Sprawy o roszczenia ze stosunku pracy lub z nim związane (art. 476 § 1 pkt 1 k.p.c.)

To, że w istocie nie było podstaw prawnych do wypłaty wynagrodzenia za pracę i odprawy (wynagrodzenie za okres wypowiedzenia nie przysługiwało, ponieważ umowa o pracę rozwiązała się za porozumieniem stron; postanowienie o odprawie w razie rozwiązania umowy o pracę było nieważne z mocy prawa) przesądza o tym, że są to świadczenia nienależne w rozumieniu art. 405 k.c., ale nie pozbawia to ich atrybutu świadczeń ze stosunku pracy.

Wyrok SN z dnia 19 września 2023 r., I PSKP 50/22

Standard: 74600 (pełna treść orzeczenia)

Gdy źródłem roszczenia opisanego w ustawie (art. 446 k.c.) jest stosunek pracy i czyn niedozwolony, za który odpowiada pracodawca (art. 435 k.c.), to roszczenia członków najbliższej rodziny pracownika są roszczeniami związanymi ze stosunkiem pracy i w konsekwencji stanowią sprawę z zakresu prawa pracy (art. 476 § 1 pkt 1 k.p.c.).

Postanowienie SN z dnia 18 czerwca 2020 r., III PK 64/19

Standard: 56796 (pełna treść orzeczenia)

Roszczenie pracodawcy o zwrot kwot uiszczonych za pracownika tytułem składek na ubezpieczenia społeczne lub zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych jest roszczeniem ze stosunku pracy nie tylko wtedy, gdy roszczenie to jest pochodną wypłaty „zawyżonego” wynagrodzenia, ale także gdy jest konsekwencją wypłaty innych świadczeń zasądzonych od pracodawcy na rzecz pracownika z tytułu nienależytego wykonywania umowy o pracę.

Roszczenie pracodawcy o zwrot kwot uiszczonych za pracownika tytułem składek na ubezpieczenia społeczne lub zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych naliczonych od odszkodowania zasądzonego tytułem wypłacania zaniżonego wynagrodzenia przedawnia się w terminie dla roszczeń ze stosunku pracy (art. 291 § 1 k.p.), a nie w terminie przedawnienia roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia.

W przypadku wypłaty przez pracodawcę pracownikowi - tytułem wyrównania zaniżonego wynagrodzenia - środków pieniężnych w zawyżonej wysokości odpowiadającej niepotrąconym zaliczkom na podatek dochodowy oraz składkom na ubezpieczenia społeczne w części finansowej ze środków pracownika, roszczenie pracodawcy o zwrot tej „nadpłaconej” kwoty jest roszczeniem ze stosunku pracy, do którego zastosowanie znajduje art. 291 § 1 k.p.

Sąd Najwyższy nie znajduje żadnych argumentów, które przemawiałby za odmiennym potraktowaniem roszczenia pracodawcy w niniejszej sprawie tylko z tego powodu, że zamiast wyrównania wynagrodzenia sąd pracy zasądził na rzecz pracownika odszkodowanie.

Po pierwsze, źródłem szkody jaką poniósł pracownik było niewłaściwe wykonywanie umowy o pracę przez pracodawcę, a nie jakieś inne zdarzenie niemające oparcia lub jedynie związane pośrednio ze stosunkiem pracy łączącym powoda i pozwanego. Roszczenie pracownika, którego realizacja pociągnęła za sobą obowiązek odprowadzenia składek i zaliczek przez powodowego pracodawcę, wynikało ze stosunku pracy. Po drugie, szkodą poniesioną przez pracownika był uszczerbek majątkowy wynikający z otrzymywania zaniżonego wynagrodzenia za pracę. Po trzecie, świadczeniem pracodawcy wynikającym z umowy o pracę jest wynagrodzenie, w którego skład wchodzi także zaliczka na podatek dochodowy oraz składki na ubezpieczenia społeczne i inne w części finansowanej ze środków pracownika.

Wyrok SN z dnia 13 listopada 2019 r., III PK 156/18

Standard: 62977 (pełna treść orzeczenia)