Wyrok z dnia 1977-12-01 sygn. I CR 409/77

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I CR 409/77

Wyrok z dnia 1 grudnia 1977 r.

Zmiana spowodowana orzeczeniem sądu na skutek podziału majątku wspólnego, działu spadku lub zniesienia współwłasności nieruchomości nie ma charakteru rozporządzenia tą nieruchomością w rozumieniu art. 930 k.p.c.

Przewodniczący: sędzia SN H. Dąbrowski (sprawozdawca). Sędziowie SN: W. Kuryłowicz, K. Kołakowski.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy z powództwa Alfredy S. przeciwko Wytwórczo-Usługowej Spółdzielni Pracy Metalowców "Renoma" w L., Edwardowi P. i Eugeniuszowi S. o zwolnienie spod egzekucji na skutek rewizji powódki od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Lublinie z dnia 5 listopada 1976 r.

zaskarżony wyrok w ten sposób zmienił, że zwolnił nieruchomość położoną we wsi K., dla której urządzony jest zbiór dokumentów nr 6120 w Państwowym Biurze Notarialnym w L. od egzekucji prowadzonej w dwóch sprawach egzekucyjnych. Zasądził od pozwanych na rzecz powódki 4.500 zł tytułem zwrotu kosztów procesu za obie instancje. Nakazał pobrać tytułem nie uiszczonych opłat sądowych na rzecz Skarbu Państwa od pozwanego Edwarda P. 4.600 zł i od Spółdzielni "Renoma" 12.920 zł.

Uzasadnienie

Edward P. i Wytwórczo-Usługowa Spółdzielnia Pracy Metalowców "Renoma" w Lublinie, wierzyciele Eugeniusza S., męża powódki, Alfredy S., wystąpili do komornika X rewiru Sądu Powiatowego w Lublinie o wszczęcie przeciwko dłużnikowi na podstawie złożonych tytułów wykonawczych (nakazów zapłaty) egzekucji - odpowiednio kwot: 36.000 zł i 99.611 zł - z odsetkami i kosztami postępowania. Egzekucja należnych wierzycielowi kwot została skierowana przez komornika (w sprawach X Km 228/74 i X Km 528/75) do objętej wspólnością ustawową powódki i jej męża zabudowanej nieruchomości o powierzchni 2 ha, położonej we wsi Konopcica i uregulowanej w zbiorze dokumentów nr rep. Zd. 6120 Państwowego Biura Notarialnego w Lublinie.

Wspólność ustawowa między powódką i jej mężem została zniesiona przez sąd z dniem 21.VIII.1968 r., w sprawie zaś o podział majątku wspólnego stanowiąca przedmiot egzekucji nieruchomość została prawomocnym orzeczeniem z dnia 15.VI.1976 r. przyznana powódce na jej wyłączną własność z jednoczesnym zasądzeniem na rzecz Eugeniusza S. spłaty w wysokości 110.830 zł.

W związku z powyższym w pozwie z dnia 28 lipca 1976 r. powódka, pozywając wierzycieli i dłużnika z toczącego się postępowania egzekucyjnego, wystąpiła o zwolnienie od egzekucji zajętej nieruchomości, jako stanowiącej jej własność.

Sąd Wojewódzki oddalił powództwo. Według dokonanych ustaleń zajęcie spornej nieruchomości (w trybie art. 925 § 1 k.p.c.) nastąpiło w 1974 r., a zatem przed podziałem (w 1976 r.) majątku wspólnego, wobec czego skutki tego podziału (m. in. co do zmian w tytule własności nieruchomości) nie mają - stosownie do art. 930 § 1 k.p.c. - żadnego wpływu na dalsze postępowanie i już dokonane w tym postępowaniu czynności egzekucyjne.

Egzekucja więc należności wierzycieli dłużnika może w tym przypadku być prowadzona nadal także z zajętej nieruchomości, co wyłącza dopuszczalność jej zwolnienia od egzekucji w trybie art. 841 k.p.c.

Wyrok zaskarżyła w drodze rewizji powódka, zarzucając niewłaściwe w sprawie zastosowanie art. 930 § 1 k.p.c. jako podstawy oddalenia powództwa, w związku z czym wnosiła o zmianę wyroku i uwzględnienie powództwa (art. 368 pkt 1 k.p.c.).

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 930 § 1 k.p.c. rozporządzenie przez dłużnika nieruchomością po jej zajęciu (art. 925 § 1 k.p.c.) nie ma wpływu na dalsze postępowanie i czynności egzekucyjne (zarówno dokonane przed rozporządzeniem, jak i po rozporządzeniu nieruchomością przez dłużnika) są ważne w odniesieniu do dłużnika i nabywcy (art. 930 § 1 k.p.c.).

Z treści powołanego przepisu wynika, że zbycie przez dłużnika nieruchomości już objętej egzekucją (po zajęciu nieruchomości) lub obciążenie przez dłużnika zajętej egzekucyjnie nieruchomości (np. użytkowaniem, hipoteką i in.) nie pozbawia wierzyciela możliwości zaspokojenia swej pretensji z danej nieruchomości. Przepis zapewnia realizację należnego wierzycielowi świadczenia mimo rozporządzenia przez dłużnika nieruchomością, skoro zmianę w stanie prawnym nieruchomości sam spowodował.

Zmiana spowodowana orzeczeniem sądu na skutek podziału majątku wspólnego (jak w niniejszej sprawie), działu spadku lub zniesienia współwłasności nieruchomości nie ma charakteru rozporządzenia tą nieruchomością w rozumieniu art. 930 k.p.c. i w tym przypadku art. 930 k.p.c. nie ma zastosowania.

Jeżeli zatem zajęta nieruchomość została w wyniku podziału majątku wspólnego przyznana tylko powódce, a nie dłużnikowi, powódka zaś i dłużnik pozostają w ustroju rozdzielności majątkowej, co wyłącza odpowiedzialność z majątku powódki za długi drugiego małżonka (art. 34 kod. rodz. i op.), żądanie wyłączenia spornej nieruchomości od egzekucji prowadzonej przeciwko dłużnikowi podlega uwzględnieniu na podstawie art. 841 k.p.c.

Z przytoczonych względów należało zmienić zaskarżony wyrok i uwzględnić powództwo, orzekając jak w sentencji (art. 390 § 1 k.p.c.).

OSNC 1979 r., Nr 1-2, poz. 6