Wyrok z dnia 1977-03-30 sygn. I PRN 26/77

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I PRN 26/77

Wyrok z dnia 30 marca 1977 r.

Premia dla stażystów przewidziana w § 8 ust. 2 instrukcji do zarządzenia nr 78 Ministra Rolnictwa z dnia 17 czerwca 1971 r. w sprawie tworzenia, podziału i wykorzystania funduszu premiowego w latach 1971/72 - 1975/76 w państwowych przedsiębiorstwach gospodarki rolnej i państwowych gospodarstwach rolnych (Dz. Urz. Min. Rolnictwa Nr 8, poz. 44) jest w istocie nagrodą, której przyznanie zależy wyłącznie od kierowników zakładu pracy, a podjęta w tym przedmiocie decyzja nie podlega kontroli organów orzekających w sprawach pracowniczych.

Przewodniczący: Sędzia SN M. Rafacz-Krzyżanowska (sprawozdawca). Sędziowie SN: Z. Zaziemski, K. Zieliński.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu sprawy z wniosku Lidii S. przeciwko Sadowniczemu Zakładowi Doświadczalnemu w S. o premię, na skutek rewizji nadzwyczajnej Centralnej Rady Związków Zawodowych od orzeczenia Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z dnia 4 lutego 1976 r.

oddalił rewizję nadzwyczajną.

Uzasadnienie

Wnioskodawczyni, będąc zatrudniona jako stażystka, domagała się zasądzenia premii za rok 1973/1974.

Komisja rozjemcza zasądziła na rzecz wnioskodawczyni premię w wysokości 15.000 zł.

Na skutek odwołania zakładu pracy Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 4.II.1976 r. zmienił zaskarżone orzeczenie i wniosek oddalił.

Sąd Pracy stanął na stanowisku, że skoro zgodnie z § 8 ust. 2 instrukcji do zarządzenia nr 78 Ministra Rolnictwa z dnia 17 czerwca 1971 r. (Dz. Urz. Min. Rolnictwa Nr 8, poz. 44) przyznanie premii stażystom zostało uzależnione od oceny ich pracy przez dyrektora przedsiębiorstwa, to premia ta ma charakter uznaniowy, a prawo podmiotowe do niej powstaje dopiero w dacie przyznania premii przez dyrektora. Ponieważ dyrektor przedsiębiorstwa, oceniając pracę wnioskodawczyni, nie przyznał jej premii, wobec tego brak jest podstaw do jej zasądzenia.

Wyrok ten zaskarżyła rewizją nadzwyczajną Centralna Rada Związków Zawodowych, domagając się uchylenia wyroku Sądu Pracy i oddalenia odwołania zakładu pracy.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Skarżący kwestionuje prawidłowość oceny Sądu Pracy, że premia przewidziana w § 8 ust. 2 instrukcji do zarządzenia nr 78 Ministra Rolnictwa ma charakter premii uznaniowej. Zdaniem skarżącego, wspomniana premia stanowi część wynagrodzenia za pracę, a wobec tego pozbawienie wnioskodawczyni należnego jej wynagrodzenia narusza przepisy art. 78 i nast. k.p., a roszczenie z tego tytułu może być dochodzone w postępowaniu przed komisją rozjemczą - na podstawie art. 248 § 1 pkt 1 k.p. Jak słusznie podniesiono w rewizji nadzwyczajnej, istota zagadnienia sprowadza się do kwestii, czy należność przewidziana w § 8 ust. 2 instrukcji do zarządzenia nr 78 Ministra Rolnictwa ma charakter wynagrodzenia za pracę, czy też w gruncie rzeczy jest to nagroda.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego ukształtowanym na tle uprzednio obowiązujących przepisów, które nie straciło aktualności pod rządem kodeksu pracy, utrwaliła się zasada, że premia stanowi część wynagrodzenia za pracę i że prawo podmiotowe do żądania premii, jako części wynagrodzenia za pracę, powstaje wówczas, gdy odpowiednie akty przewidują z góry skonkretyzowane i zobiektywizowane wskaźniki premiowania, przy czym wskaźniki te zostały spełnione przez pracownika. W takiej sytuacji źródłem podmiotowych uprawnień pracownika do premii jest wykonanie przez niego wspomnianych wskaźników premiowania, a nie decyzja zakładu pracy, wydana w przedmiocie premii. Przy takim sformułowaniu przepisów płacowych decyzja zakładu pracy, odmawiająca przyznania premii lub przyznająca premię, ale w niższej wysokości niż to uzasadniały spełnione przez pracownika skonkretyzowane i zobiektywizowane wskaźniki premiowania, podlega kontroli komisji rozjemczej (orzeczenie SN z dnia 6.IV.1960 r. 4 CR 1056/56 - OSPiKA 1961, poz. 40 oraz orzeczenie SN z dnia 8.VIII.1962 r. III PR 19/62 - OSPiKA 1963, poz. 104).

Zgodnie z § 8 ust. 2 instrukcji do zarządzenia nr 78 Ministra Rolnictwa z dnia 17 czerwca 1971 r. (Dz. Urz. Min. Rolnictwa Nr 8, poz. 44) stażyści mogą otrzymać premię w zależności od oceny ich pracy przez dyrektora przedsiębiorstwa. Z tego ogólnego sformułowania wynika, że brak jest skonkretyzowanego i zobiektywizowanego wskaźnika premiowego, od spełnienia którego zależy powstanie prawa podmiotowego do premii. Taka premia jest w gruncie rzeczy nagrodą, której przyznanie zależy wyłącznie od kierownika zakładu pracy, a podjęta w tym przedmiocie decyzja nie podlega kontroli organów orzekających w sprawach pracowniczych. Prawo podmiotowe do żądania wspomnianej premii powstaje dopiero w dacie decyzji kierownika zakładu pracy przyznającej pracownikowi premię.

Zbliżone stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7.XII.1963 r. II PR 846/63 (OSNCP 1965, poz. 25), wydanym na tle podobnych sformułowań odpowiednich postanowień układowych.

Wbrew poglądowi wyrażonemu w rewizji nadzwyczajnej, skonkretyzowanych wskaźników premiowania nie zawierają postanowienia § 16 i 17 cytowanej instrukcji. Wspomniane przepisy określają bowiem organ (konferencja samorządu robotniczego) powołany do podziału funduszu premiowego (§ 16), jak również wewnętrznozakładowy tryb postępowania w sprawie przyznawania premii (§ 17).

Z omawianego punktu widzenia nie ma też istotnego znaczenia podniesiona w rewizji nadzwyczajnej przesłanka, iż stosownie do § 19 omawianej instrukcji wypłaty z funduszu premiowego stanowią część wynagrodzenia za pracę. Cytowany przepis nie reguluje przyznania premii, a jedynie zajmuje się ich wypłatą.

W ten sposób przedmiotem regulacji § 19 jest realizacja, czyli wypłata premii przyznanych pracownikowi przez kierownika zakładu pracy. Te właśnie premie przyznane, a więc podlegające wypłacie, stanowią zgodnie z § 19 część wynagrodzenia za pracę. Zasada wyrażona w § 19 nie może odnosić się do premii jeszcze nie przyznanych, gdyż to zagadnienie pozostaje poza zasięgiem regulacji prawnej objętej § 19 instrukcji.

W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy rewizję nadzwyczajną, jako nieuzasadnioną, oddalił na podstawie art. 277 § 2 k.p.

OSNC 1977 r., Nr 11, poz. 225