lub że nieokreślone jest ich obywatelstwo, a następnie w przedziale czasowym do upływu roku od urodzenia się małoletniego owe ustalenia uległy weryfikacji z tym skutkiem, iż okazały się niezgodne z rzeczywistym stanem faktycznym (uwzględnionym w momencie urodzenia się małoletniego).

Takie stanowisko znajduje potwierdzenie w dotychczasowym orzecznictwie sądów administracyjnych (na gruncie, co prawda, poprzedniej ustawy, ale znajdujących odniesienia wprost do unormowań dzisiejszych, objętych omawianym art. 6 ust. 1). Tak np. w wyroku z dnia 21 kwietnia 2011 r., II OSK 591/10, LEX nr 1081802, NSA stwierdził jednoznacznie, że: "Okoliczność, iż oświadczenie o uznaniu dziecka wywołuje skutki od chwili urodzenia się dziecka, ma znaczenie przy określeniu obywatelstwa dziecka przez urodzenie, jednakże przy uwzględnieniu unormowań przyjętych w ustawie z 1962 r. o obywatelstwie polskim. Ustawa określa nabycie obywatelstwa polskiego i nie reguluje kwestii nabycia i utraty obywatelstwa innego państwa. Jeżeli dziecko przez urodzenie w chwili urodzenia nie nabyło obywatelstwa polskiego, to z reguły nabyło obywatelstwo innego państwa i późniejsze zdarzenia mogą powodować zmiany w określeniu obywatelstwa dziecka w ograniczonym zakresie w przypadkach wskazanych w ww. ustawie. Nietrafne jest założenie, że zmiany w ustaleniu osoby ojca w każdym czasie powodują zmiany co do określenia obywatelstwa dziecka". Podobnie w innych jeszcze wyrokach (wcześniejszych dat) NSA wskazywał, że późniejsze ustalenie osoby ojca, po zaprzeczeniu ojcostwa lub unieważnieniu uznania, może być uwzględnione przy określaniu obywatelstwa dziecka, na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy o obywatelstwie polskim z 1962 r. (dziś art. 6), tylko wówczas gdy nastąpiło to przed upływem roku od dnia urodzenia się dziecka, mimo że w sferze prawa rodzinnego wywołuje ono skutki ex tunc. Naczelny Sąd Administracyjny podnosił przy tym, że przepis art. 7 ust. 1 powinien być tu traktowany jako przepis szczególny w stosunku do przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Sąd rozpatrujący niniejszą sprawę podziela również stanowisko zawarte w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 stycznia 2018 r. II OSK 1371/17, publ. LEX, w myśl którego: "Potwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego wymaga wykazania, że spełnione zostały przesłanki pozytywne uzasadniające to potwierdzenie jak również wykazania, że nie występują przesłanki negatywne które uniemożliwiają potwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego. (...) W sytuacji, gdy dziecko rodzi się w czasie trwania związku małżeńskiego generalnie istnieje domniemanie, że mąż matki jest jego ojcem. W niniejszej sprawie słusznie organy administracji zwróciły uwagę, że rodzice wnioskodawcy zawarli związek małżeński 8 lat po urodzeniu wnioskodawcy. Ustalenie ojcostwa musiało tym samym nastąpić albo poprzez uznanie dziecka albo poprzez orzeczenie Sądu. To z kolei oznacza, że konieczne jest wykazanie, że nastąpiło to przed upływem roku od dnia urodzenia się dziecka. Akt urodzenia wnioskodawcy jest dowodem pozwalającym na ustalenie daty urodzenia oraz danych rodziców. Akt ten nie jest natomiast dowodem, który pozwoliłby na ustalenie daty ustalenia ojcostwa. Odnośnie do kwestii, na kim ciąży obowiązek zgromadzenia materiału dowodowego stwierdzić należy, że co do zasady obowiązek ten ciąży na organie administracji, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Nawet jeśli obowiązek udowodnienia określonej okoliczności ciąży na organie administracji, to nie zwalnia to strony postępowania z obowiązku dostarczenia dokumentu niezbędnego dla rozstrzygnięcia sprawy w sytuacji gdy organ sam nie ma możliwości jego uzyskania natomiast możliwość taką posiada strona postępowania. Nie ma w takiej sytuacji znaczenia okoliczność, że dokument mógłby dowodzić faktów, które dla wnioskodawcy są niekorzystne. Nie można akceptować sytuacji, że strona uzyskuje uprawnienie tylko z tego powodu, że mając taką możliwość nie przedstawia dokumentu istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy. Postępowanie administracyjne nie jest postępowaniem karnym a wnioskodawca nie jest oskarżonym, by mogła mieć zastosowanie reguła zakazująca nakładania obowiązku przedstawiania dowodów, które mogą okazać się dla strony postępowania niekorzystne.".

(iii) Zgodnie z art.3 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz.2224) akty stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych; ich niezgodność z prawdą może być udowodniona jedynie w postępowaniu sądowym.

Jak trafnie podkreśla się w piśmiennictwie (por. Basior Iwona, Czajkowska Alicja, Sorbian Danuta, "Prawo o aktach stanu cywilnego z komentarzem. Przepisy wykonawcze i związkowe oraz wzory dokumentów" LEX 2015 - komentarz, stan prawny: 1 sierpnia 2015 r.): "Artykuł 3 p.a.s.c. stanowi wierne powtórzenie art. 4 p.a.s.c. z 1986 r., który to nawiązywał do art. 25 dekretu z 8 czerwca 1955 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. Nr 25, poz. 151 z późn. zm.). Zarówno art. 3 p.a.s.c., jak i dotychczasowy art. 4 p.a.s.c. z 1986 r. nadają aktom stanu cywilnego szczególną rangę dowodową, stanowią one bowiem wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych, a ich niezgodność z prawdą może być udowodniona jedynie w postępowaniu sądowym. Postanowienia art. 3 obejmują również zagraniczne akty stanu cywilnego, ustawodawca używa bowiem zwrotu "akty stanu cywilnego", a nie "polskie akty stanu cywilnego". Znajduje to potwierdzenie w brzmieniu art. 1138 k.p.c., który stanowi, że "Zagraniczne dokumenty urzędowe mają moc dowodową na równi z polskimi dokumentami urzędowymi" [E. Pachniewska (w:) A. Czajkowska, E. Pachniewska, Prawo..., Warszawa 2011].

(iv) Stosownie do art.1138 k.p.c. zagraniczne dokumenty urzędowe mają moc dowodową na równi z polskimi dokumentami urzędowymi. Dokument dotyczący przeniesienia własności nieruchomości położonej w Rzeczypospolitej Polskiej powinien być uwierzytelniony przez polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne lub urząd konsularny. To samo dotyczy dokumentu, którego autentyczności strona zaprzeczyła.

Zagranicznym dokumentem urzędowym jest dokument sporządzony przez organ państwa obcego, w ramach powierzonych mu kompetencji, we właściwej formie, przy czym miejsce wystawienia dokumentu nie jest istotne. Zagranicznym dokumentem urzędowym jest nie tylko jego oryginał, lecz również jego odpis bądź uwierzytelniony wyciąg (zob. wyrok SN z dnia 31 stycznia 2007 r., sygn. II CSK 379/06, LEX nr 457825).

Jak wskazano w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 23 lipca 2015 r., sygn. akt I CSK 725/14, publ. LEX: "Stosownie do art. 1138 k.p.c. zagraniczne dokumenty urzędowe mają moc dowodową na równi z polskimi dokumentami urzędowymi i zasada ta ma zastosowanie także do akt stanu cywilnego sporządzonego za granicą, mimo że akt taki nie został wpisany do polskiej księgi stanu cywilnego (por. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 2012 r., III CZP 58/12. OSNC 2013, Nr 5, poz. 55). Jednocześnie w naszym porządku prawnym akty stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych: ich niezgodność z prawdą może być udowodniona jedynie w postępowaniu sądowym (art. 4 p.a.c.c.). Przepis ten wprowadza jednoznaczne ograniczenia dowodowe i jako wyjątek od ogólnej zasady swobodnej oceny dowodów jest wykładany w orzecznictwie sposób ścisły (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 1997 r., III CKU 7/97, z dnia 24 maja 1999 r., II CKN 356/98, z dnia 11 grudnia 2002 r., I CK 348/02, czy z dnia 8 kwietnia 2009 r., V CSK 401/08 - niepubl.).".

Przywołane postanowienie odwołuje się przy tym do uchwały Sądu Najwyższego 7 sędziów z dnia 20 listopada 2012 r. III CZP 58/12, stosownie do której: "Akt stanu cywilnego sporządzony za granicą stanowi wyłączny dowód zdarzeń w nim stwierdzonych także wtedy, gdy nie został wpisany do polskich ksiąg stanu cywilnego (art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1986 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego, jedn. tekst: Dz.U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1264).". Podkreślono tam także, iż: "Zagraniczny akt stanu cywilnego z chwilą wpisania go do polskich ksiąg stanu cywilnego staje się odtąd polskim aktem stanu cywilnego, oderwanym od aktu, na którym został oparty, podlega więc tym samym przepisom jak akty stanu cywilnego sporządzone w Polsce. Jego dalsze losy są w polskim porządku prawnym niezależne od losów zagranicznego aktu, który był przedmiotem transkrypcji. W konsekwencji unieważnienie, sprostowanie lub uzupełnienie aktu transkrybowanego dokonane za granicą nie ma bezpośredniego wpływu na status aktu w Polsce, a unieważnienie, sprostowanie lub uzupełnienie aktu w Polsce jest niezależne od tego, czy takie same zdarzenia miały miejsce za granicą. Stanowisko takie zostało wyrażone w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1980 r., III CZP 56/80 (OSNCP 1981, Nr 5, poz. 72) i jest ono również przyjmowane w doktrynie.".

Jak wskazano w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 stycznia 2019 r., sygn. akt II OSK 497/17: "Zakwestionowanie wartości dowodowej aktu urodzenia skarżącego stanowi naruszenie art. 76 § 1 k.p.a. oraz art. 1138 k.p.c. Jak już to zostało wskazane zagraniczny akt stanu cywilnego stanowi wyłączny dowód zdarzeń w nim stwierdzonych, a jego niezgodność z prawdą może być udowodniona jedynie w postępowaniu sądowym. Szczególna moc dowodowa tego dokumentu nie jest przy tym uzależniona od wpisania go do polskich ksiąg stanu cywilnego (transkrypcji).". Podobnie w wyroku z dnia 21 maja 2014 r., sygn. akt II OSK 3076/12, NSA wskazał, iż: "Nadanie aktowi stanu cywilnego charakteru wyłącznego dowodu zdarzeń w nim stwierdzonych (art. 4 ustawy z dnia 29 września 1986 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego, Dz.U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1264 ze zm.) stoi na przeszkodzie, by organ prowadzący postępowanie mógł swobodnie oceniać dane zamieszczone w tym akcie, przeprowadzając na zasadzie art. 76 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego dowód przeciwko prawidłowości zawartych w nim informacji.".

3. Odniesienie w/w uwarunkowań prawnych do stanu faktycznego rozpatrywanej sprawy prowadzi do następujących wniosków:

(i) Małoletni Skarżący, reprezentowany przez swojego ojca, wywodzi, że nabył obywatelstwo polskie na zasadzie art.14 ust.1 pkt 1 ustawy z 2009 r. przez urodzenie jako dziecko obywatela polskiego (tj. ojca). Na okoliczność, iż Skarżący jest dzieckiem swojego ojca (bezspornie będącego obywatelem polskim) w postępowaniu administracyjnym przedłożono:

1) odpis zupełny aktu urodzenia Skarżącego, sporządzony w dniu 16 lipca 2015 r. przez Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w [...] w trybie transkrypcji zagranicznego aktu urodzenia (art.104 prawa o aktach stanu cywilnego), sporządzonego przez Krajową Komisję ds. Populacji [...] w dniu 7 maja 2015 r. (Akt urodzenia [...] ) i stwierdzającego, co następuje: "Niniejszym zaświadcza się, że dane zawarte w niniejszym akcie zostały zarejestrowane w dniu 7 maja 2015 r. w Urzędzie Rejestracyjnym [...] ",

2) zagraniczny akt urodzenia (Akt urodzenia [...] ), sporządzony w dniu 7 czerwca 2013 r. przez Krajową Komisję ds. Populacji [...] i stwierdzający, co następuje: "Niniejszym zaświadcza się, że dane zawarte w niniejszym akcie zostały zarejestrowane w dniu 7 czerwca 2013 r. w tutejszym centrum rejestracyjnym [...] ".

W obu aktach wskazano oboje rodziców Skarżącego, tj. matkę – obywatelkę [...] oraz ojca – obywatela polskiego.

Stwierdzić należy, że pomiędzy w/w aktami zachodzi rozbieżność co do daty rejestracji urodzenia Skarżącego w zagranicznym urzędzie stanu cywilnego, tj. podczas gdy w akcie transkrybowanym wskazano jako tę datę 7 maja 2015 r., przypadającą blisko 2 i pół roku po dacie urodzenia się Skarżącego (25 listopada 2012 r.), to w akcie nietranskrybowanym wskazano datę 7 czerwca 2013 r., tj. przypadającą blisko siedem miesięcy po dacie urodzenia się Skarżącego. Z aktów tych wynika zatem, iż ojciec Skarżącego, będący obywatelem polskim, miałby być ujawniony w aktach stanu cywilnego (łącznie z rejestracją urodzin Skarżącego) w dwóch różnych datach.

Co do zasady trafnie przyjęły organy, iż w/w rozbieżność co do oznaczenia daty rejestracji urodzin Skarżącego (łącząca się z rejestracją jego ojca), nie pochodzącego ze związku małżeńskiego swoich rodziców, wywołuje uzasadnione wątpliwości co do tego, czy w świetle właściwych przepisów prawa rodzinnego status rodzicielski ojca Skarżącego powstał z zachowaniem terminu, o którym mowa w art.6 ust.1 ustawy, tj. przed upływem roku od urodzenia się Skarżącego, czy też nie. W sytuacji, w której Skarżący urodził się w dniu 25 listopada 2012 r., uznanie, że nabył on obywatelstwo polskie na podstawie art.14 ust.1 pkt 1 ustawy z 2009 r. przez urodzenie po swoim ojcu - obywatelu polskim, wymagało wykazania – na potrzeby art.6 ust.1 w/w ustawy - że status rodzicielski ojca Skarżącego powstał najpóźniej w dniu 25 listopada 2013 r.

W związku z brakiem możliwości wywiedzenia, iż status rodzicielski ojca Skarżącego powstał już z dniem urodzenia się Skarżącego, jako wynikający z działania domniemania pochodzenia dziecka od męża matki (rodzice Skarżącego nie są bowiem małżeństwem), należy zatem zakładać, iż status ten mógł powstać w dacie późniejszej niż data urodzenia się Skarżącego.

Wziąwszy pod uwagę omówioną wcześniej daleko idącą moc dowodową zagranicznych aktów stanu cywilnego, wynikającą z art.4 Prawa o aktach stanu cywilnego oraz art.1138 k.p.c., stwierdzić należy, iż w sytuacji, w której zagraniczny akt stanu cywilnego wskazuje daną osobę jako ojca małoletniego dziecka, to de facto już samą datę sporządzenia tego aktu należałoby traktować jako najpóźniejszą datę, w której powstał status rodzicielski osoby wskazanej w akcie jako ojciec dziecka (jeżeli natomiast w akcie tym zamieszczono wzmiankę o dacie rejestracji urodzin dziecka, wcześniejszej niż data aktu, a nie ma wątpliwości co do tego, iż rejestracja ta ujawniała również osobę ojca dziecka, to w/w datą najpóźniejszą jest data tej rejestracji). Konsekwentnie stwierdzić należy, iż o ile wynikająca stąd najpóźniejsza data powstania statusu rodzicielskiego (tj. data aktu albo data rejestracji) mieści się w rocznym terminie, o którym mowa w art.6 ust.1 ustawy z 2009 r., uznać należy, iż termin ten został dotrzymany.

Odniesienie tej oczywistej zasady do dwóch różnych dat rejestracji urodzin Skarżącego, obejmujących również ujawnienie jego ojca, zamieszczonych w kolejnych aktach stanu cywilnego (pokrywających się z datami wystawienia tych aktów) prowadzi do różnych wniosków co do spełnienia się w sprawie warunku z art.6 ust.1 ustawy z 2009 r., albowiem rejestracja dokonana w dniu 7 czerwca 2013 r. byłaby w tym kontekście dla Skarżącego korzystna, podczas gdy rejestracja dokonana w dniu 7 maja 2015 r. niekorzystna.

Kategorycznie natomiast stwierdzić należy, iż w świetle w/w rygorystycznie sformułowanych przepisów p.a.s.c. oraz k.p.c. niedopuszczalnym jest samodzielne kwestionowanie prawdziwości zagranicznego aktu urodzenia Skarżącego w części ujawniającej ojcostwo obywatela polskiego w oparciu o ocenę zgodności takiej adnotacji z właściwymi przepisami, regulującymi pokrewieństwo, tj. wywodzenie, iż wbrew treści aktu, do powstania statusu rodzicielskiego obywatela polskiego w świetle w/w przepisów nie doszło. Co do zasady wykluczyć zatem należy samą dopuszczalność wywodzenia przez organy, iż wskazanego w zagranicznym akcie obywatela polskiego nie można traktować jako ojca Skarżącego albowiem statusu tego nie nabył ani jako mąż matki Skarżącego (którym nie jest) ani w drodze uznania dziecka (którego według twierdzeń organu nie dokonywał).

Abstrahując od w/w niedopuszczalności takich dociekań, stwierdzić dodatkowo należy, iż treść art.1, art.2 ust.2 i art.55 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz.1792) nie wyklucza konieczności przyjęcia, iż stosownej oceny należałoby dokonywać w niniejszej sprawie raczej z uwzględnieniem prawa rodzinnego [...] , nie zaś polskiego, a to z racji wysokiego prawdopodobieństwa, iż to właśnie [...] a nie Polska jest państwem, z którym małoletni Skarżący jest najściślej związany w rozumieniu i ze skutkami wynikającymi z art.2 ust.2 w/w ustawy (Sąd nie przesądza tej kwestii obecnie, stwierdzając iż porównanie we w/w kontekście stopnia intensywności związków małoletniego Skarżącego z Polską i [...] wymagałoby przeprowadzenia stosownego postępowania wyjaśniającego). W tej sytuacji uznać należy, iż dokonywanie przez organ samodzielnej oceny prawidłowości ujawnienia w zagranicznym akcie obywatela polskiego jako ojca Skarżącego (tj. oceny zgodności takiej adnotacji z przepisami właściwego prawa rodzinnego, regulującymi powstanie statusu rodzicielskiego) znajdowałoby uzasadnienie wyłącznie w kontekście oceny przez ten organ przesłanek do zainicjowania środków prawnych, zmierzających do wyeliminowania w/w aktu z obrotu prawnego w trybie do tego przewidzianym.

W świetle powyższych uwarunkowań stwierdzić należy, iż wynik niniejszej sprawy zależał od oceny mocy dowodowej zagranicznych aktów notarialnych z 7 czerwca 2013 r. i 7 maja 2015 r., która to ocena musiała uwzględniać w/w ograniczenia płynące z art.4 Prawa o aktach stanu cywilnego oraz art.1138 k.p.c.

(ii) Co do zasady trafnie przyjął Minister, iż sytuacja, w której w postępowaniu odwoławczym Skarżący przedłożył (w reakcji na decyzję organu I instancji, wywodzącą z przedłożonego temu organowi aktu z dnia 7 maja 2015 r. negatywne dla Skarżącego skutki) inny, zagraniczny akt stanu cywilnego z dnia 7 czerwca 2013 r. (a zatem akt wcześniejszy), różniący się na jego korzyść treścią od w/w aktu z dnia 7 maja 2015 r., obligowała organ odwoławczy do przeprowadzenia starannej oceny autentyczności aktu z dnia 7 czerwca 2013 r.

Treść uzasadnienia decyzji Ministra zdaje się sugerować (por. str.5 akapit pierwszy), iż autentyczność tę organ zakwestionował w związku z nieskutecznością czynności legalizacyjnej Konsula RP, dokonanej w dniu 14 stycznia 2019 r. (z uwagi na lakoniczność uzasadnienia decyzji w tym zakresie precyzyjne odtworzenie toku rozumowania organu jest utrudnione). Zdaniem Sądu stanowisko to nie znajduje jednakże przekonujących podstaw. W przywołanej uchwale Najwyższego 7 sędziów z dnia 20 listopada 2012 r. III CZP 58/12 wskazano, iż: "pomimo braku ustawowej definicji dokumentu, nie powinno budzić wątpliwości, że akt stanu cywilnego sporządzony za granicą, a także jego odpis, jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 1138 k.p.c. Według tego przepisu, zagraniczne dokumenty urzędowe mają moc dowodową na równi z polskimi dokumentami urzędowymi. Dokument dotyczący przeniesienia własności nieruchomości położonej w Rzeczypospolitej Polskiej powinien być uwierzytelniony przez polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne lub urząd konsularny. To samo dotyczy dokumentu, którego autentyczności strona zaprzeczyła. Przytoczony przepis zrównuje zagraniczne dokumenty urzędowe z polskimi i to bez wprowadzenia klauzuli wzajemności. Poza wskazanymi wyjątkami, które odnoszą się do dokumentów dotyczących przeniesienia własności nieruchomości położonej w Polsce oraz dokumentów, których autentyczności strona zaprzeczyła - nie wymaga przy tym legalizacji. Obowiązek legalizacji może jednak wynikać z odrębnych regulacji.". Pomimo w/w wyżej formalnie wąskiego katalogu zagranicznych dokumentów urzędowych, które wymagają legalizacji lub nadania klauzuli apostille, w praktyce wymogiem tym obejmuje się (w szczególności przed organami administracji) w zasadzie wszystkie zagraniczne dokumenty urzędowe, co niewątpliwie na szeroką skalę eliminuje ryzyko wprowadzania do obrotu prawnego na terenie RP dokumentów nieautentycznych.

Zgodnie z art.32 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. Prawo konsularne (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz.2141) konsul legalizuje dokumenty urzędowe sporządzone lub uwierzytelnione w państwie przyjmującym (ust.1). Wykonując czynność, o której mowa w ust. 1, konsul w szczególności może poświadczyć autentyczność podpisu i charakter, w jakim działała osoba podpisująca dokument urzędowy lub dokonująca jego uwierzytelnienia, oraz tożsamość pieczęci albo stempla, którym jest opatrzony ten dokument (ust.2). Z przedłożonego Ministrowi dokumentu wynika, że: (-) został on sporządzony w dniu 7 czerwca 2013 r. przez [...] (Krajową Komisję d/s Ludności [...]), (-) na jego odwrocie odciśnięto pieczęć, zaopatrzoną pieczęcią imienną oraz podpisem Konsula RP, stwierdzającą autentyczność wymienionego z imienia i nazwiska Radcy w Ministerstwie Spraw Zagranicznych [...] i tożsamość pieczęci urzędowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych [...] , (-) również na odwrocie aktu widnieje odcisk dwóch suchych pieczęci a na każdej z nich odręczny, nieczytelny podpis. W kontekście przywołanej wyżej jasnej i wyczerpującej adnotacji Konsula zamieszczone na akcie nieczytelne zarówno podpisy, jak i odciski dwóch suchych pieczęci, należy w ocenie Sądu w oczywisty sposób traktować jako podpisy Radcy w Ministerstwie Spraw Zagranicznych [...] oraz pieczęcie Ministerstwa Spraw Zagranicznych [...] . W świetle powyższych okoliczności lakonicznie sformułowane przez organ odwoławczy zastrzeżenia co do zalegalizowania dokumentu przez Konsula RP uznać należy za niezrozumiałe.

Bezspornie również przesłanką do odmowy uznania autentyczności przedmiotowego dokumentu nie może być samo przeświadczenie organu, oparte na ogólnie sformułowanym, przekazanym organowi stanowisku Konsula, iż "Podrobienie aktów stanu cywilnego w warunkach lokalnych jest łatwe, a nawet te pochodzące z oficjalnego źródła mogą zawierać nieprawdziwe informacje". O ile Sąd nie neguje, iż w/w obserwacja Konsula może odpowiadać stanowi faktycznemu, to jednakże okoliczność ta nie może stanowić upoważnienia dla organów administracji publicznej, rozpatrujących sprawy indywidualne, do generalnego czy też arbitralnego kwestionowania mocy dowodowej aktów stanu cywilnego, sporządzanych w [...] , jako aktów co do zasady nieautentycznych czy nieprawdziwych. Powyższe prowadziłoby bowiem, bez jakiejkolwiek podstawy prawnej, do generalnego wyłączenia stosowania art.4 p.a.s.c. oraz art.1138 k.p.c. w odniesieniu do tychże aktów.

(iii) W ocenie Sądu szczególna sytuacja, która wystąpiła w niniejszej sprawie, tj. funkcjonowanie w obrocie prawnym dwóch aktów stanu cywilnego Skarżącego, pochodzących z różnych dat oraz różniących się treścią co do okoliczności istotnej dla rozstrzygnięcia sprawy (tj. datą rejestracji urodzenia się Skarżącego, obejmującą jednocześnie ujawnienie jego ojca, będącego obywatelem polskim) nie tylko upoważnia ale i obliguje organy do przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego co do przyczyn zaistniałej rozbieżności i do dokonania na tej podstawie oceny, który z tych aktów jest wiarygodny (w tym w szczególności do ustalenia ponad wszelką wątpliwość autentyczności korzystnego dla Skarżącego aktu z dnia 7 czerwca 2013 r.). Ewentualna uzasadniona odmowa przyznania wiarygodności jednemu tych aktów nie stanowiłaby w tej sytuacji kolizji z art.4 p.a.s.c. oraz art.1138 k.p.c.

Prawidłowo przeprowadzone postępowanie wyjaśniające winno obejmować w tej sytuacji obligatoryjnie wystąpienie przez organ do właściwego organu [...] w szczególności (Sąd zakreśla tu jedynie minimum koniecznej treści, nie wykluczając ewentualności jej rozszerzenia przez organ) o:

1) potwierdzenie faktu wydania przez [...] aktów urodzenia Skarżącego, sporządzonych w dniach 7 czerwca 2013 r. [...] i w dniu 7 maja 2015 r. [...] ,

2) wyjaśnienie przyczyn oraz znaczenia prawnego wskazania we w/w aktach urodzenia Skarżącego dwóch różnych dat rejestracji jego urodzenia oraz

3) jednoznaczne stwierdzenie, czy odpis aktu urodzenia Skarżącego, sporządzony w dniu 7 czerwca 2013 r., należy traktować jako dokument potwierdzający prawnie skuteczne zarówno zarejestrowanie w tej dacie faktu urodzenia się Skarżącego, jak i ujawnienie (w tej samej dacie) jako ojca Skarżącego wskazanego w tym odpisie obywatela polskiego, czy też nie.

Dopiero poczynienie wyjaśnień we w/w zakresie będzie mogło być podstawą do dokonania przez organ ostatecznych ocen w sprawie.

4. W następstwie uprawomocnienia się w/w wyroku Wojewoda rozpatrzy sprawę ponownie, stosując się do powyższych wytycznych.

Z powyższych względów Sąd orzekł jak w sentencji na podstawie art.145 § 1 pkt 1 lit.c, art.135 i art.200 p.p.s.a.