Uchwała z dnia 1977-10-11 sygn. IV PZP 5/77

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt IV PZP 5/77

Uchwała z dnia 11 października 1977 r.

Przewodniczący: sędzia SN T. Szymanek (sprawozdawca). Sędziowie SN: E. Berutowicz, E. Brzeziński.

Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Wojewódzkiej Spółdzielni Pracy "Elektrometal" w W. przeciwko Czesławowi K. o zapłatę po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki w Białej Podlaskiej postanowieniem z dnia 10.VI.1977 r. do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.:

"1. Czy w sytuacji wyrządzenia przez pozwanego szkody w stanie nietrzeźwym i skazania go w postępowaniu karnym jego odpowiedzialność materialna będzie się kształtowała w pełnej wysokości z art. 122 k.p., czy jednak będzie to odpowiedzialność ograniczona na zasadzie art. 119 § 1 k.p.?

2. Czy prawomocne ustalenie ograniczonej odpowiedzialności i zasądzenie zmniejszonego z tego względu odszkodowania przed wejściem w życie k.p. wyklucza dochodzenie odszkodowania za dalsze okresy z tego samego wypadku?"

powziął następującą uchwałę:

1. Jeżeli pracownik przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych wyrządza szkodę osobie trzeciej, wyrównaną przez zakład pracy, to w postępowaniu regresowym odpowiada wobec zakładu pracy na podstawie art. 122 k.p.
2. Prawomocne zasądzenie od pracownika części roszczeń regresowych nie wyklucza dochodzenia roszczeń regresowych za dalsze okresy.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 23.III.1977 r. Sąd Rejonowy w Radzyniu Podlaskim oddalił roszczenie powódki o zasądzenie od pozwanego kwoty 15.500 zł zapłaconej przez nią w okresie od 1 sierpnia 1974 r. do lutego 1977 r. osobie poszkodowanej w wypadku samochodowym - spowodowanym przez pozwanego - tytułem zasądzonej na jej rzecz renty.

Podstawą oddalenia powództwa było ustalenie tego Sądu, że powódka otrzymała już od pozwanego na podstawie prawomocnego wyroku kwotę 15.000 zł, która przewyższa kwotę jego trzymiesięcznego wynagrodzenia (art. 119 § 1 k.p.).

Przy rozpoznawaniu rewizji powódki od powyższego wyroku przez Sąd Wojewódzki powstało przytoczone w sentencji uchwały zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, które Sąd ten przedstawił do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu.

Sąd Najwyższy udzielił odpowiedzi jak w sentencji uchwały i stanowisko swoje uzasadnia następująco:

Pogląd Sądu Rejonowego, że pozwany ponosi regresową odpowiedzialność odszkodowawczą na podstawie art. 114 w związku z art. 119 § 1 k.p. - jest błędny.

Przepis art. 119 § 1 k.p., według którego odszkodowanie należne od pracownika nie może przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia pracownika, ma zastosowanie wtedy, gdy wyrządził on szkodę nieumyślnie. Tymczasem na podstawie ustaleń prawomocnego wyroku skazującego zapadłego w postępowaniu karnym, które wiążą sąd cywilny (art. 11 k.p.c.), pozwany został skazany z art. 235 § 1 lit. "b" d.k.k.

Przypisany pozwanemu czyn w postępowaniu karnym nosi znamiona czynu przewidzianego w art. 122 k.p. i dlatego pozwany jest obowiązany do naprawienia szkody zakładowi pracy, który wypłacił odszkodowanie osobie poszkodowanej, w pełnej wysokości (art. 120 § 2 w związku z art. 122 k.p.).

Z tych też przyczyn prawomocne zasądzenie od pracownika części roszczeń regresowych nie stoi na przeszkodzie dochodzeniu przez zakład pracy od tego pracownika roszczeń regresowych za dalsze okresy. Takie prawomocne zasądzenie od pracownika części roszczeń regresowych mogłoby stanowić przeszkodę w dochodzeniu roszczeń regresowych za dalsze okresy tylko wtedy, gdyby pracownik ten odpowiadał wobec zakładu pracy na podstawie art. 114 w związku z art. 119 § 1 k.p. i zasądzone od niego z tego tytułu odszkodowanie przewyższało kwotę jego trzymiesięcznego wynagrodzenia za pracę.

Jednakże w sprawie niniejszej - co zostało już wyżej przedstawione - art. 119 § 1 k.p. nie ma zastosowania do pozwanego, ponieważ odpowiada on za szkodę w pełnej wysokości na podstawie art. 120 w związku z art. 122 § 2 k.p. Wprawdzie wyrządzenie szkody wyrównywanej przez zakład pracy osobie poszkodowanej nastąpiło w czasie obowiązywania kodeksu zobowiązań, ale jeżeli naprawienie szkody następuje w czasie obowiązywania kodeksu pracy, to do roszczenia regresowego stosuje się przepisy tego kodeksu (art. XVIII § 1 przepisów wprowadzających kodeks pracy).

Według zaś jednolitego poglądu w orzecznictwie Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 12.VII.1966 r. I Cr 265/68 - OSNCP 1969, nr 7-8, poz. 138) o powstaniu roszczenia regresowego decyduje nie chwila wyrządzenia szkody przez jej bezpośredniego sprawcę, lecz chwila naprawienia jej przez zakład pracy przez zapłatę poszkodowanemu należnego mu odszkodowania.

Sąd Najwyższy w niniejszej sprawie, podzielając powyższy pogląd, z mocy art. 391 § 1 k.p.c. udzielił odpowiedzi jak w sentencji.

OSNC 1978 r., Nr 4, poz. 66