Uchwała z dnia 1977-03-10 sygn. III PZP 1/77

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III PZP 1/77

Uchwała z dnia 10 marca 1977 r.

Wypadek śmiertelny, któremu uległ pracownik w drodze z nie będącej siedzibą zakładu pracy bazy tego zakładu, do której powrócił z delegacji służbowej, do miejsca swego zamieszkania, jest wypadkiem zrównanym z wypadkiem przy pracy w rozumieniu § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Pracy i Płac z dnia 25 lipca 1969 r. (Dz.U. Nr 23, poz. 170).

Przewodniczący: Sędzia SN T. Kasiński. Sędziowie SN: M. Rafacz-Krzyżanowska (sprawozdawca), S. Małek.

Sąd Najwyższy, w sprawie z wniosku Henryki F. przeciwko Okręgowemu Przedsiębiorstwu Obrotu Zwierzętami Hodowlanymi w L. o odszkodowanie, po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie postanowieniem z dnia 22 grudnia 1976 r. do rozstrzygnięcia w trybie art. 66 ustawy z dnia 24 października 1974 r. o okręgowych sądach pracy i ubezpieczeń społecznych

"Czy wypadek śmiertelny, któremu uległ pracownik w drodze z nie będącej siedzibą zakładu pracy bazy tego zakładu, do której powrócił z delegacji służbowej, do miejsca swego zamieszkania, jest wypadkiem zrównanym z wypadkiem przy pracy w rozumieniu § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Pracy i Płac z dnia 25 lipca 1969 r. (Dz. U. Nr 23, poz. 170)?"

udzielił odpowiedzi twierdzącej.

Uzasadnienie

Przedstawione przez Sąd Pracy zagadnienie prawne powstało na tle następującego stanu faktycznego.

Zmarły mąż wnioskodawczyni był zatrudniony w pozwanym Przedsiębiorstwie i w dniu 13.II.1975 r. został wydelegowany do innej miejscowości, z której powrócił samochodem służbowym tego samego dnia o godz. 20 do bazy Przedsiębiorstwa. W drodze między bazą Przedsiębiorstwa a miejscem swego zamieszkania uległ śmiertelnemu wypadkowi drogowemu.

W związku z żądaniem wnioskodawczyni o zasądzenie jednorazowego odszkodowania komisja rozjemcza żądanie to oddaliła, wychodząc z założenia, że wypadek, jakiemu uległ zmarły mąż wnioskodawczyni, nie ma charakteru wypadku zrównanego z wypadkiem przy pracy.

Od powyższego orzeczenia złożyła odwołanie wnioskodawczyni, domagając się uwzględnienia jej żądania.

Jak wynika z uzasadnienia postanowienia Sądu Pracy, zasadnicza wątpliwość, jaka nasunęła się temu Sądowi polega na tym, że - w przekonaniu Sądu Pracy - z brzmienia § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Pracy i Płac z dnia 25 lipca 1969 r. w sprawie określenia wypadków zrównanych z wypadkami przy pracy i z wypadkami w zatrudnieniu oraz w sprawie świadczeń z tytułu niektórych wypadków dla osób nie będących pracownikami (Dz. U. Nr 23, poz. 170) nie wynika, kiedy się kończy droga powrotna z miejscowości, do której pracownik został delegowany, a w szczególności, czy kończy się ona z chwilą powrotu pracownika do zakładu pracy, czy też z chwilą jego powrotu do miejsca zamieszkania pracownika.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Rozporządzenie Przewodniczącego Komitetu Pracy i Płac z dnia 25 lipca 1969 r. (Dz. U. Nr 23, poz. 170) zawiera w ust. 2 § 1 określenie wypadku zrównanego z wypadkiem przy pracy. Zgodnie z pkt 1 ust. 2 § 1 tego rozporządzenia za zrównany z wypadkiem przy pracy uważa się wypadek, jakiemu uległ pracownik poza zakładem pracy, w którym był zatrudniony, jeśli wypadek zdarzył się w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji zakładu pracy w drodze pomiędzy zakładem pracy a miejscem, w którym pracownik miał wykonywać należące do niego obowiązki służbowe.

Z brzmienia powołanej dyspozycji wynika, że w sytuacji objętej jej hipotezą niezbędnym warunkiem do uznania danego zdarzenia za wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy jest stwierdzenie, że wypadek zdarzył się w drodze między zakładem pracy a miejscem wykonywania przez pracownika jego obowiązków służbowych.

Odmiennego stanu faktycznego dotyczy § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia. W powołanej dyspozycji mowa jest o wypadku w czasie delegacji służbowej do innej miejscowości oraz o wypadku, jaki zdarzył się w drodze do tej miejscowości, jak również w drodze powrotnej z tej miejscowości. W pkt 2 ust. 2 § 1 brak jest warunku, aby wypadek zdarzył się między zakładem pracy a miejscem wykonywania przez pracownika obowiązków służbowych, co jest zrozumiałe z tego względu, że z reguły pracownik delegowany do innej miejscowości udaje się do niej nie z siedziby zakładu pracy, lecz z miejsca swego zamieszkania, jak również nie powraca do siedziby zakładu pracy, lecz do swego miejsca zamieszkania. W sytuacji więc określonej w § 1 ust. 2 rozporządzenia pominięcie wzmianki, że wypadek musi zdarzyć się między zakładem pracy a miejscem wykonywania czynności służbowych, jak to czyni pkt 1 ust. 2 § 1 rozporządzenia, znajduje logiczne uzasadnienie w odmiennym stanie faktycznym, którego dotyczy hipoteza pkt 2 ust. 2 § 1 rozporządzenia.

Mając przeto na względzie sformułowania pkt 1 i pkt 2 § 1 rozporządzenia, należy dojść do wniosku, że droga powrotna pracownika z miejscowości, do której został on delegowany, nie kończy się w siedzibie zakładu pracy, lecz w miejscu jego zamieszkania. Wbrew zatem odmiennemu poglądowi pozwanego zakładu pracy, w świetle cytowanego pkt 2 ust. 2 § 1 wypadek, który miał miejsce podczas takiej drogi powrotnej, ma charakter wypadku zrównanego z wypadkiem przy pracy, chyba że został spowodowany postępowaniem pracownika, nie pozostającym w związku z wykonaniem powierzonych mu zadań.

W toku postępowania pozwany zakład pracy reprezentował pogląd, że droga powrotna pracownika delegowanego kończy się w siedzibie jego zakładu pracy, przy czym pogląd ten w przekonaniu strony pozwanej znajduje potwierdzenie w postanowieniach uchwały nr 90 Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 1973 r. w sprawie diet i innych należności za czas podróży służbowych na obszarze kraju (M.P. Nr 22, poz. 127), które stanowią, iż czas podróży służbowej obejmuje powrót do stałego miejsca pracy (§ 1 ust. 3 pkt 3 uchwały). Powyższe stanowisko należy uznać za błędne przede wszystkim dlatego, że określenie podróży służbowej zawarte w postanowieniach cytowanej uchwały Rady Ministrów nr 90 zostało dokonane wyłącznie w związku z dietami i innymi należnościami przypadającymi pracownikowi delegowanemu. Natomiast poza zasięgiem unormowań uchwały nr 90 pozostały kwestie łączące się z należnościami przypadającymi pracownikowi z tytułu wypadku przy pracy lub z tytułu wypadku zrównanego z wypadkiem przy pracy. To zagadnienie nie było przedmiotem unormowań uchwały Rady Ministrów nr 90 i dlatego uchwała nie może stanowić wskazówki interpretacyjnej dla oceny danego zdarzenia jako wypadku zrównanego z wypadkiem przy pracy. Ubocznie tylko warto nadmienić, że również i wspomniana uchwała nr 90 nie zawsze w sposób jednolity określa czas podróży służbowej, skoro zgodnie z § 3 ust. 2 tej uchwały podróż służbowa może kończyć się też w miejscu zamieszkania pracownika, jeżeli w wyniku tego koszty podróży służbowej byłyby mniejsze.

Z tych przeto względów na postawione pytanie udzielono odpowiedzi twierdzącej.

OSNC 1977 r., Nr 11, poz. 204