Wyrok z dnia 1979-06-07 sygn. III PR 30/79

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III PR 30/79

Wyrok z dnia 7 czerwca 1979 r.

Pod rządami ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 20, poz. 105) zachowują odpowiednio aktualność wyjaśnienia Sądu Najwyższego zawarte w postanowieniu z dnia 6 VI 1973 r. (sygn. II PZ 23/73 - OSNCP 1974, z. 2, poz. 37), według których wypadek, jakiemu uległ pracownik uspołecznionego zakładu pracy w czasie meczu piłkarskiego, odbywającego się w ramach spartakiady zakładowej zorganizowanej przez zakład pracy oraz działające na jego terenie organizacje polityczne i zawodowe, nie jest wypadkiem przy pracy ani wypadkiem w zatrudnieniu.

Przewodniczący: Sędzia SN S. Perestaj. Sędziowie SN: E. Brzeziński (sprawozdawca), W. Dębicka.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu sprawy z wniosku Edwarda P. przeciwko Przedsiębiorstwu Instalacji Przemysłowych w G. o uznanie zdarzenia za wypadek przy pracy, na skutek odwołania pozwanego Przedsiębiorstwa od wyroku Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku z siedzibą w Gdyni z dnia 28 lutego 1979 r.

zmienił zaskarżony wyrok i wniosek oddalił.

Uzasadnienie

Wnioskodawca jest pracownikiem pozwanego Przedsiębiorstwa. W dniu 30.IX.1978 r. podczas meczu piłki nożnej, w którym wziął udział za wiedzą i zgodą swego zakładu pracy w ramach Spartakiady Regionalnej Pracowników Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, doznał urazu kolana. Wnioskodawca uważa, że stanowi to wypadek przy pracy lub też wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy. Protokół ustalenia okoliczności i przyczyn tego wypadku, sporządzony dnia 30.X.1978 r., nie uznał tego zdarzenia za wypadek przy pracy.

W niniejszej sprawie wnioskodawca zwalcza - w tym zakresie - ustalenia protokołu wypadkowego.

Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, działając jako sąd I instancji, wyrokiem z dnia 28.II.1979 r. ustalił, że sporny wypadek jest wypadkiem zrównanym z wypadkiem przy pracy. Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił, że wnioskodawca, jako pracownik pozwanego Przedsiębiorstwa, został po wstępnych eliminacjach w ramach Spartakiady Zakładowej wytypowany do występowania w drużynie piłki nożnej, reprezentującej pozwane Przedsiębiorstwo na Spartakiadzie Regionalnej, organizowanej przez Radę Regionalną Kultury Fizycznej i Turystyki przy Gdańskim Zjednoczeniu Budownictwa. Spartakiada Regionalna odbyła się w dniu 20.IX.1976 r. (dzień powszedni) w godzinach pracy. Na okres zawodów wnioskodawca był zwolniony z pracy, a za czas nieświadczenia jej z tego powodu otrzymał wynagrodzenie. Udział w zawodach niższego szczebla, tj. w spartakiadzie zakładowej, był dobrowolny; zakwalifikowanie zawodnika do reprezentacji w spartakiadzie wyższego szczebla zobowiązywało go już do udziału w zawodach. Zdaniem Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, wypadek, jakiemu - w tych warunkach - uległ wnioskodawca, zawiera znamiona pozwalające uznać go za wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy w rozumieniu art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 20, poz. 105). Przepis ten należy bowiem interpretować szeroko. Współorganizatorem zawodów, w których wnioskodawca doznał kontuzji, była jednostka organizacyjna, komórka zakładowej organizacji związkowej rady zakładowej. Wnioskodawca brał udział w Spartakiadzie reprezentującej swój zakład pracy. Zdaniem Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, nie wydaje się, by w tym stanie, celowe było odmienne traktowanie pracowników, którzy wykonując określone zadania, np. na rzecz swej organizacji zawodowej, ulegli wypadkowi i odróżnianie ich od pracowników, którzy doznali uszczerbku na zdrowiu reprezentując swój zakład pracy na imprezie współorganizowanej przez organizację związkową. Do sytuacji, występującej w niniejszej sprawie, nie mogą mieć zastosowania wyjaśnienia zawarte w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 6.VI.1973 r. (sygn. II PZP 23/73 - OSNCP 1974, z. 2, poz. 37), gdyż postanowienie to zostało wydane pod rządami "starych" przepisów wypadkowych, które nieco odmiennie ustalały katalog zdarzeń, jakie należało uznać za wypadek rodzący odpowiedzialność zakładu pracy w związku z doznanym przez pracownika stałym uszczerbkiem na zdrowiu. W szczególności przepis art. 2 ustawy wypadkowej z 1968 r., zawierający definicję wypadku przy pracy, oraz przepis art. 14 ustawy o p.z.e., zawierający definicję wypadku w zatrudnieniu, nie zawierają w swej treści odpowiednika przepisu art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy wypadkowej z dnia 12 czerwca 1975 r. Wnioskodawca, biorąc udział w imprezie ze swej istoty dobrowolnej (chociaż traktował udział w spartakiadzie wyższego stopnia jako obowiązek), wykonywał zadanie zlecone przez organizację społeczną i pośrednio przez zakład pracy, który reprezentował w tej imprezie. Okoliczność ta daje podstawę do ustalenia, że sporny wypadek jest wypadkiem zrównanym z wypadkiem przy pracy.

W odwołaniu pozwane Przedsiębiorstwo domaga się zmiany powyższego wyroku i oddalenia wniosku, ewentualnie przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Strona skarżąca zaprzecza, by była organizatorem albo współorganizatorem Spartakiady Regionalnej. Nie była nim również żadna organizacja związkowa strony pozwanej. Organizacją tego rodzaju imprez sportowych zajmuje się Rada Regionalna przy Klubach Sportowych, w tym wypadku Klub Sportowy "Lechia". Strona skarżąca nie zlecała pozwanemu uczestnictwa w Spartakiadzie Regionalnej. Udział w niej był dobrowolny. Zdaniem strony skarżącej, nie jest dopuszczalna rozszerzająca wykładnia przepisu art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. Z treści zaś tego przepisu nie wynika, by sporny wypadek mógł być potraktowany jako wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Odwołaniu nie można odmówić słuszności.

Mimo pewnych różnic sformułowań w porównaniu z ustawą z dnia 23 stycznia 1968 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 3, poz. 6) i z ustawą z dnia 23 stycznia 1968 r. o świadczeniach pieniężnych przysługujących w razie wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 3, poz. 8), przepisy ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 20, poz. 105) nie wprowadziły zmian, upoważniających do uznania wypadku, jakiemu uległ pracownik uspołecznionego zakładu pracy w czasie meczu piłkarskiego, odbywającego się w ramach spartakiady zakładowej albo regionalnej, za wypadek przy pracy lub za wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy. Wprawdzie art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy wypadkowej w 1975 r. nakazuje traktować - w zakresie uprawnień do świadczeń - na równi z wypadkiem przy pracy wypadek, któremu pracownik uległ przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające w zakładzie pracy organizacje polityczne lub zawodowe albo uczestnicząc w organizowanych przez nie czynach społecznych, jednakże przepis ten - jako szczególny - wbrew odmiennemu stanowisku Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrażonemu w zaskarżonym wyroku, nie podlega wykładni rozszerzającej i nie daje podstawy do traktowania na równi z wypadkiem przy pracy wypadku, jakiemu uległ pracownik uczestniczący dobrowolnie w zakładowej albo regionalnej spartakiadzie. Okoliczność, że pozwany zakład pracy - za wiedzą i zgodą działającej w tym zakładzie organizacji partyjnej i związkowej - zwolnił wnioskodawcę od pracy na czas spartakiady z zachowaniem przewidzianego w umowie o pracę wynagrodzenia, nie może być utożsamiana ze zleceniem wnioskodawcy przez organizację polityczną lub związkową wykonania "zadania" polegającego na wzięciu udziału w spartakiadzie, w rozumieniu powołanego wyżej przepisu art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy wypadkowej z 1975 r. Udział wnioskodawcy w spartakiadzie nie mieści się również w ramach pojęcia "czynu społecznego". Udział taki zaspokaja przede wszystkim osobiste, sportowe potrzeby pracownika. Zgoda zaś zakładu pracy na udział pracownika w tego rodzaju imprezie z zachowaniem wynagrodzenia, przewidzianego w umowie o pracę, stanowi wyraz szeroko rozumianej - w ramach przepisu art. 16 kodeksu pracy - troskliwości zakładu pracy o zaspokojenie kulturalnych potrzeb pracownika i nie rodzi po stronie pracownika uprawnień do świadczeń wymienionych w ustawie wypadkowej z 1975 r. w razie wypadku, jakiemu może on ulec w czasie spartakiady. Przyjęte przez Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych założenie, że udział wnioskodawcy w spartakiadzie był obowiązkowy, należy uznać za dowolne. Nie znajduje ono oparcia w treści zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Zakład pracy nie mógłby zresztą nakazać wnioskodawcy wzięcia udziału w spartakiadzie, wykraczałoby to bowiem poza ramy stosunku pracy i równocześnie poza ramy uprawnień zakładu pracy przewidzianych w art. 100 k.p. Okazuje się więc, że również pod rządami ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 20, poz. 105) zachowują odpowiednio aktualność wyjaśnienia Sądu Najwyższego zawarte w postanowieniu z dnia 6.VI.1973 r. (sygn. II PZ 23/73 - OSNCP 1974, z. 2, poz. 37), według których wypadek, jakiemu uległ pracownik uspołecznionego zakładu pracy w czasie meczu piłkarskiego, odbywającego się w ramach spartakiady zakładowej zorganizowanej przez zakład pracy oraz działające na jego terenie organizacje polityczne i zawodowe, nie jest wypadkiem przy pracy ani wypadkiem w zatrudnieniu., Poszkodowany w takim wypadku może dochodzić w drodze sądowej od sprawców szkody (organizatorów spartakiady) odszkodowania na podstawie prawa cywilnego (art. 415 i nast. k.c.).

W konsekwencji - skoro dochodzone w niniejszej sprawie żądanie wnioskodawcy nie znajduje usprawiedliwienia prawnego - na zasadzie art. 74 § 2 i art. 62 ustawy z dnia 24 października 1974 r. o okręgowych sądach pracy i ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 39, poz. 231 z późn. zmianami) należało orzec jak w sentencji.

OSNC 1979 r., Nr 11, poz. 227