Wyrok z dnia 1977-02-14 sygn. IV CR 13/77

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt IV CR 13/77

Wyrok z dnia 14 lutego 1977 r.

Niezawiadomienie pozwanego, wezwanego do wzięcia udziału w sprawie w trybie art. 194 k.p.c., o pierwszym i jedynym terminie rozprawy i wydanie wyroku po takim wadliwym przeprowadzeniu rozprawy równa się pozbawieniu tego pozwanego możności obrony, a tym samym uzasadnia zarzut rewizji nieważności postępowania (art. 368 pkt 2 i 369 pkt 5 k.p.c.).

Przewodniczący: F. Wesely. Sędziowie: S. Dmowski (sprawozdawca), Z. Kołodziej.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu sprawy z powództwa Janiny M. przeciwko Miejskiemu Przedsiębiorstwu Oczyszczania w R., Skarbowi Państwa - Urząd Miejski w R. i Miejskiemu Przedsiębiorstwu Gospodarki Komunalnej w R. o odszkodowanie, na skutek rewizji powódki i pozwanego Miejskiego Przedsiębiorstwa od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Rzeszowie z dnia 30 listopada 1976 r.

uchylił zaskarżony wyrok w stosunku do pozwanego Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w R. w całości, zniósł postępowanie w części objętej rozprawą z 30.XI.1976 r. i sprawę przekazał w tym zakresie Sądowi Wojewódzkiemu w rzeszowie do ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach procesu za instancję rewizyjną.

Uzasadnienie

W pozwie wniesionym do Sądu Wojewódzkiego w Rzeszowie, powódka Janina M. domagała się zasądzenia na jej rzecz kwoty 21.327 zł solidarnie od pozwanych Miejskiego Przedsiębiorstwa Oczyszczania w R. i od Skarbu Państwa (Urzędu Miejskiego w R.), twierdząc, że z winy pozwanych doznała uszczerbku na zdrowiu, a mianowicie poślizgnęła się na oblodzonym chodniku i złamała sobie rękę. Ponadto wniosła o ustalenie, że pozwani ponosić będą odpowiedzialność za ewentualne dalsze skutki wypadku, jakie mogą ujawnić się w przyszłości.

W związku z zarzutami pozwanych, iż zobowiązanym do utrzymania chodnika w miejscu, w którym powódka złamała rękę, było Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w R. Sąd Wojewódzki - na wniosek powódki - wezwał to Przedsiębiorstwo do udziału w sprawie w charakterze pozwanego i wyrokiem z dnia 30.XI.1976 r. zasądził od niego na rzecz powódki odszkodowanie w kwocie 21.090 zł oraz koszty procesu w kwocie 1.250 zł. Oddalił powództwo w pozostałej części w stosunku do tego pozwanego oraz w całości w stosunku do pozwanych Miejskiego Przedsiębiorstwa Oczyszczania i Skarbu Państwa, w tym również żądanie powódki ustalenia odpowiedzialności na przyszłość.

Sąd Wojewódzki ustalił, że powódka idąc w dniu 22.II.1972 r. po chodniku poślizgnęła się i doznała złamania obu kości prawego przedramienia. Przebywała w szpitalu w okresie od 22.II. do 12.III. oraz od 25.IX. do 5.X.1976 r. (po raz drugi w związku z usuwaniem zespolenia z blaszek i śrub). W czasie wypadku chodnik nie był zabezpieczony przed gołoledzią. Utrzymanie chodnika w należytym stanie należało do obowiązków Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w R.

Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia, Sąd Wojewódzki uznał, że odpowiedzialność za skutki upadku powódki ponosi wyłącznie pozwane Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej. Dlatego uwzględnił powództwo jedynie w stosunku do tego pozwanego. Oddalając żądanie ustalenia odpowiedzialności za ewentualne dalsze skutki złamania ręki przyjął, że w świetle opinii biegłego lekarza nie ma podstaw do wniosku, iż mogą zaistnieć jakieś powikłania i w konsekwencji dalsza szkoda.

Wyrok powyższy zaskarżyli: powódka w części oddalającej żądanie ustalenia odpowiedzialności pozwanego Przedsiębiorstwa za ewentualnie dalsze szkody, natomiast Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w R. w części uwzględniającej to powództwo. W ten sposób uprawomocnił się wyrok oddalający powództwo w stosunku do Skarbu Państwa i Miejskiego Przedsiębiorstwa Oczyszczania w R.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Uzasadniony jest zarzut rewizji pozwanego Przedsiębiorstwa co do nieważności postępowania na skutek pozbawienia go możności obrony jego praw. Z akt sprawy wynika wyraźnie, że wyrok w stosunku do tego pozwanego wydany został na pierwszej rozprawie, jaka odbyła się po wezwaniu go do udziału w sprawie w charakterze pozwanego. Postanowienie o wezwaniu wydane zostało bowiem w dniu 16.XI.1976 r., natomiast wyrok wydano w dniu 30.XI.1976 r. Rozprawę przeprowadzono przy tym wbrew wymaganiu przewidzianemu w art. 214 k.p.c., który nakazuje odroczyć rozprawę w razie stwierdzenia nieprawidłowości w doręczeniu wezwań czy też zawiadomień. W konkretnym wypadku zamieszczono wprawdzie w protokole rozprawy adnotację o doręczeniu zawiadomienia pozwanemu MPGK, ale musiało do tego dojść na skutek oczywistej omyłki. W aktach nie ma bowiem zwrotnego poświadczenia odbioru zawiadomienia potwierdzonego przez to Przedsiębiorstwo, są natomiast dwa doręczenia dla pozwanego MPO, co do którego powództwo zostało oddalone. Nie można przyjąć, że zawiadomienie o rozprawie doręczono razem z odpisem postanowienia o wezwaniu do udziału w sprawie, gdyż - jak wynika z adnotacji na zwrotnym poświadczeniu odbioru tego postanowienia - wraz z nim doręczono jedynie odpis pozwu. Niezawiadomienie pozwanego, wezwanego do wzięcia udziału w sprawie w trybie art. 194 k.p.c., o pierwszym i jedynym terminie rozprawy i wydanie wyroku po takim wadliwym przeprowadzeniu rozprawy równa się pozbawieniu tego pozwanego możności obrony, a tym samym uzasadnia zarzut rewizji nieważności postępowania (art. 368 pkt 2 i 369 pkt 5 k.p.c.). Nie można podzielić poglądu pełnomocnika powódki, że pozbawienie pozwanego Przedsiębiorstwa możności obrony nie miało miejsca, gdyż po otrzymaniu postanowienia o wezwaniu do udziału w sprawie wraz z odpisem pozwu miało ono możność wniesienia odpowiedzi na pozew. Zgodnie z art. 207 § 1 k.p.c. odpowiedź na pozew może być złożona w czasie aż do pierwszej rozprawy, przy czym za pierwszą rozprawę dla pozwanego wezwanego w trybie art. 194 k.p.c. uznać należy pierwszą rozprawę po doręczeniu odpisu postanowienia o wezwaniu. Skoro pozwane Przedsiębiorstwo nie otrzymało zawiadomienia o tej pierwszej i jedynej rozprawie, nie można mówić, iż nie dopełniło obowiązku przewidzianego w art. 207 § 1 k.p.c. i tym samym pozbawiło się samo możności zgłoszenia zarzutów przeciwko roszczeniu powódki.

Zasadność zarzutu pozbawienia pozwanego Przedsiębiorstwa możności obrony jego praw uzasadnia wniosek rewizji tego pozwanego o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Uchylając wyrok z powodu nieważności postępowania Sąd Najwyższy uznał za zbędne ustosunkowanie się do drugiego zarzutu podniesionego w rewizji przez to Przedsiębiorstwo, a mianowicie niewyjaśnienia wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, tym bardziej, że zarzut ten nie został uzasadniony. Sąd Najwyższy uznał natomiast za konieczne zniesienie postępowania w części objętej rozprawą z dnia 30.XI.1976 r. Do znoszenia postępowania w całości nie było podstaw, gdyż do dnia 16.XI.1976 r. (do czasu wezwania pozwanego MPGK do udziału w sprawie) toczyło się ono w sposób właściwy. Jeżeli pozwane MPGK uzna, że konieczne jest powtórzenie dotychczasowego postępowania w całości lub w części, będzie mogło zgłosić odpowiedni wniosek w tym zakresie w trybie art. 198 § 3 k.p.c.

Zdaniem Sądu Najwyższego, uzasadniony jest również zarzut rewizji powódki niewyjaśnienia wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy w przedmiocie żądania wydania wyroku ustalającego odpowiedzialność pozwanego na przyszłość. Biegły, wypowiadając się na temat możności wystąpienia powikłań po usunięciu blaszek i śrub, nie zajął zdecydowanego stanowiska w tym względzie. Dlatego zachodzi konieczność zasięgnięcia opinii uzupełniającej, uwzględniającej stan zaistniały po usunięciu tych przedmiotów.

Z przedstawionych względów orzeczono jak w sentencji (art. 388 § 1 i 2 k.p.c.).

OSNC 1977 r., Nr 7, poz. 122