Wyrok z dnia 1972-09-25 sygn. II CR 353/72

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CR 353/72

Wyrok z dnia 25 września 1972 r.

W myśl art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dz. U. Nr 11, poz. 62 ze zm.), który to przepis ustala kolejność osób uprawnionych do pochowania zwłok, prawo pochowania zwłok danej osoby przysługuje osobie wymienionej w dalszej kolejności (np. krewnym w linii bocznej) dopiero wtedy, gdy brak jest osoby wymienionej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta prawa tego nie chce lub nie może wykonać.

Przewodniczący: sędzia F. Wesely. Sędziowie: S. Rudnicki (sprawozdawca), S. Dmowski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu sprawy z powództwa Wacławy S. przeciwko Julii C. o dokonanie ekshumacji na skutek rewizji powódki od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Rzeszowie z dnia 10 marca 1972 r.,

oddalił rewizję.

Uzasadnienie

Powódka Wacława S. domagała się nakazania pozwanej ekshumacji zwłok męża pozwanej Henryka R., zmarłego 13.I.1967 r., a pochowanego w grobowcu swego brata Michała R. na cmentarzu w O. W toku procesu powódka rozszerzyła swe żądanie, domagając się zobowiązania pozwanej do przeniesienia zwłok Henryka R. z cmentarza w P. z powrotem na cmentarz w O., skąd pozwana w dniu 30.X.1971 r. przewiozła te zwłoki na cmentarz w P.

Na uzasadnienie swego żądania powódka podała, że zmarły jej brat Henryk R., mąż pozwanej, wyraził na tydzień przed śmiercią chęć i wolę, aby został pochowany w grobowcu swego brata Michała R. na cmentarzu w O., zobowiązując pozwaną do pokrycia połowy kosztów budowy i wykończenia tego grobowca. Wbrew temu zobowiązaniu i woli zmarłego pozwana dokonała samowolnie w dniu 30.X.1971 r. przewiezienia zwłok swego męża z grobowca w O. do własnego grobowca znajdującego się na cmentarzu w P., i to wbrew obowiązującym przepisom ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych, w szczególności bez zgody powołanych do tego organów Prezydium PRN i władz sanitarnych.

Pozwana domagała się oddalenia powództwa i nie negując faktu przewiezienia zwłok swego męża Henryka R. w dniu 30.X.1971 r. z grobowca na cmentarzu w O. na cmentarz w P., zarzuciła, że dokonała tego zgodnie z wolą zmarłego i na podstawie obowiązujących przepisów.

Sąd Wojewódzki oddalił powództwo, uznając, że brak jest przewidzianych w art. 24 § 1 k.c. przesłanek uwzględnienia powództwa. O naruszeniu przez pozwaną dobra osobistego powódki nie może być mowy, gdyż pozwanej, jako żonie zmarłego, przysługiwało prawo pochowania męża we własnym grobowcu. Wprawdzie pozwana zgodziła się początkowo na pochowanie męża w grobowcu jego rodziny, ale gdy doszło do nieporozumień rodzinnych, wybudowała własny grobowiec na innym cmentarzu i uzyskała zezwolenie właściwych organów na ekshumację zwłok i pochowanie ich we własnym grobowcu.

Od tego wyroku powódka wniosła rewizję, domagając się jego zmiany i uwzględnienia powództwa lub uchylenia wyroku Sądu I instancji i przekazania sprawy Sądowi Wojewódzkiemu do ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

W judykaturze Sądu Najwyższego utrwalony jest pogląd, że możność domagania się ochrony dobra, które przedstawia wartość psychiczną (dobra osobistego), zależy od tego, czy określone dobro osobiste jest przewidziane w ustawie, a zatem czy przysługujące konkretnej osobie jako jej podmiotowe prawo osobiste (OSNCP 1965, z. 10, poz. 171). Jeżeli chodzi o prawo pochowania zwłok to - jak trafnie przyjął Sąd Wojewódzki - ustawa z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dz. U. Nr 11, poz. 62; zm. Dz. U. z 1972 r. Nr 27, poz. 194) przyznaje wspomniane prawo najbliższej rodzinie osoby zmarłej według kolejności wymienionej w art. 10 ust. 1. Kolejność ta oznacza, że prawo pochowania zwłok danej osoby przysługuje osobie wymienionej w dalszej kolejności dopiero wtedy, gdy brak jest osoby wymienionej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta prawa tego nie chce lub nie może wykonać. Tak więc krewnym bocznym osoby zmarłej przysługuje prawo do pochowania tej osoby wtedy, gdy nie ma krewnych bliższej kolejności albo gdy ci krewni prawa tego nie chcą lub nie mogą wykonać. Ponieważ więc stosownie do wymienionego przepisu prawo pochowania zwłok osoby zmarłej przysługuje w pierwszej kolejności jej małżonkowi, to tym samym pozwana, jako żona zmarłego, wyłącza powódkę w tym sensie, że powódce nie przysługuje prawo, na które się powołuje. W rezultacie brak jest zasadniczej przesłanki ochrony przewidzianej w art. 23 i 24 k.c., a wobec tego Sąd Wojewódzki słusznie powództwo oddalił. Gdy więc brak jest podstawowej przesłanki ochrony dobra osobistego powódki, to tym samym pozostałe przytoczone w rewizji wywody nie mogą doprowadzić do odmiennego rozstrzygnięcia.

Z tych przyczyn Sąd Najwyższy na podstawie art. 387 k.p.c. rewizję oddalił.

OSNC 1973 r., Nr 6, poz. 109