Wyrok z dnia 2004-06-01 sygn. SA/Sz 1197/02

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Stefan Kłosowski Sędziowie Sędzia NSA Danuta Strzelecka-Kuiigowska/spr./ Asesor WSA Katarzyna Grzegorczyk-Meder Protokolant st.sekr. Krzysztof Chudy po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 maja 2004r. sprawy ze skargi D.J. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] r. Nr [...] w przedmiocie odebrania zwierząt oddala skargę

Uzasadnienie

Prezydent Miasta [...] , decyzją z dnia [...]r., na podstawie art. 104 kpa, art. 7 ust.3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o ochronie zwierząt /Dz.U. Nr 111, poz. 724 ze zm./ orzekł o odebraniu D.J. zam. przy ul. [...][...] kotów mieszańców.

Od w/w decyzji odwołanie złożyła D.J. wnosząc o jej cofnięcie, wyjaśniając, iż jest wolontariuszką i opiekuje się wyrzucanymi przez ludzi z domów kotami, które im się znudziły. Skarżąca podniosła że opis stanu zwierząt dokonany przez lekarza Schroniska dla Bezdomnych Zwierząt był niezgodny z faktami. Dodatkowo wyjaśnia, że odebrane koty przebywały u niej od około [...] tygodni - do [...] czasu i dlatego nie mogła ich w tak krótkim czasie doprowadzić do idealnego stanu, jednakże w trakcie opieki nad nimi pozostawała w stałym kontakcie z inspektorami społecznymi Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami, oraz z lekarzami weterynarii. Zarzuciła kierownictwu Schroniska, iż nie uniemożliwiło ono przybyłym z nią inspektorom społecznym Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami dokonania oględzin odebranych czasowo zwierząt. Ponadto wskazała między innymi, iż zamierza uwzględnić wszystkie dyzyderaty zgłoszone pod jej adresem w sprawie opieki nad kotami. Podjęła czynności zmierzające do przekazania swoich kotów w dobre ręce za pośrednictwem inspektorów społecznych Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...], decyzją z dnia [...]r. na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 kpa w związku z art. 7 ust.1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o ochronie zwierząt utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji.

W uzasadnieniu decyzji organ podniósł, że art. 1 w ust. 1 ustawy o ochronie zwierząt stanowi, że zwierzę, jako istota żyjąca zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą a człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę. Nieuzasadnione lub niehumanitarne zabijanie zwierząt oraz znęcanie się nad nimi jest zabronione. Przez znęcanie się nad zwierzętami w myśl ustawy rozumie się m.in. utrzymywanie zwierząt w niewłaściwych warunkach bytowania, w tym utrzymywanie ich w stanie rażącego niechlujstwa - art. 6 ust. 2 pkt 10 ustawy. Traktowane w taki sposób zwierzę może być czasowo odebrane właścicielowi lub opiekunowi na podstawie decyzji wójta, burmistrza (prezydenta miasta) i przekazane do schroniska dla zwierząt albo pod opiekę innej osoby lub instytucji. Decyzja podejmowana jest z urzędu lub na wniosek Policji, lekarza weterynarii albo inspektora Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami w Polsce lub upoważnionego przedstawiciela innej organizacji społecznej o podobnym statutowym celu działania. Decyzja taka podlega natychmiastowemu wykonaniu. Odebrane zwierzę podlega zwrotowi, jeżeli sąd nie orzeknie w trybie art. 35 ust. 3 przepadku zwierzęcia, a także jeżeli postępowanie karne w tej sprawie zostanie umorzone - art. 7 ust. 6 ustawy.

Z materiału dowodowego wynika, że zwierzęta zostały odebrane w ustawowym trybie (art. 7 ust. 3) przez uprawnioną osobę - funkcjonariuszy Policji z Komisariatu [...]. W protokole badania klinicznego odebranych zwierząt przeprowadzonego przez A.W. - lekarza weterynarii w obecności M.B. - lekarza weterynarii i E.M. - kierownika Schroniska w dniu [...] r. stwierdzono, iż zarówno stan zdrowia jak i ich wygląd wskazywał jednoznacznie, iż zwierzęta były rażąco zaniedbane w rozumieniu art. 4 pkt 11 ustawy. Z wniosku Komisariatu Policji [...] z dnia [...] r. wynika, iż postępowanie zostało wszczęte po informacjach przekazanych przez dzielnicowego osiedla [...] w imieniu mieszkańców przy ul. [...]. W trakcie przeprowadzonych czynności, w tym między innymi na podstawie zeznań świadków jak i wywiadu z pracownikami Spółdzielni Mieszkaniowej [...] uzyskano obraz z którego wynikało, iż w mieszkaniu przy ul. [...] o powierzchni [...] D.J. przetrzymywała w niewłaściwych warunkach bytowania [...] psy i kilkanaście kotów. Nadto organ odwoławczy zauważa, że odwołanie strony wskazuje, iż przyjęła ona na siebie dobrowolnie obowiązek pomocy bezdomnym zwierzętom, porzuconym przez dotychczasowych właścicieli.

Zapewnienia opieki bezdomnym zwierzętom należy do zadań własnych gminy /art. 11 ust. 1 ustawy/. Opiekę bezdomnym zwierzętom mogą zapewniać również Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami w Polsce oraz inne organizacje społeczne o podobnym statutowym celu działania /art. 11 ust. Al. Przepisy prawa nie przewidują jednak prowadzenia schroniska dla zwierząt przez osobę fizyczną, a praktycznie takiej roli podjęła się odwołująca.

Zdaniem Kolegium D.J., pomimo chwalebnych przesłanek jakimi zapewne kierowała się przynosząc do domu porzucone zwierzęta, powinna jednak właściwie ocenić swoje możliwości lokalowe i praktyczne umożliwiające jej faktyczne niesienie pomocy bezdomnym, nierzadko chorym i wymagającym leczenia zwierzętom.

Odnośnie zarzutu sformułowanego w odwołaniu pod adresem kierownictwa Schroniska dla Bezdomnych Zwierząt w [...] dotyczącego uniemożliwienia dokonania oględzin przez inspektorów społecznych Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami należy wyjaśnić, iż schronisko jako instytucja wymieniona w art. 7 ust. 1, do której to organ I instancji przekazał pod opiekę odebrane zwierzęta, nie posiadało uprawnień decyzyjnych w tym zakresie. Nie jest ono bowiem organem w sprawie. Fakt zrzeczenia się przez D.J. prawa do własności zwierząt umożliwiłby w konsekwencji odebranie ich przez zainteresowane tym osoby ze schroniska na zasadach ogólnych, bowiem nie zachodziłaby wówczas możliwość ewentualnego orzeczenia przez Sąd przepadku zwierząt. Skoro zatem odwołująca się zamierza faktycznie przekazać odebrane koty innym osobom, takie rozwiązanie wydawałoby się najwłaściwsze mając na względzie również koszty jakie wiążą się z utrzymywaniem i leczeniem zwierząt przez Schronisko.

Skargę od Naczelnego Sądu Administracyjnego złożyła D.J.. Zaskarżonej decyzji zarzuca rażące naruszenie prawa materialnego, mianowicie art. 7 ust.1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o ochronie zwierząt poprzez nieokreślenie w decyzji 0 odbieraniu zwierząt okresu, na jaki następuje ich odebranie; przepisu art. 7 ust.1 w związku z art. 6 ust.2 ustawy o ochronie zwierząt poprzez jego błędne zastosowanie na skutek uznania, iż piecza nad chorymi zwierzętami, zapewnienie im schronienia, wyżywienia oraz opieki weterynaryjnej stanowi znęcanie się nad zwierzętami w rozumieniu przepisu art. 6 ust.2 ustawy, rażące naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie przepisów art. 75 § 1, art. 77 § 1 oraz art. 78 § 1 i 2 kpa w związku z art. 7 kpa poprzez bezzasadne oddalenie wniosków dowodowych składanych przez skarżąca w postępowaniu odwoławczym, jak również zaniechanie dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, przepisów art. 10 § 1 przez uniemożliwienie wypowiedzenia się przez zainteresowaną co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań bezpośrednio przed zamknięciem postępowania.

Podnosząc powyższe zarzuty wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji Prezydenta Miasta [...] z dnia [...]r.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] wniosło o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sad Administracyjny zważył, co następuje: Z mocy art. 85 i art. 97 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Przepisy wprowadzające ustawę prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz. U. Nr 153, poz. 1271/ w miejsce Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie - Ośrodka Zamiejscowego w Szczecinie utworzony został z dniem 1 stycznia 2004 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie, który właściwy jest do rozpoznawania skarg wniesionych przed tą datą do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie Ośrodek Zamiejscowy w Szczecinie w sprawach, w których postępowanie nie zostało zakończone.

Stosownie do art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych /Dz.U. Nr 153, poz. 1269/ sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem /jeżeli ustawy nie stanowią inaczej/.

Skarga nie może być uwzględniona, albowiem zaskarżona decyzja nie narusza prawa.

W myśl art. 7 ust.1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o ochronie zwierząt /Dz.U. Nr 111, poz. 724 ze zm./, który stanowi podstawę prawną decyzji organów obu instancji, zwierzę traktowane w sposób określony w art. 6 ust.2 może być czasowo odebrane właścicielowi lub opiekunowi na podstawie decyzji wójta, burmistrza /prezydenta miasta/ i przekazane do schroniska dla zwierząt albo pod opiekę innej osoby lub instytucji. Decyzja podejmowana jest z urzędu lub na wniosek Policji, lekarza weterynarii albo inspektora Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami w Polsce lub upoważnionego przedstawiciela innej organizacji społecznej o podobnym statutowym celu działania. Z powyższego przepisu wynika zatem, że przewidziane w nim odebranie zwierząt ma charakter czasowy.

Określenie czasowe oznacza jedynie tyle, że nie jest ono bezterminowe ale nie nakłada na właściwy organ obowiązku określenia w decyzji czasokresu na jaki odebranie następuje. Całkowite odebranie - przepadek zwierzęcia następuje w przypadku określonym w art. 35 ust.3 ustawy o ochronie zwierząt /tj. w razie skazania za przestępstwo określone w art. 35 ust.1 i ust.2 ustawy. Zdaniem sądu, jeżeli właściciel usunie przyczyny, które spowodowały czasowe odebranie zwierząt może żądać ich wydania .

Jak już wyżej podniesiono przesłankę wydania decyzji o czasowym odebraniu zwierząt stanowi przewidziane w art. 7 ust.1 ustawy o ochronie zwierząt ustalenie traktowania zwierzęcia /zwierząt/ w sposób określony w art. 6 ust. 2. Art. 6 ust.2 ustawy w sposób opisowy określa zabronione formy znęcania się nad zwierzętami. Przez znęcanie się nad zwierzętami należy rozumieć zadawanie albo świadome dopuszczanie do zadawania bólu lub cierpień, a w szczególności - jak stanowi to pkt 10 - "utrzymanie zwierząt w niewłaściwych warunkach bytowania, w tym utrzymywanie ich w stanie rażącego niechlujstwa oraz w pomieszczeniach albo klatkach uniemożliwiające im zachowanie naturalnej pozycji". Z mocy art. 9 ust.1 ustawy, na osobie utrzymującej zwierzęta domowe ciąży obowiązek zapewnienia im pomieszczenia chroniącego je przed zimnem, upałami i opadami atmosferycznymi, z dostępem do światła dziennego, umożliwiające swobodną zmianę pozycji ciała, odpowiednią karmę i stały dostęp do wody.

W treści skargi nie zamieszczono żadnego argumentu mogącego prowadzić do podważenia poczynionych przez organy obu instancji ustaleń wskazujących na utrzymywanie przez stronę zwierząt w niewłaściwych warunkach bytowania i utrzymywanie ich w stanie rażącego niechlujstwa. Natomiast ustalenia organu znajdują oparcie w treści wniosku Komendanta Komisariatu Policji w [...] z dnia [...]r. i dołączonego do niego protokołu badania klinicznego dokonanego przez lekarza weterynarii zatrudnionego w Schronisku dla Bezdomnych Zwierząt w dniu [...]r. Przy wymowie wyżej opisanych dowodów za zasadne uznać należy, że decyzje organów obu instancji nie naruszają przepisów ustawy o ochronie zwierząt.

Z treści protokołu wynika, że [...] kotów i [...] psy przetrzymywano w mieszkaniu o pow. [...] m w stanie rażącego niechlujstwa, a w szczególności w stanie brudu, nieleczonych chorób oraz w nadmiernej ciasnocie /nieusuwane odchody zwierzęce pokrywające podłogę i wyposażenie pomieszczeń; w fetorze panującym w mieszkaniu dominowała woń amoniaku/. Niewłaściwe warunki bytowania kotów potwierdzał ich zły stan ogólny: wychudzenie, odwodnienie, brak śladów jakiejkolwiek pielęgnacji oraz stosowania profilaktyki chorób zakaźnych i zaraźliwych. W trakcie badania stanu zdrowotnego zwierząt stwierdzono ponadto przypadki: ropnego wypływu z nosa, biegunki, zarobaczenia, zapchlenia oraz występowania pasożyta świerzbowca usznego. U kotów sierść była matowa, przerzedzona, wyraźnie zanieczyszczona odchodami /posklejana w kołtuny/. Zwierzęta były zdziczałe, wyraźnie obawiały się ludzi, wykazywały osowiałość i posmutnienie. Stan zdrowotny kotów wymagał pilnej interwencji lekarza weterynarii.

Podniesiony w skardze zarzut naruszenia art. 10 kpa nie okazał się trafny. Z akt administracyjnych wynika, że Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...], w dniu [...]r. /k.18 akt administracyjnych/ zapoznało skarżącą, z zebranym materiałem dowodowym i pouczyło o możliwości wypowiedzenia się co do dowodów i materiałów oraz zgłaszanych żądań.

Skarżąca D.J. takie dowody złożyła, domagała się przeprowadzenia dowodu z przesłuchania w charakterze świadków osób, które potwierdziłyby, że ode brane czasowo zwierzęta nie były utrzymywane w stanie rażącego niechlujstwa, a przede wszystkim nie były nigdy utrzymywane w klatkach, które uniemożliwiają im naturalną egzystencję życiową oraz dokonaną ocenę stanu zdrowotnego osiemnastu kotów. Postanowieniem z dnia [...]r. organ odwoławczy nie uwzględnił tego wniosku. Sąd podziela stanowisko Kolegium, że ze względu na upływ czasu od dnia [...]r. tj. odebrania zwierząt - do dnia złożenia wniosku dowodowego stan zdrowia zwierząt mógł się radykalnie zmienić.

Odnośnie wniosku o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania w charakterze świadków L.Ś., J.L. i D.M., podzielić należy stanowisko Kolegium, że ze znajdujących się już w aktach sprawy: oświadczeń L.Ś. pisma z dnia [...] r. podpisanego przez J.L. oraz pozostałych dowodów odzwierciedlających stan faktyczny /protokół badania klinicznego z dnia [...] r., wniosek Komendanta Komisariatu Policji w [...]/ przeprowadzenie dodatkowego dowodu z przesłuchania wskazanych świadków byłoby niecelowe. Ponadto chęć wykazania przez skarżącą faktu, iż nie przetrzymywała zwierząt w klatkach nie była w toku postępowania podnoszona i jest bezsporna.

W ocenie Sądu przedłożone na rozprawie postanowienie Prokuratury Rejonowej w [...] z dnia [...]r. pozostaje bez wpływu na ocenę zgodności z prawem zaskarżonej decyzji. Z postanowienia tego wynika, że prokurator umorzył postępowanie karne wszczęte przeciwko skarżącej o czyn z art. 35 ust.1 ustawy o ochronie zwierząt ponieważ w jej działaniu nie dopatrzył się ustawowych znamion zarzucanego jej czynu. Przestępstwo z art. 35 ust.1 ustawy o ochronie zwierząt, o które podejrzana była skarżąca jest przestępstwem umyślnym. Z treści uzasadnienia postanowienia prokuratora wynika, że nie dopatrzył się on w działaniu podejrzanej umyślności. Natomiast przepisy administracyjnego prawa materialnego stanowiące podstawę rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie nie uzależniają czasowego odebrania zwierząt od elementu winy. Samo ustalenie, że zwierzęta utrzymywane są w niewłaściwych warunkach bytowania, w tym utrzymywanie ich w stanie rażącego niechlujstwa uzasadnia zastosowanie tej sankcji administracyjnej w postaci czasowego odebrania zwierząt. Takie właśnie ustalenie, jak już to zostało wskazane, poczyniły organy orzekające w sprawie, a Sąd nie znalazł podstaw do jego podważenia.

W tym stanie rzeczy uznać należało, że skarga nie znajduje uzasadnionych podstaw wobec czego podlega oddaleniu na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. Nr 153, poz. 1270/.