Wyrok z dnia 1976-12-15 sygn. II CR 398/76

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CR 398/76

Wyrok z dnia 15 grudnia 1976 r.

Artykuł 833 § 2 k.p.c., stanowiąc, że zaopatrzenia emerytalne, renty i inne wymienione tam świadczenia nie podlegają egzekucji odnosi się do świadczeń wypłacanych, a nie już wypłaconych.

Przewodniczący: sędzia SN R. Czarnecki. Sędziowie SN: W. Maruczyński (sprawozdawca), H. Kramczyńska.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu sprawy z powództwa Zdzisława Z. przeciwko Skarbowi Państwa - Biuro Komorników Sądu Rejonowego w S. o zapłatę, na skutek rewizji powoda od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Szczecinie z dnia 30 kwietnia 1976 r.

oddalił rewizję.

Uzasadnienie

Powód wniósł o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa kwoty 4.000 zł na jego rzecz oraz 5.000 zł na rzecz Polskiego Czerwonego Krzyża, a nadto o nakazanie Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych wypłacenia 14.580 zł powodowi z tytułu zatrzymanej renty inwalidzkiej.

Strona pozwana wniosła o oddaleniu powództwa.

Sąd Wojewódzki ustalił i zważył, co następuje:

W dniu 6.VI.1975 r. komornik Sądu Rejonowego w S. na wniosek wierzyciela powoda wezwał zakład karny w R. do przekazania połowy wynagrodzenia za pracę na zaspokojenie egzekwowanej wierzytelności w kwocie 520 zł powiększonej o kwotę 158 zł kosztów egzekucyjnych.

W dniu 15.X.1975 r. komornik na wniosek innego wierzyciela powoda wezwał wspomniany zakład do zajęcia połowy wynagrodzenia za pracę powoda na zaspokojenie wierzytelności w kwocie 3.200 zł pomniejszonej o 250 zł kosztów egzekucyjnych oraz opłat pocztowych (po 10 zł od każdej potrąconej kwoty). Zakład karny przekazał komornikowi 678 zł na zaspokojenie pierwszego wierzyciela i następnie kwotę 3.460 zł na zaspokojenie drugiego wierzyciela.

W obu przypadkach potrącenia dokonano z konta depozytowego więźnia (powoda), na którym były zgromadzone pieniądze pochodzące z renty inwalidzkiej powoda, prezentów gotówkowych rodziny i z nagród za zatrudnienie więzienne w pracy nadpłatnej.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wstrzymał powodowi wypłacanie renty.

Sąd Wojewódzki przyjął, że w tym zakresie rentowym droga sądowa jest niedopuszczalna w związku z tym odrzucił pozew w odniesieniu do kwoty 14.580 zł.

W pozostałej części droga sądowa jest otwarta, a roszczenie powinno być rozstrzygnięte na gruncie przepisu art. 769 k.p.c.

Komornik nie spowodował powodowi szkody, gdyż z mocy art. 833 § 2 k.p.c. podlegały egzekucji środki pieniężne złożone w depozycie więziennym nawet w tej części, w której pochodziły z otrzymywanej przez powoda renty inwalidzkiej. Wprawdzie komornik nie zawiadomił powoda o wszczęciu egzekucji, ale pomiędzy tym zaniedbaniem a dokonanym potrąceniem brak związku przyczynowego, skoro tego rodzaju egzekucja była dopuszczalna, a powód nie dysponował żadnymi środkami prawnymi do unicestwienia egzekucji.

Nie ma też podstaw do uwzględnienia powództwa dotyczącego zapłaty 5.000 zł na rzecz Polskiego Czerwonego Krzyża, gdyż żadne dobro osobiste powoda nie zostało naruszone, i to w dodatku z winy umyślnej. Wobec tego w pozostałej części powództwa uległo oddaleniu.

Rozpoznając sprawę na skutek rewizji powoda, Sąd Najwyższy uznał tę rewizję za niezasadną.

Chybiony jest zarzut naruszenia art. 299 k.p.c., gdyż skarżący nie wskazał żadnych okoliczności istotnych, które by po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku wymagały wyjaśnienia dowodem z przesłuchania powoda w charakterze strony.

Nietrafny jest także zarzut naruszenia art. 83 § 2 k.p.c. w związku z instrukcją nr 2 dyrektora CZW z 20.III.1974 r. Wprawdzie kontekst językowy art. 833 § 2 k.p.c. nie jest jasny i mógłby prowadzić do wniosku, że renty inwalidzkie nie podlegają egzekucji tak przed ich pobraniem, jak po ich pobraniu, gdyż ustawodawca wyraził to słowami renty "wypłacone".

Jednakże taki pogląd byłby nieprawidłowy.

Artykuł 833 § 2 k.p.c., stanowiąc, że zaopatrzenia emerytalne, renty i inne wymienione tam świadczenia nie podlegają egzekucji, w rzeczy samej odnosi się do świadczeń wypłacanych, a nie już wypłaconych.

Przy wykładni tego przepisu trzeba sięgnąć do kontekstu systemowego, a m.in. do przepisu art. 831 § 1 k.p.c., który wyłącza od egzekucji prawa niezbywalne. Renta jest też takim prawem w rozumieniu uprawnienia do świadczeń przyszłych. Po jej zrealizowaniu stanowi tylko zasób gotówki dłużnika, która nie może być przedmiotem przywileju ograniczającego do niej egzekucję, skoro pracodawca przewidział na ten wypadek szczególny sposób obrony dłużnika w art. 829 pkt 5 k.p.c., nakazując pozostawienie do dyspozycji dłużnika pieniędzy niezbędnych dla niego i jego rodziny na utrzymanie przez dwa tygodnie.

Powoda ten przepis też nie ochronił, skoro utrzymywał go zakład karny, a materiał procesowy nie wykazywał, aby z tej renty powód utrzymywał rodzinę.

Jedynie instrukcja nr 2 dyrektora Centralnego Zarządu Zakładów Karnych przewidywał obowiązek pozostawienia w depozycie kwoty 75 zł jako nie podlegającej egzekucji, a przeznaczonej na zakup przez więźnia dodatkowego wyżywienia albo papierosów lub innych przedmiotów pierwszej potrzeby. Zakład karny zastosował się w tej sprawie do postanowień tej instrukcji.

Dlatego trafne jest ustalenie Sądu Wojewódzkiego, że powód mimo niezawiadomienia go o wszczęciu egzekucji nie poniósł ani żadnej szkody, ani żadnego naruszenia jego dobra osobistego, a w związku z tym zaskarżony wyrok w zupełności odpowiada prawu.

W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy z mocy art. 387 k.p.c. oddalił rewizję jako pozbawioną uzasadnionych podstaw rewizyjnych.

OSNC 1977 r., Nr 9, poz. 170