Postanowienie z dnia 1974-07-04 sygn. III CRN 125/74

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CRN 125/74

Postanowienie z dnia 4 lipca 1974 r.

Roszczenie o ustanowienie służebności drogi koniecznej (art. 145 § 1 k.c.) powstaje dla właściciela nieruchomości wtedy, gdy nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do budynków gospodarskich. Przepis ten nie przewiduje natomiast takiego roszczenia w sytuacji, gdy trudności drogowe wynikają jedynie z niekorzystnego usytuowania budynków na nieruchomości, ze względu na którą służebność miałaby być ustanowiona. W takim bowiem wypadku chodzi nie o dostęp do drogi publicznej lub do budynków gospodarskich (dojście, dojazd), lecz o łatwiejsze korzystanie z budynków. Zorganizowanie zaś łatwiejszego sposobu eksploatacji nieruchomości (np. przez przeniesienie frontu budynku na drugą stronę) należy do właściciela nieruchomości.

Przewodniczący: sędzia J. Ignatowicz (sprawozdawca). Sędziowie: Z. Masłowski, K. Olejniczak.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym sprawy z wniosku Marii G. z udziałem Teresy R. o ustanowienie służebności przejazdu, przechodu i przegonu na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Rzeszowie z dnia 3 października 1973 r.,

oddalił rewizję nadzwyczajną.

Uzasadnienie

Wnioskodawczyni Maria G. żąda, jako właścicielka nieruchomości, ustanowienia na jej rzecz służebności drogi koniecznej, przebiegającej częściowo przez kraniec sąsiedniej działki, która stanowi własność uczestników postępowania Józefa i Teresy małżonków R. We wniosku podano, że na skutek zmian w stanie własności zespołu działek, do którego należy także działka wnioskodawczyni i działka uczestników postępowania, budynki wnioskodawczyni, usytuowane frontem do działki uczestników postępowania, znalazły się tak blisko tej działki, iż wnioskodawczyni, chcąc zajechać przed swe budynki, nie może tego uczynić korzystając tylko z własnej posesji.

Postanowieniem z dnia 5.VI.1973 r. Sąd Powiatowy w Przemyślu oddalił wniosek, a w uzasadnieniu stwierdził, że przeprowadzenie drogi koniecznej przez działkę uczestników sprzeczne jest z interesem społeczno-gospodarczym, bo zmniejszyłoby to ich niewielką działkę budowlaną, a ponadto byłoby zarzewiem konfliktów sąsiedzkich. Wnioskodawczyni może sobie urządzić drogę przez własną działkę lub jeździć przez działkę PFZ. Do budynków gospodarskich wnioskodawczyni musi wchodzić kilka razy do roku, również więc z tego względu żądanie wniosku nie jest usprawiedliwione. Nie zachodzi również nabycie przez wnioskodawczynię służebności drogowej przez zasiedzenie.

Postanowieniem z dnia 3.X.1973 r. Sąd Wojewódzki w Rzeszowie oddalił rewizję wnioskodawczyni, stwierdzając w uzasadnieniu, że trudności w poruszaniu się we własnym siedlisku nie uzasadniają ustanowienia drogi koniecznej.

Obydwa wymienione postanowienia zaskarżył Minister Sprawiedliwości rewizją nadzwyczajną, wniesioną w dn. 3.IV.1974 r.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, wnioskodawczyni nie uskarża się na brak dostępu do drogi publicznej, gdyż taki dostęp (i to z dwu stron działki) - jak na to wskazuje plan - istnieje. Wnioskodawczyni nie powołuje się również na to, że działka jej nie ma dostępu do należących do jej nieruchomości, a położonych w pewnym oddaleniu budynków gospodarskich. Trudności, na jakie natrafia, wynikają natomiast z niefortunnego (zbyt blisko granicy) położenia budynków. Sąd Wojewódzki trafnie uznał, że taki stan faktyczny nie odpowiada hipotezie art. 145 § 1 k.c. W myśl tego przepisu roszczenie o ustanowienie służebności drogi koniecznej powstaje dla właściciela nieruchomości wtedy, gdy nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do budynków gospodarskich. Przepis ten nie przewiduje natomiast takiego roszczenia w sytuacji, gdy trudności drogowe wynikają jedynie z niekorzystnego usytuowania budynków na nieruchomości, ze względu na którą służebność miałaby być ustanowiona. W tym ostatnim bowiem wypadku chodzi nie o dostęp do drogi publicznej lub budynków gospodarskich, a więc dojście czy dojazd, lecz o łatwiejsze korzystanie z budynków. Jeżeli to korzystanie jest utrudnione, rzeczą właściciela jest takie zorganizowanie eksploatacji nieruchomości, aby stało się to łatwiejsze, np. przez przeniesienie frontu budynku na drugą stronę, przez rezygnację z podjazdu pod front budynku itp.

W tych warunkach - skoro ze względów zasadniczych nie powstało dla wnioskodawczyni roszczenie o ustanowienie służebności drogi koniecznej - dalsze zarzuty rewizji nadzwyczajnej, dotyczące oceny materiału dowodowego przez Sąd I instancji, stają się bezprzedmiotowe.

Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł z mocy art. 387 w zw. z art. 423 § 1 k.p.c. jak w sentencji.

OSNC 1975 r., Nr 9, poz. 135