Wyrok z dnia 1979-12-19 sygn. IV CR 447/79

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt IV CR 447/79

Wyrok z dnia 19 grudnia 1979 r.

Wina administracji szkolnej za wypadek, jakiemu uległ uczeń szkoły podstawowej w czasie przebywania w świetlicy szkolnej, może polegać nie tylko na zaniedbaniu wykonania urządzeń zabezpieczających, przewidzianych w przepisach prawa budowlanego albo w innych przepisach prawnych, ale także na zaniechaniu zainstalowania takich zabezpieczeń, których zastosowanie dyktują zasady doświadczenia życiowego, chociażby obowiązujące przepisy wyraźnie takich zabezpieczeń nie wymagały.

Przewodniczący: Sędzia SN J. Pietrzykowski. Sędziowie SN: S. Rudnicki (sprawozdawca), F. Wesely.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu sprawy z powództwa Jarosława P. przeciwko Skarbowi Państwa - Państwowa Szkoła Muzyczna Stopnia Podstawowego i Licealnego w B. o odszkodowanie, na skutek rewizji obu stron od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Katowicach z dnia 29 czerwca 1979 r.

zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądzoną w pkt 1 kwotę 10.000 zł podwyższył do kwoty 15.000 zł z 8%; oddalił w pozostałej części rewizję powoda oraz w całości rewizję pozwanego i zniósł wzajemnie koszty postępowania rewizyjnego.

Uzasadnienie

Sąd Wojewódzki zasądził zaskarżonym wyrokiem od pozwanego Skarbu Państwa na rzecz powoda kwotę 10.000 zł z odsetkami, a w pozostałej części powództwo oddalił. Sąd ustalił, że w dniu 29.XII.1975 r. siedmioletni wówczas powód, będący uczniem pierwszej klasy Państwowej Szkoły Muzycznej w B., uległ wypadkowi w czasie przebywania w świetlicy szkolnej, w wyniku którego doznał przecięcia przez rozbite szkło oszklonych drzwi tętnicy ramieniowej i urazu nerwu pośrodkowego i łokciowego. Do wypadku doszło w ten sposób, że powód, będący żywym i niesfornym dzieckiem, wybiegł ze świetlicy i w pobliżu oszklonych na całej wysokości drzwi wyjściowych pośliznął się na posadzce i upadł tak nieszczęśliwie, że ciałem swoim wybił szybę i skaleczył rękę. W wyniku tego wypadku doznał trwałych następstw w postaci zaników mięśni ramienia, przedramienia i ręki prawej, kłębu kciuka i palca piątego prawej ręki i przykurczu czwartego i piątego palca prawej ręki oraz ok. 30% osłabienia globalnej siły tejże ręki. Następstwa te stanowią trwałe przeciwwskazanie do gry na skrzypcach, w związku z czym powód po wypadku zaniechał dalszej nauki. Sąd ustalił, że zasadniczą przyczyną wypadku było niezabezpieczenie oszklonych drzwi siatką drucianą i niewłaściwa organizacja pracy prowadzących świetlicę szkolną, ponieważ wychowawczyni mająca pod opieką 60 dzieci nie mogła skutecznie opiekować się dziećmi przebywającymi w świetlicy. Do wypadku tego przyczynił się jednak w 1/3 części sam powód swoim nieostrożnym zachowaniem się. W związku z tym Sąd uznał, że zadośćuczynienie należne powodowi powinno wynosić 15.000 zł, a po zmniejszeniu o 1/3 część stosownie do stopnia przyczynienia się samego powoda - 10.000 zł.

Od tego wyroku obie strony wniosły rewizje: pozwany Skarb Państwa zarzucił naruszenia art. 417 k.c. przez niewłaściwe jego zastosowanie, a powód naruszenie art. 363 i 445 § 1 k.c. przez bezpodstawne uznanie, że powód przyczynił się do powstania szkody i przez zasądzenie zadośćuczynienia nie odpowiadającego okolicznościom sprawy.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Wina administracji szkolnej może polegać nie tylko na zaniedbaniu wykonania urządzeń zabezpieczających, przewidzianych w przepisach prawa budowlanego albo w innych przepisach prawnych, ale także na zaniechaniu zainstalowania takich zabezpieczeń, których zastosowanie dyktują zasady doświadczenia życiowego, chociażby obowiązujące przepisy wyraźnie takich zabezpieczeń nie wymagały. Nie wymaga bliższego uzasadnienia, że wynikające z żywego usposobienia dzieci szkolnych wybryki nie należą do rzadkości i że konieczność liczenia się z nimi pozostaje w zakresie nie tylko możliwości, ale i powinności przewidywania przez administrację szkolną. Nie wymaga też bliższego uzasadnienia, że względy bezpieczeństwa wymagają zastosowania tak skonstruowanych drzwi w pomieszczeniach szkolnych dostępnych dla wszystkich uczniów, ażeby nie zagrażały one pokaleczeniem odłamkami rozbitego szkła. Tylko przykładowo - w związku ze stanem faktycznym ustalonym przez Sąd Wojewódzki - można wskazać, że drzwi wewnętrzne, oszklone na całej wysokości, zagrażają zawsze rozbiciem szyby wskutek zamknięcia ich z dużą siłą, albo wskutek upadku takiego, jaki miał miejsce w niniejszej sprawie. Z zasad zaś doświadczenia życiowego wynika, że niebezpieczeństwu temu można i powinno się zapobiec przez osłonięcie szyby siatką drucianą albo inną osłoną. Zaniechanie tego uzasadnia uznanie po stronie funkcjonariuszy szkoły winy w rozumieniu art. 417 § 1 k.c. Ustalenie zaś, że stopień przyczynienia się ze strony tychże funkcjonariuszy wynosi 2/3, a powoda 1/3 nie budzi żadnych zastrzeżeń i mieści się w granicach swobodnej oceny sądu orzekającego. Dlatego też rewizja pozwanego Skarbu Państwa ulega oddaleniu z braku uzasadnionych podstaw (art. 387 k.p.c.).

Rewizja powoda jest natomiast częściowo uzasadniona. Jest rzeczą oczywistą, że powód wykazał lekkomyślność i nieostrożność, które doprowadziły do utraty równowagi i uderzenia całym ciałem o szybę. Na tym polega związek przyczynowy między zachowaniem się powoda a szkodą, bezpodstawne jest więc kwestionowanie tego związku, jak również ustalonego przez Sąd Wojewódzki stopnia przyczynienia się powoda. W tym też zakresie rewizja ulega oddaleniu. Słusznie natomiast zarzuca powód, że mimo takiego stopnia przyczynienia się jego do szkody, zasądzone przez Sąd Wojewódzki zadośćuczynienie jest niewspółmierne do cierpień powoda i rozmiarów trwałych następstw wypadku. Sąd Najwyższy mając na uwadze te okoliczności sprawy podwyższył zasądzoną przez Sąd Wojewódzki kwotę o 5.000 zł (art. 390 § 1 k.p.c.). Orzeczenie o kosztach postępowania rewizyjnego oparte jest na przepisie art. 100 k.p.c.

OSNC 1980 r., Nr 7-8, poz. 143