Postanowienie z dnia 1977-02-04 sygn. III CRN 239/76

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CRN 239/76

Postanowienie z dnia 4 lutego 1977 r.

Artykuł 951 k.p.c., przewidujący fakultatywną możliwość sporządzenia dodatkowego opisu i oszacowania nieruchomości, ma zastosowanie tylko wtedy, gdy pomiędzy sporządzeniem opisu i oszacowania a terminem licytacyjnym nastąpią istotne zmiany w stanie nieruchomości powodujące zdezaktualizowanie się poprzedniego opisu (np. zniszczenie części budynku wskutek pożaru, lub przeciwnie - wzniesienie nowej budowli). Sam upływ czasu nie pociąga za sobą potrzeby dokonania dodatkowego opisu i oszacowania, jeżeli nie wywołał on zmian w stanie nieruchomości.

Przewodniczący: Sędzia SN Z. Wasilkowska (sprawozdawca). Sędziowie SN: J. Ignatowicz, Z. Marmaj.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym sprawy z wniosku Mikołaja N. o licytację z nieruchomości, na skutek rewizji nadzwyczajnej Prokuratora Generalnego PRL od postanowienia Sądu Wojewódzkiego dla m. st. Warszawy z dnia 21 października 1971 r.

oddalił rewizję nadzwyczajną.

Uzasadnienie

Sąd Powiatowy dla Warszawy-Pragi, uwzględniając wniosek wierzyciela Mikołaja N. przeciwko dłużniczce Zofii Z., postanowieniem z dnia 11.XII.1971 r. udzielił przybicia na jego rzecz nieruchomości położonej w W. ul. Sobczaka nr 30 KW (...) za cenę 205.500 zł oraz nieruchomości położonej w W. przy ul. Botanicznej nr 76 nr KW (...) za cenę 105.000 zł, które to nieruchomości stanowiły dotychczas własność Zofii Z.

Zażalenie Zofii Z. na powyższe postanowienie oddalił Sąd Wojewódzki postanowieniem z dnia 7.VI.1971 r.

Następnie postanowieniem z dnia 14.VII.1971 r. Sąd Powiatowy dla Warszawy-Pragi - na wniosek wierzyciela Mikołaja N. przysądził na jego rzecz własność nieruchomości położonej przy ul. Sobczaka 30, mającej założoną księgę wieczystą w PBN w W. oraz własność nieruchomości położonej w W. przy ul. Botanicznej nr 76 mającej księgę wieczystą w PBN w W.

Sąd Wojewódzki dla m. st. Warszawy postanowieniem z dnia 21.X.1971 r. oddalił zażalenie Zofii Z. na wymienione postanowienie.

Od powyższych postanowień wniósł rewizję nadzwyczajną Prokurator Generalny PRL z wnioskiem o ich uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu dla Warszawy-Pragi do ponownego rozpoznania. Skarżący zarzuca rażące naruszenie prawa, w szczególności przepisów art. 3 § 2 k.p.c. w związku z art. 947 § 2, art. 948 § 2, art. 951 k.p.c. oraz § 136 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 1968 r. w sprawie czynności komorników (Dz. U. Nr 10, poz. 52), a nadto naruszenie interesu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:

Główny zarzut rewizji nadzwyczajnej sprowadza się do wadliwego oszacowania nieruchomości objętych egzekucją, zwłaszcza przez naruszenie art. 947 § 2 k.p.c. w związku z § 136 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 1968 r. w sprawie czynności komorników (Dz. U. Nr 10, poz. 52), który ustanawia zasadę, że sumę oszacowania nieruchomości ustala się według przeciętnych cen sprzedaży podobnych nieruchomości w tej samej okolicy, z uwzględnieniem stanu nieruchomości w dniu dokonania oszacowania.

Zarzut powyższy nie może odnieść skutku.

Jak wynika z akt egzekucyjnych oszacowania obu nieruchomości dokonał pierwotnie w dniu 18.I.1969 r. biegły inż. B. G. Na skutek skargi dłużniczki Sąd Powiatowy postanowieniem z dnia 6.V.1969 r. nakazał dokonania ponownego szacunku nieruchomości ze względu na to, że biegły G. zastosował ceny wywłaszczeniowe zamiast realnych cen sprzedażnych. W związku z tym ponownego oszacowania dokonał w dniu 18.XI.1969 r. biegły inż. T. I. Wbrew zarzutom rewizji nadzwyczajnej, biegły T. I. miał na uwadze przy wydawaniu opinii art. 947 k.p.c. i § 136 powołanego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 1968 r., na co wskazuje kilkakrotne powołanie się w treści opinii na powyższe przepisy. Wprawdzie, jak podnosi rewizja nadzwyczajna, suma oszacowania wyprowadzona przez biegłego T. I. minimalnie różni się od poprzedniego szacunku, jednakże biegły uzasadnił swoje stanowisko tym, że nawet ta cena uzależniona od popytu i podaży jest "problematyczna i może być nieosiągalna z uwagi na to, że budynek jest w pełni zamieszkały, co dla nowo nabywcy jest niekorzystne i kłopotliwe".

Nieuzasadniony jest również zarzut naruszenia art. 951 k.p.c. przez niedokonanie ponownego oszacowania nieruchomości, mimo iż pomiędzy sporządzeniem oszacowania a terminem licytacyjnym upłynął dłuższy okres (ponad rok). Z art. 951 k.p.c. wynika, że dodatkowy opis i oszacowanie może nastąpić tylko wtedy, gdy "w stanie nieruchomości pomiędzy sporządzeniem opisu i oszacowania a terminem licytacyjnym" nastąpią "istotne zmiany". Nie chodzi więc o sam upływ czasu, lecz o istotne zmiany w stanie nieruchomości, które wpływają na zdezaktualizowanie się poprzedniego opisu, a tym samym i oszacowania. Wskazuje na to użycie w treści przepisu słów "istotne zmiany w stanie nieruchomości" oraz wzmianka o konieczności dokonania "dodatkowego" opisu i dodatkowego oszacowania, a nie zmiany samego tylko oszacowania.

Dlatego też należy przyjąć, że art. 951 k.p.c., przewidujący fakultatywną możliwość sporządzenia dodatkowego opisu i oszacowania nieruchomości, ma zastosowanie tylko wtedy, gdy pomiędzy sporządzeniem opisu i oszacowania a terminem licytacyjnym nastąpią istotne zmiany w stanie nieruchomości powodujące zdezaktualizowanie się poprzedniego opisu (np. zniszczenie nowej budowli). Sam upływ czasu nie pociąga za sobą potrzeby dokonania dodatkowego opisu i oszacowania, jeżeli nie wywołał on zmian w stanie nieruchomości.

W tych warunkach Sąd Wojewódzki, oddalając postanowieniem z dnia 7.VI.1971 r. zażalenie dłużniczki na postanowienie o przybiciu nieruchomości, słusznie uznał, że art. 951 k.p.c. nie ma w sprawie zastosowania, gdyż dłużniczka niczym nie wykazała, aby w stanie nieruchomości nastąpiły zmiany.

Dodać należy, że Sąd Wojewódzki rozważał także kwestię ewentualnego zastosowania art. 985 § 2 k.p.c. i trafnie doszedł również w tym zakresie do negatywnego przekonania. Przepis ten bowiem - niezależnie od tego, że ma zastosowanie w szczególnej sytuacji przewidzianej w § 1 art. 985 - przewiduje dokonanie nowego opisu i oszacowania (jeżeli nowa egzekucja została wszczęta przed upływem 3 lat) tylko na wniosek wierzyciela lub dłużnika, a taki wniosek w sprawie złożony nie został. W szczególności dłużniczka po wydaniu drugiej opinii i oszacowania przez biegłego T. I. oszacowania tego nie kwestionowała. Zarzutu zresztą naruszenia art. 985 § 2 k.p.c. rewizja nadzwyczajna nie zawiera.

Nie może również odnieść skutku zarzut, że w świetle późniejszego wzrostu cen nieruchomości, a zwłaszcza domów jednorodzinnych, szacunek biegłego na kwotę 275.000 zł wydaje się krzywdzący dla dłużniczki. Oszacowanie musi być bowiem oceniane w świetle cen ex tunc, a nie ex nunc. Należy ponadto zauważyć, że w konkretnym wypadku chodzi o stosunkowo niewielki domek jednorodzinny, skromnie wyposażony (piece kaflowe, a nie centralne ogrzewanie) i wybudowany w 1935 r., a więc o wysokiej stosunkowo amortyzacji. Przy uwzględnieniu tych okoliczności i cen z 1969 r. oszacowanie nie wydaje się zaniżone. Skarżący ponadto przeocza, że należność wierzyciela wynosząca początkowo 300.000 rośnie co roku o odsetki w znacznej wysokości. Gdyby więc należność ta nie została rozliczona w 1971 r. przez nabycie przez wierzyciela nieruchomości na własność, a egzekucja z nieruchomości byłaby prowadzona dopiero obecnie, to wprawdzie wyższy byłby jej szacunek, ale znacznie też wzrosłaby należność wierzyciela.

Podkreślić wreszcie należy, że rewizja nadzwyczajna została wniesiona po upływie 5 lat od prawomocnego przybicia i przysądzenia własności nieruchomości. Wzgląd na ochronę stabilności orzecznictwa sądowego i powagę wymiaru sprawiedliwości jest więc po upływie tak znacznego czasu tak silny, że tylko szczególnie rażące naruszenia prawa mogłyby uzasadnić interes PRL w uchyleniu zaskarżonych orzeczeń. Jak wyżej wskazano, takich uchybień istotnych i rażących nie ma.

Dlatego też i na zasadzie art. 421 § 1 i 2 k.p.c. Sąd Najwyższy oddalił rewizję nadzwyczajną.

OSNC 1977 r., Nr 11, poz. 217