Uchwała z dnia 1978-12-19 sygn. I PZP 36/78

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I PZP 36/78

Uchwała z dnia 19 grudnia 1978 r.

Przewodniczący: sędzia SN S. Rejman (sprawozdawca). Sędziowie SN: E. Brzeziński, J. Sokołowski.

Sąd Najwyższy z udziałem Prokuratora Prokuratury Generalnej w PRL, W. Grocholi w sprawie z powództwa Janiny S., Zofii G., Marii C., Pawła S., Marii S., Romana S. i Stanisława S. przeciwko Wojewódzkiej Usługowej Spółdzielni Pracy w Płocku - Oddział w Ł. o zasądzenie należności pieniężnych po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki w Płocku postanowieniem z dnia 30 października 1978 r. do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.:

"Czy spory dotyczące roszczeń wykonawców z umowy o pracę nakładczą o zwrot kosztów poniesionych przy wykonywaniu tej pracy podlegają rozpoznaniu przez organy właściwe do rozpatrywania sporów pracowniczych czy przez sądy powszechne?"

powziął następującą uchwałę.

Roszczenia wykonawcy wynikające z umowy o pracę nakładczą, a dotyczące zwrotu kosztów poniesionych przy wykonywaniu tej umowy podlegają rozpoznaniu przez organy właściwe do rozpatrywania sporów o roszczenia pracowników ze stosunku pracy.

Uzasadnienie

Przedmiotem sporu, na tle którego wyłoniło się rozpoznawane zagadnienie prawne, są roszczenia o zwrot kosztów zużycia energii elektrycznej, gazu, opału i urządzeń oraz transportu surowca i wyrobów gotowych, poniesionych przez wykonawców w ramach zawartych ze Spółdzielnią umów o pracę nakładczą. Sąd Rejonowy, na mocy art. 463 § 1 k.p.c. i powołując się na § 35 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 1975 r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą (Dz. U. z 1976 r. Nr 3, poz. 19), przekazał sprawę do rozpoznania Zakładowej Komisji Rozjemczej przy Wojewódzkiej Usługowej Spółdzielni Pracy w Płocku. Kwoty dochodzone pozwem nie dotyczą wprawdzie wynagrodzenia za pracę, ale dotyczą świadczeń wynikających ze stosunku pracy nakładczej, a więc takich, o jakich mowa w art. 248 § 1 pkt 1 k.p.

Sąd Wojewódzki przy rozpoznawaniu zażalenia połączył sprawy na podstawie art. 219 k.p.c. i przedstawił Sądowi Najwyższemu z zagadnieniem prawnym, powołując się na art. 390 § 1 w związku z art. 397 § 2 k.p.c.

Za stanowiskiem Sądu Rejonowego przemawia bowiem dodatkowo § 12 ust. 1 zd. 3 rozporządzenia, który stanowi nie tylko o wynagrodzeniu, lecz także o przyznaniu innych świadczeń, o których mowa w art. 79 k.p. Świadczenia te w odniesieniu do pracowników obejmują między innymi zwrot wydatków poniesionych przez pracownika w związku z pracą a obciążających zakład pracy, np. zwrot kosztów podróży, diety, koszty noclegu. Zachodzi tu więc analogia do zwrotu kosztów produkcji przysługujących wykonawcy z umowy o pracę nakładczą.

Sąd Wojewódzki skłania się jednak do odmiennego poglądu. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 1975 r. jest aktem wykonawczym do art. 303 § 1 k.p. i jego przepisy muszą być wykładane ściśle. Świadczenia, o jakie toczy się spór, nie są przewidziane w rozporządzenie i dlatego § 35 nie daje podstaw do przyjęcia, że do rozpoznania takich spraw właściwe są komisje rozjemcze.

Zdaniem Sądu Najwyższego dla rozstrzygnięcia wątpliwości Sądu Wojewódzkiego zasadnicze znaczenie ma wykładnia § 35 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 1975 r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą (Dz. U. z 1976 r. Nr 3, poz. 19). Przepis ten stanowi, że spory dotyczące przewidzianych rozporządzeniem uprawnień wykonawców rozpoznają organy właściwe do rozpatrywania sporów o roszczenia pracowników ze stosunku pracy, w trybie i na zasadach przewidzianych dla rozpatrywania roszczeń pracowników. Rozporządzenie natomiast w § 2 ust. 1 stanowi, że w umowie o pracę nakładczą strony powinny ustalić jej podstawowe warunki, które są tam wymienione przykładowo, na co wskazują słowa "a w szczególności".

Jeżeli więc wykonawcy dochodzą od uspołecznionego zakładu pracy roszczeń, które wynikają z łączącej strony umowy o pracę nakładczą, to spór taki dotyczy uprawnień wykonawców przewidzianych rozporządzeniem, o którym mowa. Przepis § 35 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 1975 r. nie może być rozumiany w ten sposób, że w zasięgu kognicji organu właściwego do rozpatrywania sporów o roszczenia pracowników ze stosunku pracy znajdują się tylko sprawy o takie roszczenia, które są expressis verbis wymienione w rozporządzeniu. Skoro więc rozporządzenie nie wymienia, przykładowo, rzecz ujmując, roszczenia o zwrot wydatkowanych pieniędzy na transport towarów, to spór na tym tle należy do właściwości sądów powszechnych. Takie rozumowanie nie byłoby prawidłowe, poprawność legislacyjna bowiem nie pozwala na tak kazuistyczne redagowanie aktów prawnych. Jeżeli więc roszczenia osób wykonujących pracę nakładczą wynikają z umowy zawartej z uspołecznionym zakładem pracy, to do rozstrzygnięcia sporów wynikłych na tym tle właściwe są organy, o których wyżej mowa, a nie sądy powszechne. Wbrew sugestiom Sądu Wojewódzkiego nie jest to wykładnia rozszerzająca przepis § 35 rozporządzenia, ale wykładnia ścisła. Nie wspiera natomiast sentencji uchwały § 12 ust. 1 zd. 3 rozporządzenia, który odwołuje się do art. 79 k.p. dotyczącego zasad wynagrodzenia za pracę oraz przyznania innych świadczeń związanych z pracą. Roszczenia bowiem - o których mowa - dotyczą innej materii.

OSNC 1979 r., Nr 5, poz. 96