Wyrok z dnia 1974-07-24 sygn. III CRN 154/74

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CRN 154/74

Wyrok z dnia 24 lipca 1974 r.

Jeżeli osoba fizyczna, w której interesie prowadzona jest rozbiórka budynku, nie powierza wykonania robót wyspecjalizowanemu przedsiębiorstwu lub osobie mającej odpowiednie kwalifikacje, lecz prowadzi roboty rozbiórkowe systemem gospodarczym przy pomocy sił najemnych, na niej spoczywa obowiązek zapewnienia osobom zatrudnionym przy rozbiórce bezpieczeństwa pracy i w razie zaniedbania tego obowiązku odpowiada ona za szkodę wyrządzoną tym osobom. Dla oceny tej odpowiedzialności jest przy tym obojętne, czy osoby te zostały zatrudnione na podstawie umowy o pracę, czy też na podstawie innej umowy o świadczenie usług.

Przewodniczący: sędzia Z. Masłowski (sprawozdawca). Sędziowie: W. Bryl, H. Dąbrowski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu sprawy z powództwa Dominika M. przeciwko Antoniemu Ł. o odszkodowanie na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Gdańsku z dnia 2 listopada 1973 r.,

oddalił rewizję nadzwyczajną i zlecił pobranie od pozwanego Antoniego Ł. 2.404 zł tytułem wpisu od rewizji nadzwyczajnej.

Uzasadnienie

Powód, pracując przy rozbiórce budynku pozwanego, uległ w dniu 7.XII.1968 r. wypadkowi: na skutek przygniecenia przez oberwany sufit doznał złamania kręgosłupa z uszkodzeniem rdzenia kręgowego. Po długotrwałym i bardzo bolesnym leczeniu pozostał powodowi całkowity i nieodwracalny bezwład dolnej części ciała do pasa, na skutek czego nie może on chodzić ani obsłużyć siebie, poza tym nie kontroluje czynności pęcherza i jelit. Został zaliczony do pierwszej grupy inwalidzkiej.

Twierdząc, że wypadek nastąpił na skutek zaniedbania przez pozwanego obowiązku zapewnienia mu bezpieczeństwa pracy zgodnie z przepisami bhp, powód żądał w pozwie zasądzenia od pozwanego tytułem odszkodowania kwoty 50.000 zł zadośćuczynienia, 30.000 zł na pokrycie kosztów łóżka ortopedycznego i wózka inwalidzkiego oraz renty miesięcznej po 2.000 zł.

Sąd Powiatowy, uwzględniając powództwo częściowo, zasądził na rzecz powoda kwoty 36.400 zł i 22.025 zł oraz rentę miesięczną po 450 zł.

Opierając się na zebranym w sprawie materiale, Sąd ten ustalił, że pozwany zatrudniał powoda na podstawie umowy o pracę i wbrew wypływającym z tego stosunku obowiązkom nie zapewnił powodowi bezpiecznych warunków pracy, co stało się przyczyną wypadku.

W uchybieniach tym obowiązkom dopatrzył się Sąd Powiatowy winy pozwanego, uzasadniającej jego odpowiedzialność wobec powoda za doznaną szkodę na osobie. Równocześnie Sąd przyjął, że powód przyczynił się do powstania szkody przez to, iż w czasie pracy pił alkohol, co niewątpliwie wywarło wpływ na obniżenie u powoda koniecznej ostrożności przy wykonywaniu prac rozbiórkowych.

Wniesioną od powyższego wyroku rewizję pozwanego Sąd Wojewódzki oddalił, podzielając motywy przytoczone w wyroku Sądu pierwszej instancji.

Wyrok Sądu Wojewódzkiego zaskarżył rewizją nadzwyczajną Minister Sprawiedliwości, wnosząc o jego uchylenie, jak również o uchylenie poprzedzającego go wyroku Sądu Powiatowego, i o oddalenie powództwa oraz zarzucając rażące naruszenie przepisów art. 415, 444 § 2 i art. 445 § 1 k.c. oraz art. 233 § 1 i art. 387 k.p.c.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Rewizja nadzwyczajna oparta jest na zarzucie wadliwego ustalenia, że pozwany zatrudniał powoda przy pracach związanych z rozbiórką domu na podstawie umowy o pracę, przy czym rewidujący reprezentuje pogląd, że wykonywanie pracy na podstawie innych przepisów prawa cywilnego, dotyczących umów o świadczenie usług, nie uzasadnia nałożenia na tego, kto "daje polecenie" wykonania określonej pracy, obowiązku zapewnienia bezpiecznych warunków pracy.

Pogląd ten jest błędny. Przepis art. 47 prawa budowlanego ustanawia ogólną zasadę, że budowa lub rozbiórka budynku powinna być prowadzona w sposób zapewniający bezpieczeństwo oraz higienę pracy. Obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa pracy ciąży na wykonawcy robót rozbiórkowych.

Jeżeli osoba, w której interesie prowadzona jest rozbiórka budynku, nie powierza wykonania robót wyspecjalizowanemu przedsiębiorstwu lub osobie mającej odpowiednie kwalifikacje, lecz prowadzi roboty rozbiórkowe systemem gospodarczym przy pomocy sił najemnych, na niej spoczywa obowiązek zapewnienia osobom zatrudnionym przy rozbiórce bezpieczeństwa pracy i w razie zaniedbania tego obowiązku odpowiada ona za szkodę wyrządzoną tym osobom; dla oceny tej odpowiedzialności jest przy tym obojętne, czy osoby te zostały zatrudnione na podstawie umowy o pracę, czy też na podstawie innej umowy o świadczenie usług.

Do zakresu obowiązków osoby prowadzącej roboty rozbiórkowe wchodzi przede wszystkim obowiązek należytego zorganizowania pracy i stałego nadzoru nad nią ze strony osoby mającej co najmniej odpowiednie przygotowanie praktyczne do kierowania takimi robotami.

Z dokonanych w sprawie niewadliwych ustaleń, których rewizja nadzwyczajna nie zwalcza, wynika, że roboty rozbiórkowe prowadzone przez pozwanego nie były w ogóle zorganizowane ani nadzorowane, a w czasie wypadku pracował tylko powód wraz z bratem pozwanego w sposób zupełnie dowolny i nie kontrolowany, przy czym z materiału w sprawie nie wynika, aby powód lub brat pozwanego miał kwalifikacje do samodzielnego wykonywania takich robót.

W tym stanie faktycznym odpowiedzialność pozwanego za skutki wypadku powoda jest całkowicie uzasadniona na podstawie art. 415 k.c., a odmienny pogląd reprezentowany w rewizji nadzwyczajnej jest błędny.

Podniesione w rewizji dalsze okoliczności, że powód pił wino przed rozpoczęciem pracy oraz że zastosował niewłaściwą metodę pracy, zostały rozważone przez oba Sądy, które słusznie przypisały na tej podstawie powodowi przyczynienie się w połowie do spowodowania wypadku.

W tym stanie rzeczy rewizja nadzwyczajna, oparta na błędnych przesłankach, podlega z mocy art. 421 § 1 k.p.c. oddaleniu.

OSNC 1975 r., Nr 5, poz. 85