Wyrok z dnia 1978-08-11 sygn. III PRN 25/78

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III PRN 25/78

Wyrok z dnia 11 sierpnia 1978 r.

Pobicie pracownika podczas wykonywania przez niego zwykłych czynności pracowniczych w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do ich wykonywania jest z reguły wystarczającą przesłanką do uznania, że zdarzenie to nastąpiło w związku przyczynowym z pracą według art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach pieniężnych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 20, poz. 105). Pobicie pracownika na terenie zakładu pracy lub w miejscu wyznaczonym do wykonywania zleconych czynności pracowniczych, w którym znalazł się przypadkowo, podczas wykonywania czynności sprzecznych z istotą i celem zleconej mu pracy nie pozostaje w związku z jego obowiązkami pracowniczymi, nie jest więc wypadkiem przy pracy, zwłaszcza gdy zostało spowodowane wyłącznie oczywiście niewłaściwym zachowaniem się pobitego.

Przewodniczący: sędzia SN T. Szymanek. Sędziowie SN: M. Rafacz-Krzyżanowska, J. Wasilewski (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy z wniosku Elżbiety J. przeciwko Kopalniom i Zakładom Przetwórczym Siarki im. Marcelego Nowotki "S" w T. o uznanie wypadku przy pracy na skutek rewizji nadzwyczajnej Centralnej Rady Związków Zawodowych od wyroku Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie z dnia 1 lutego 1978 r.

uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Okręgowemu Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie do ponownego rozpatrzenia odwołania.

Uzasadnienie

Wnioskodawczyni żądała ustalenia, że w dniu 2.II.1977 r. uległa wypadkowi przy pracy w Kopalniach i Zakładach Przetwórczych Siarki "S" w T.

Komisja Rozjemcza uznała, że wnioskodawczyni nie udowodniła wypadku przy pracy i oddaliła wniosek.

Według ustaleń Komisji wnioskodawczyni w dniu 2.IX.1977 r. podała lekarzowi, że doznała urazu twarzy wskutek upadku na schodach. Dopiero 8.IX.1977 r. w czasie kolejnej wizyty u lekarza oświadczyła, że w dniu 2.IX.1977 r. około godz. 5.45 została pobita w czasie pracy. U wnioskodawczyni stwierdzono ranę tłuczoną twarzy i stłuczenia żuchwy. Wskutek doznanych obrażeń wnioskodawczyni była niezdolna do pracy przez 25 dni.

Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie wnioskodawczyni od orzeczenia Komisji Rozjemczej. Sąd przyjął za prawdziwe twierdzenie wnioskodawczyni, iż w czasie pracy przy przenoszeniu prób do laboratorium została ona uderzona w głowę i popchnięta przez innego pracownika Zakładu. Wskutek popchnięcia wnioskodawczyni upadła i uderzyła w kant muru, doznając rany ciętej twarzy. Sąd uznał, że przytoczone zdarzenie nie pozostaje w żadnym związku przyczynowym z pracą wnioskodawczyni i dlatego żądanie ustalenia wypadku przy pracy było nieuzasadnione.

Centralna Rada Związków Zawodowych wniosła rewizję nadzwyczajną od wyroku Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, w której zarzuciła rażące naruszenie art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 20, poz. 105). Skarżąca wywiodła, że jeżeli - jak to przyjął Sąd - wnioskodawczyni podczas wykonywania normalnych obowiązków pracowniczych została pobita przez innego pracownika i doznała obrażeń ciała, to takie zdarzenie jest wypadkiem przy pracy. Zdarzenie bowiem miało charakter nagły, zostało wywołane przyczyną zewnętrzną i nastąpiło podczas wykonywania obowiązków pracowniczych w miejscu pracy.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych nie dokonał wszechstronnej analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego i ustalił okoliczności zdarzenia powodujące u wnioskodawczyni uszkodzenie ciała bez oceny rozbieżności w treści dowodów i rozważenia wyłaniających się w sprawie wątpliwości co do miejsca zdarzenia i jego przebiegu. Komisja Rozjemcza stwierdziła, że wnioskodawczyni nie udowodniła pobicia jej przez innego pracownika.

Komisja nie ustaliła też, czy wnioskodawczyni doznała obrażeń ciała w miejscu i w czasie pracy oraz w jakich okolicznościach. Sąd natomiast uznał, że wnioskodawczyni w czasie pracy została pobita przez innego pracownika, chociaż taki wniosek bez wszechstronnego rozważenia i oceny dowodów nasuwa wątpliwości ze względu na różne wersje zdarzenia podane przez wnioskodawczynię i odmienne ustalenia zespołu powypadkowego. To istotne uchybienie Sądu mogło doprowadzić do wydania wadliwego orzeczenia.

Jeśli bowiem okazałoby się, że wnioskodawczyni doznała obrażeń wskutek upadku na schodach w budynku zakładu pracy w czasie przenoszenia prób do laboratorium, a więc przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych, to zdarzenie to stanowiło wypadek przy pracy według art. 6 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 20, poz. 105).

Nie można się też zgodzić ze stanowiskiem Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, że pobicie wnioskodawczyni przez innego pracownika wyklucza potraktowanie tego zdarzenia jako wypadku przy pracy.

Sąd ustalił, że zdarzenie to nastąpiło w miejscu pracy i przy wykonywaniu czynności pracowniczych. Zdarzenie miało charakter nagły i zostało wywołane przyczyną zewnętrzną. Charakter przyczyny zewnętrznej ma także zachowanie innego człowieka (pracownika), wywołujące uszczerbek w zdrowiu pracownika. Do uznania wypadku przy pracy na podstawie art. 6 ust. 1 powołanej wyżej ustawy konieczne jest także stwierdzenie związku przyczynowego pomiędzy nagłym i wywołanym przyczyną zewnętrzną zdarzeniem a pracą.

Ten związek przyczynowy może istnieć nie tylko wówczas, gdy zdarzenie nastąpiło wskutek wykonywania czynności pracowniczych. Istotnym elementem dla stwierdzenia związku przyczynowego z pracą jest ustalenie, że zdarzenie powodujące uszczerbek w zdrowiu pracownika nastąpiło w czasie przeznaczonym na pracę i w miejscu wyznaczonym do jej wykonywania. Praca nie musi być bezpośrednią przyczyną zdarzenia. Wystarcza stwierdzenie, że praca stanowiła jedną z przyczyn zaistniałego wypadku, i to rozumianą w ten sposób, że gdyby pracownik nie wykonywał pracy w tym czasie, to - rozsądnie oceniając okoliczności zdarzenia - nie uległby wypadkowi.

Pobicie pracownika podczas wykonywania przez niego zwykłych czynności pracowniczych w zakładach pracy lub innym miejscu wyznaczonym do ich wykonywania stanowi z reguły wystarczającą przesłankę do uznania, ze zdarzenie to nastąpiło w związku przyczynowym z pracą według art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Ten związek wynika stąd, że właśnie na skutek świadczenia pracy pracownik w określonym czasie przebywał w miejscu, w którym napastnik mógł go zaatakować, do wypadku zaś doszło w momencie wykonywania przez niego czynności pracowniczych.

Związek między pobiciem pracownika a pracą byłby zerwany wówczas, gdyby w całokształcie okoliczności wykonywanie pracy, czy też przebywanie w miejscu pracy stanowiło element przypadkowy i nie mający żadnego znaczenia dla zaistnienia tego zdarzenia. W szczególności tak należałoby ocenić sytuację, gdyby pracownik został pobity nawet w miejscu pracy, lecz podczas wykonywania przez niego czynności sprzecznych z istotą i celem pracy, pobicie zaś nie pozostawało w związku z jego obowiązkami pracowniczymi, a także gdy pobicie zostało spowodowane wyłącznie oczywiście niewłaściwym zachowaniem poszkodowanego pracownika, pozostającym bez związku z pracą. W takich bowiem warunkach fakt, że do pobicia doszło w miejscu pracy, byłby zupełnie przypadkowy i nie można byłoby uznać związku tego zdarzenia z warunkami pracy.

Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych nie dokonał ustaleń uzasadniających stwierdzenie, iż pobicie wnioskodawczyni nie pozostaje w związku z pracą. Z tej przyczyny Sąd Najwyższy na podstawie art. 422 § 2 k.p.c. w związku z art. 277 § 2 k.p. uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Okręgowemu Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych do ponownego rozpatrzenia odwołania wnioskodawczyni od orzeczenia Zakładowej Komisji Rozjemczej. Konieczne jest bowiem ustalenie okoliczności wypadku wnioskodawczyni i ocena zdarzenia z uwzględnieniem podanych wyżej wskazań.

OSNC 1979 r., Nr 3, poz. 57