Wyrok z dnia 1978-01-17 sygn. I PRN 178/77

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I PRN 178/77

Wyrok z dnia 17 stycznia 1978 r.

Możność powierzenia pracownikowi innej, odpowiedniej pracy w razie "przestoju", o jakim mowa w przepisie art. 81 § 3 k.p., nie jest ograniczona żadnym kalendarzowym terminem, może więc trwać dłużej niż 3 miesiące w roku kalendarzowym i może towarzyszyć jej obniżenie wynagrodzenia pracownika w porównaniu z wynagrodzeniem pobieranym przez pracownika poprzednio.

Przewodniczący: Sędzia SN Z. Zaziemski. Sędziowie SN: E. Brzeziński (sprawozdawca), J. Knap.

Sąd Najwyższy, z udziałem Prokuratora Prokuratury Generalnej PRL, W. Grocholi, po rozpoznaniu sprawy z wniosku Eugeniusza B. przeciwko Przedsiębiorstwu Sprzętowo-Transportowemu Budownictwa Rolniczego w E. o wynagrodzenie za pracę, na skutek rewizji nadzwyczajnej Centralnej Rady Związków Zawodowych od wyroku Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku z dnia 26 czerwca 1977 r.

uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Okręgowemu Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku do ponownego rozpatrzenia odwołania pozwanego Przedsiębiorstwa od orzeczenia Zakładowej Komisji Rozjemczej z dnia 28 maja 1977 r.

Uzasadnienie

Jest niesporne, że wnioskodawca jest zatrudniony w pozwanym Przedsiębiorstwie jako kierowca samochodu. W okresie od dnia 4.II.1977 r. do dnia 31.III.1977 r. przydzielony mu samochód był w remoncie, wskutek czego Przedsiębiorstwo skierowało wnioskodawcę do pracy w warsztacie zajezdni w charakterze mechanika przy naprawie samochodów. Pracując tam wnioskodawca zarabiał mniej niż przy wykonywaniu czynności kierowcy, w związku z czym w niniejszej sprawie poszukuje utraconej różnicy zarobków.

Zakładowa Komisja Rozjemcza orzeczeniem z dnia 28.V.1977 r. nakazała pozwanemu Przedsiębiorstwu wypłacić wnioskodawcy kwotę 2.473 zł "stanowiącą dodatek wyrównawczy do jego miesięcznych wynagrodzeń otrzymanych za miesiąc luty i marzec 1977 r., który to dodatek stanowi różnicę pomiędzy średnią wielkością wynagrodzenia, otrzymywanego przez Ob. Eugeniusza B. za okres trzech miesięcy przed miesiącem lutym 1977 r., a wielkością wynagrodzenia, otrzymanego w miesiącach lutym i marcu 1977 r."

W uwzględnieniu odwołania pozwanego Przedsiębiorstwa Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 28.VI.1977 r. zmienił powyższe orzeczenie Komisji Rozjemczej i roszczenie wnioskodawcy oddalił opierając się na następujących ustaleniach i wnioskach: "Wnioskodawca zatrudniony jest w pozwanym Przedsiębiorstwie jako kierowca ze stawką osobistego zaszeregowania zł 7,50 za godzinę. Ta więc stawka wynagrodzenia przysługuje mu w razie powierzenia wykonywania innej pracy. Wynika to zarówno z przepisów art. 42 § 4 k.p. oraz art. 81 k.p., jak również zgodnie z § 17 ust. 1 zarządzenia nr 11 Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 18 marca 1974 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników zatrudnionych w transporcie samochodowym, spedycji krajowej i komunikacji miejskiej (Dz. Urz. Min. Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z 1974 r. Nr 5, poz. 10). Praca kierowcy jest pracą specyficzną i dlatego sprawa wynagrodzenia za czas przestoju została jednoznacznie uregulowana. Nie do przyjęcia jest stanowisko, iż wnioskodawcy przysługuje wynagrodzenie jak mechanikowi, gdyż z umowy wynika, że jest on inaczej wynagradzany. Artykuł 78 k.p. jest przepisem ogólnym i nie ma zastosowania w sytuacji, gdy sprawa jest oddzielnie uregulowana odrębnymi przepisami".

W rewizji nadzwyczajnej, wniesionej do Sądu Najwyższego dnia 21.XII.1977 r., Centralna Rada Związków Zawodowych domaga się uchylenia powyższego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Zdaniem Centralnej Rady Związków Zawodowych, szczegółowe zasady wynagradzania kierowców zostały uregulowane w zarządzeniu nr 11 Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 18 marca 1974 r. W myśl § 17 ust. 1 w okresie niezawinionego przestoju pojazdu samochodowego kierowcy przysługuje wynagrodzenie za ten okres według godzinowej stawki płac zasadniczych, jednakże tylko w przypadku, gdy kierowca w tym okresie nie został skierowany do pracy zastępczej. W niniejszej sprawie zaś bezsporną między stronami jest okoliczność, że przez okres niezawinionego przestoju pojazdu samochodowego, tj. od 4.II.1977 r. do 31.III.1977 r. wnioskodawca skierowany został do warsztatu samochodowego, gdzie pracował na stanowisku mechanika samochodowego.

W tak ustalonym stanie faktycznym pogląd Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych stanowi rażące naruszenie prawa, skoro wynika on z błędnej interpretacji treści powołanego przepisu. Zdaniem Centralnej Rady Związków Zawodowych, w niniejszej sprawie mają zastosowanie przepisy art. 42 § 4 k.p. oraz § 17 ust. 2 powołanego zarządzenia nr 11, skoro w okresie niezawinionego przestoju wnioskodawca wykonywał pracę zleconą przez zakład pracy. W związku z powyższym za okres sporny wnioskodawca powinien otrzymać wynagrodzenie ustalone zgodnie z zasadami przytoczonymi w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 10.VI.1975 r. I PR 83/75 (OSNCP 1976, z. 3, poz. 52).

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Rewizji nadzwyczajnej nie można odmówić słuszności.

Przepis § 17 ust. 1 zarządzenia nr 11 Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 18 marca 1974 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników zatrudnionych w transporcie samochodowym, spedycji krajowej i komunikacji miejskiej (Dz. Urz. Min. Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z 1974 r. Nr 5, poz. 10) ma treść następującą:

1. W okresie przestoju pojazdu samochodowego z przyczyn technicznych, kierowcom i ich pomocnikom, o ile nie zostali skierowani do pracy zastępczej, odpowiadającej w zasadzie ich kwalifikacjom, przysługuje wynagrodzenie według godzinowej stawki płac zasadniczych.

2. Kierowca i pomocnik kierowcy, uczestniczący w naprawach i obsługach technicznych pojazdu lub w innych pracach - na zlecenie kierownika jednostki organizacyjnej - może otrzymać za ten okres premię według zasad określonych w § 3.

Przytoczony przepis § 17 powołanego zarządzenia został wydany na podstawie § 2, § 3, § 5 ust. 2, § 6 ust. 2, § 10 ust. 2, § 11 ust. 2, § 13 i § 18 ust. 4 uchwały nr 60 Rady Ministrów z dnia 15 marca 1974 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników transportu samochodowego, spedycji krajowej i komunikacji miejskiej (M.P. Nr 9, poz. 66) i obowiązuje od 1 kwietnia 1974 r., wszedł więc w życie wcześniej niż kodeks pracy. Ustęp 1 § 17 odnosi się do sytuacji, gdy w okresie przestoju pojazdu samochodowego kierowca tego pojazdu i jego pomocnicy nie zostali skierowani do pracy zastępczej, a więc do innej sytuacji, niż występująca w niniejszej sprawie. W niniejszej sprawie jest bowiem niesporne, że wnioskodawca w okresie remontu powierzonego mu samochodu skierowany został do wykonywania innej pracy. W stanie faktycznym występującym w niniejszej sprawie wchodzić może w rachubę ustęp 2 § 17. Wyłania się jednak zagadnienie, czy przepis ten koresponduje z art. 42 § 4 k.p. czy z art. 81 § 3 k.p. Porównanie treści art. 42 § 4 k.p. i art. 81 § 3 k.p. wskazuje na to, że uprawnienia zakładu pracy w zakresie zlecania pracownikowi - bez konieczności wypowiadania warunków pracy i płacy - wykonywania pracy innej niż przewidziana w umowie, sięgają dalej w przypadku tzw. "przestoju", niż w innych przypadkach wymagających, z uwagi na uzasadnione potrzeby zakładu pracy, wprowadzenia przejściowych zmian do charakteru umówionej i wykonywanej przez pracownika pracy. Możność powierzenia pracownikowi innej, odpowiedniej pracy w razie "przestoju", o jakim mowa w przepisie art. 81 § 3 k.p., nie jest ograniczona żadnym kalendarzowym terminem, może więc trwać dłużej niż 3 miesiące w roku kalendarzowym i może towarzyszyć jej obniżenie wynagrodzenia pracownika w porównaniu z wynagrodzeniem pobieranym przez pracownika poprzednio. W sytuacjach natomiast, do których ma zastosowanie art. 42 § 4 k.p., zmiana charakteru pracy pracownika nie może trwać dłużej niż przez 3 miesiące w roku kalendarzowym i nie może powodować obniżenia wynagrodzenia, jakie otrzymywał pracownik przed tą zmianą.

W niniejszej sprawie jest niesporne, że zlecenie wykonywania przez wnioskodawcę w okresie od dnia 4.II.1977 r. do dnia 31.III.1977 r. czynności mechanika, związane było z niezawinionym przezeń remontem samochodu, a więc z niezawinionym "przestojem" w rozumieniu art. 81 § 3 k.p. Wnioskodawcy przysługuje przeto za ten okres wynagrodzenie przewidziane dla mechanika, ale nie niższe od wynagrodzenia wynikającego z osobistego zaszeregowania wnioskodawcy, jako kierowcy samochodu, wraz z ewentualnymi dodatkami, jeżeli przysługują one w takiej sytuacji na podstawie przepisów szczególnych (por. orzeczenie SN I PR 83/75, OSNCP 1976, z. 3, poz. 52). Tak obliczone wynagrodzenie może być jeszcze zwiększone o premię przysługującą kierowcy w sytuacjach przewidzianych w przepisie § 17 ust. 2 powołanego zarządzenia nr 11 Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 8 marca 1974 r., przepis ten bowiem wykazuje związek z art. 81 § 3 k.p.

Ponieważ Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, zmieniając orzeczenie Zakładowej Komisji Rozjemczej i oddalając roszczenia wnioskodawcy, wyszedł z odmiennych, nie znajdujących usprawiedliwienia prawnego, założeń, należało - w uwzględnieniu rewizji nadzwyczajnej - z mocy art. 422 § 1 k.p.c. w związku z art. 277 k.p. - uchylić zaskarżony wyrok i przekazać sprawę temuż Sądowi do ponownego rozpatrzenia odwołania pozwanego od orzeczenia Zakładowej Komisji Rozjemczej.

OSNC 1978 r., Nr 8, poz. 147