Wyrok z dnia 2005-11-29 sygn. IV SA/Wr 881/04

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Tezy

Zgodnie z art. 88 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. nr 64 poz. 593 z póżn. zm.) pomoc pieniężna na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki przysługuje osobie, która osiągnęła pełnoletniość w rodzinie zastępczej . Art. 89 ust. 5 pkt 2 ustawy przyjmuje, że pomoc taka przysługuje między innymi osobie usamodzielnianej w rodzinie. Należy podkreślić, że ustawa nie uzywa tu pojęcia rodzina zastępcza ale pojęcia rodzina. Zgodnie z art. 72 ust. 10 ustawy o pomocy społecznej rodzina zastępcza kończy byt z chwilą osiągnięcia przez wychowanka pełnoletniości bądź z chwila zakonczenia szkoły już po osiągnięciu pełnoletniości (art. 78 ust. 5). Skarżąca po ustaniu rodziny zastępczej stała się członkiem rodziny w rozumieniu art. 6 ust. 14 ustawy, w której zamierzała się usamodzielnić. Kryteria dochodowe powinny być odniesione zatem do tej rodziny.

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Henryk Ożóg Sędziowie WSA Lidia Serwiniowska WSA Marcin Miemiec (sprawozdawca) Protokolant Aleksandra Rygielska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 listopada 2005 r. sprawy ze skargi K. N. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia [...]r. Nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki oraz pomocy pieniężnej na usamodzielnienie I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji; II. nie orzeka w przedmiocie wykonania zaskarżonej decyzji.

Uzasadnienie

Skarżąca K. N., urodzona [...]r., na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w K. z dnia [...]r., sygn. akt [...], ograniczającego władzę rodzicielską jej biologicznych rodziców, została powierzona na wychowanie jej dziadkom jako rodzinie zastępczej. W okresie przebywania skarżącej w rodzinie zastępczej, rodzina ta otrzymywała comiesięczną pomoc pieniężną na częściowe pokrycie wydatków związanych z utrzymaniem skarżącej. Pomocy udzielano do czasu ukończenia szkoły, w której skarżąca rozpoczęła naukę przed osiągnięciem pełnoletniości.

Po ukończeniu tej szkoły skarżąca podjęła naukę w liceum ogólnokształcącym dla dorosłych. W związku z tym złożyła do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w K. podanie o przyznanie pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki, a także pomocy pieniężnej na usamodzielnienie. Organ I instancji odmówił udzielenia tej pomocy. W uzasadnieniu powołał się na to, że skarżąca prowadzi wspólne gospodarstwo domowe ze swymi dziadkami, stanowiącymi rodzinę zastępczą. Dochód miesięczny tej trzyosobowej rodziny, składający się z emerytury dziadka w wysokości [...]zł oraz ze świadczenia socjalnego babci w wysokości [...]zł, wyniósł łącznie [...]zł. Organ I instancji powołał się na art. 89 ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. Nr 64, poz. 593 z późn. zm.), zgodnie z którym pomoc pieniężna na usamodzielnienie i pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki przysługuje osobie usamodzielnianej w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza 200 % kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie. Zgodnie art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o pomocy społecznej, kwota kryterium dochodowego na osobę w rodzinie wynosi 316 zł. Zatem 200% od kwoty 316 zł wynosi 632 zł. Kwota dochodów w rodzinie K. N. wynosi [...]zł na jedną osobę miesięcznie. Przekracza zatem górną granice [...] zł miesięcznie. Sprawia to, że odmowna decyzja jest zasadna.

W odwołaniu od decyzji skarżąca podniosła, że obliczenie dochodu na osobę w rodzinie dokonane przez organ I instancji jest nieprawidłowe. Dziadkowie pomagają bowiem również finansowo zamieszkującej z nimi czteroosobowej rodzinie ich córki, która uzyskuje z tytułu świadczenia socjalnego [...] zł miesięcznie.

Decyzją z dnia [...]r., Nr [...], Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W., na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 kpa, utrzymało w mocy decyzję organu I instancji.

W uzasadnieniu organ II instancji przyjął, za organem I instancji, że trzyosobowa rodzina skarżącej uzyskuje miesięczny dochód na osobę w kwocie [...]zł. W oparciu o art. 8 ust. 1, art. 88 ust. 1 oraz art. 89 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej organ II instancji uznał, że uniemożliwia to przyznanie wnioskowanej pomocy pieniężnej. Stwierdził ponadto, że dla oceny materiału sprawy nie jest istotne, że rodzina zastępcza pomaga finansowo innym członkom rodziny.

Na powyższą decyzję K. N. złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Podniosła, że przebywała w rodzinie zastępczej od [...] r. do [...]r. Rodzina zastępcza została więc z dniem 1 września uwolniona od wszelkich zobowiązań wobec skarżącej. Nie można zatem skarżącej zaliczać do gospodarstwa domowego rodziny zastępczej. Skarżąca jest pełnoletnia, uczy się w liceum wieczorowym i jest pozbawiona jakichkolwiek dochodów. Utrzymuje się tylko z dobroci dziadków. Zaskarżona decyzja narusza jej prawo do nauki i prawo do usamodzielnienia.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie. Podtrzymał zaskarżoną decyzję i argumenty zawarte w jej uzasadnieniu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do art. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269) sądy administracyjne właściwe są do badania zgodności z prawem zaskarżonych aktów administracyjnych. Sąd nie może opierać tej kontroli na kryterium słuszności lub sprawiedliwości społecznej. Decyzja administracyjna jest zgodna z prawem, jeżeli jest zgodna z przepisami prawa materialnego i z przepisami prawa procesowego. Uchylenie decyzji administracyjnej, względnie stwierdzenie jej nieważności przez Sąd, następuje tylko w przypadku istnienia istotnych wad w postępowaniu lub naruszenia przepisów prawa materialnego, mającego wpływ na wynik sprawy (art. 145 cytowanej wyżej ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).

W niniejszej sprawie takie wady i uchybienia występują. Skarga zatem zasługiwała na uwzględnienie.

Art. 88 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej stanowi, że osoba, która osiągnęła pełnoletność w rodzinie zastępczej, zwana dalej "osobą usamodzielnianą", zostaje objęta pomocą mającą na celu jej życiowe usamodzielnienie i integrację ze środowiskiem przez pracę socjalną, a także między innymi pomocą pieniężną na usamodzielnienie (pkt 1) oraz pomocą pieniężną na kontynuowanie nauki (pkt 2). Zgodnie z ust. 2 i 3 tego przepisu, pomoc przysługuje osobie usamodzielnianej w przypadku, gdy umieszczenie w rodzinie zastępczej nastąpiło na podstawie orzeczenia sądu i która przebywała w rodzinie zastępczej co najmniej rok. Skarżąca spełnia powyższe wymogi ustawowe.

Sporne natomiast jest ustalenie dochodów na osobę w rodzinie. Organ II instancji przyjął mianowicie sposób przyjęty przez organ I instancji, który uznał, że podstawą tego obliczenia są dochody trzyosobowej rodziny zastępczej skarżącej, a ich wysokość uniemożliwia udzielenie wnioskowanej pomocy.

Zgodnie z powołanym art. 88 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, pomoc pieniężna na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki przysługuje osobie, która osiągnęła pełnoletniość w rodzinie zastępczej. Art. 89 ust. 5 pkt 2 przyjmuje, że pomoc pieniężna na usamodzielnienie i pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki przysługuje między innymi osobie usamodzielnianej w rodzinie. Należy podkreślić, że ustawa nie używa tu już pojęcia "rodzina zastępcza", ale pojęcia "rodzina". Zgodnie z art. 88 ust. 1 w zw. z art. 78 ust. 5 oraz art. 79 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, rodzina zastępcza kończy bowiem swój byt z chwilą osiągnięcia przez wychowanka pełnoletniości, bądź też, co miało miejsce w przypadku skarżącej – z chwilą ukończenia szkoły już po osiągnięciu pełnoletniości. W przypadku skarżącej rodzina zastępcza istniała do [...]r.

Z materiału sprawy wynika, że skarżąca po ustaniu rodziny zastępczej stała się członkiem rodziny w rozumieniu art. 6 pkt 14 ustawy o pomocy społecznej, w której zamierzała się usamodzielnić. Według tego przepisu rodzina to osoby spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące. W postępowaniu administracyjnym należało zatem zbadać, czy zgodne z prawdą jest oświadczenie dziadków skarżącej, że pozostają w faktycznym związku, wspólnie zamieszkują i gospodarują nie tylko ze skarżącą, ale także z czteroosobową rodziną ich córki.

Organ II instancji oceniając stan faktyczny sprawy, przyjmując za organem I instancji jako jedyną możliwą podstawę obliczeń dochodowych skarżącej jej byłą rodzinę zastępczą, nie biorąc pod uwagę zakresu podmiotowego rodziny z art. 6 pkt 14 ustawy o pomocy społecznej, zinterpretował zatem nieprawidłowo obowiązujące przepisy.

Mając na względzie powyższe ustalenia, należy uznać, że decyzje organów obu instancji naruszyły powołane wyżej przepisy prawa materialnego, a naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy.

W tym stanie rzeczy - zgodnie z art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - orzeczono jak w sentencji.