Wyrok z dnia 2009-03-19 sygn. I OSK 566/08

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Anna Łukaszewska-Macioch Sędziowie NSA: Jan Paweł Tarno Jolanta Sikorska (spr.) Protokolant Tomasz Zieliński po rozpoznaniu w dniu 19 marca 2009 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej W. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 26 listopada 2007 r. sygn. akt IV SA/Gl 184/07 w sprawie ze skargi W. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach z dnia [...] grudnia 2006 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania pomocy w ramach realizacji programu pomocy dla gospodarstw rolnych w celu złagodzenia skutków suszy oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 26 listopada 2007r. w sprawie sygn. akt IV SA/GL 184/07 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach oddalił skargę W. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach z dnia [...] grudnia 2006r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania pomocy w ramach realizacji programu pomocy dla gospodarstw rolnych w celu złagodzenia skutków suszy.

W uzasadnieniu wyroku Sąd I instancji podał, że decyzją z dnia [...] października 2006r. nr [...], działający z upoważnienia Burmistrza Miasta w K. Kierownik Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w K., na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 6 i ust. 2, art. 24 ust. 2, art. 106 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2006r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji programu pomocy dla gospodarstw rolnych w celu złagodzenia skutków suszy (Dz. U. Nr 155, poz. 1109), zwanego również rozporządzeniem z dnia 29 sierpnia 2006r. oraz art. 104 k.p.a., po rozpatrzeniu wniosku W. K. odmówił przyznania pomocy w ramach realizacji programu pomocy dla gospodarstw rolnych w celu złagodzenia skutków suszy. W uzasadnieniu wskazał, że zgodnie z § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2006r., pomocy udziela się rodzinie rolniczej, gdy spełnione są kumulatywnie dwie przesłanki: 1) co najmniej jedna osoba w tej rodzinie jest rolnikiem, w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, który podlega temu ubezpieczeniu z mocy ustawy, 2) w gospodarstwie rolnym, w rozumieniu przepisów o podatku rolnym, w którym szkody w uprawach rolnych spowodowane suszą, oszacowane przez komisję powołaną przez wojewodę na podstawie § 20 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 stycznia 1996r. w sprawie szczegółowych kierunków działań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz sposobów ich realizacji (Dz. U. Nr 16, poz. 82 ze zm.) wynoszą powyżej 30%. Według art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, rolnikiem jest osoba fizyczna prowadząca na własny rachunek działalność rolniczą jako posiadacz (samoistny albo zależny) gospodarstwa rolnego w granicach Rzeczypospolitej Polskiej. Natomiast zgodnie z art. 7 ust. 1 i art. 16 ust. 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, ubezpieczeniu z mocy ustawy nie podlegają rolnicy podlegający innemu ubezpieczeniu społecznemu lub posiadający prawo do emerytury lub renty. Na podstawie zaświadczenia Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Placówki Terenowej w L. Oddział Regionalny C. ustalono, że w gospodarstwie rolnym właściciela - W. K. osobą ubezpieczoną z mocy ustawy jest tylko jego syn - P. K., który nie jest rolnikiem, gdyż został ubezpieczony z tytułu ubezpieczenia emerytalno-rentowego, spadkowego, chorobowego i macierzyńskiego jako domownik. Wobec tego nie została spełniona pierwsza z przesłanek wymienionych w § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2006r.

W. K. złożył odwołanie od powyższej decyzji, w którym podniósł, że wraz z żoną prowadzi gospodarstwo rolne o powierzchni [...] ha, płaci podatek rolny, jest członkiem Śląskiej Izby Rolniczej w Katowicach. Od trzech lat występuje do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa o przyznanie płatności bezpośrednich do gruntów rolnych. Przyznał, że nie są z żoną ubezpieczeni w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Zarzucił, że rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2006r. jest niezgodne z art. 32 Konstytucji RP.

Po rozpatrzeniu powyższego odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Katowicach decyzją z dnia [...] grudnia 2006r. utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu podało, że zgodnie z §2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2006r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji programu pomocy dla gospodarstw rolnych w celu złagodzenia skutków suszy (Dz. U. Nr 155, poz. 1109), pomocy udziela się rodzinie rolniczej, jeżeli: 1) co najmniej jedna osoba w tej rodzinie jest rolnikiem, w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, który podlega temu ubezpieczeniu z mocy ustawy, 2) w gospodarstwie rolnym, w rozumieniu przepisów o podatku rolnym, w którym szkody w uprawach rolnych spowodowane suszą, oszacowane przez komisję powołaną przez wojewodę na podstawie § 20 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 stycznia 1996r. w sprawie szczegółowych kierunków działań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz sposobów ich realizacji (Dz. U. Nr 16, poz. 82 ze zm.) wynoszą powyżej 30%. Organ ten podał, że ustalone na podstawie protokołu komisji straty W. K. wyniosły powyżej 30% upraw rolnych, jednak strona nie spełnia wszystkich warunków cytowanego przepisu. Z uwagi na to, że przyznanie zasiłku celowego w związku z suszą w 2006r. jest uzależnione od spełnienia łącznie przesłanek określonych w w/w rozporządzeniu, żądane świadczenie odwołującemu się nie przysługuje.

W skardze wniesionej od powyższej decyzji do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach W. K. zarzucił, że rozporządzenie dzieli rolników na dwie kategorie: ubezpieczonych w KRUS i w ZUS, chociaż jest to niezgodne z art. 32 Konstytucji RP.

Organ odwoławczy w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Rozpatrując skargę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach uznał, że wydane w sprawie decyzje nie naruszają przepisów prawa materialnego, jak również przepisów postępowania, w związku z czym oddalił skargę. Wskazał, że na podstawie § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2006r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji programu pomocy dla gospodarstw rolnych w celu złagodzenia skutków suszy (Dz. U. Nr 155, poz. 1109), zwanego również rozporządzeniem z dnia 29 sierpnia 2006r., pomocy społecznej w ramach realizacji tego programu udziela się rodzinie rolniczej, jeżeli: 1) co najmniej jedna osoba w tej rodzinie jest rolnikiem, w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, który podlega temu ubezpieczeniu z mocy ustawy, 2) w gospodarstwie rolnym, w rozumieniu przepisów o podatku rolnym, w którym szkody w uprawach rolnych spowodowane suszą, oszacowane przez komisję powołaną przez wojewodę na podstawie § 20 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 stycznia 1996r. w sprawie szczegółowych kierunków działań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz sposobów ich realizacji (Dz. U. Nr 16, poz. 82 ze zm.), wynoszą średnio powyżej 30%. Według art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, rolnikiem jest osoba fizyczna zamieszkująca i prowadząca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym. W sprawie ustalono, że W. K. ma prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego w ZUS jako rencista. Z zaświadczenia Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Placówki Terenowej w L. Oddział Regionalny C. wynika, że tylko syn skarżącego - P. K., podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy, jednakże nie jest rolnikiem, został ubezpieczony z tytułu ubezpieczenia emerytalno-rentowego, wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego jako domownik rolnika. Oszacowane przez właściwą komisję szkody w uprawach rolnych w gospodarstwie rolnym skarżącego, spowodowane suszą, wynosiły powyżej 30 %. Sąd I instancji podkreślił, że tylko kumulatywne spełnienie obu przesłanek określonych w § 2 rozporządzenia z dnia 29 sierpnia 2006r. jest warunkiem przyznania pomocy społecznej na podstawie jego przepisów. Rozstrzygnięcie co do przyznania, bądź odmowy przyznania zasiłku celowego w ramach realizacji programu pomocy dla gospodarstw rolnych w celu złagodzenia skutków suszy, nie ma uznaniowego charakteru. W tej sytuacji rozpatrujące sprawę organy administracji prawidłowo przyjęły, że nie została w sprawie spełniona pierwsza z przesłanek wymienionych w § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2006r. Z ustaleń wynika, że syn skarżącego - P. K. podlega ubezpieczeniu społecznemu z mocy ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, jako domownik, a nie jako rolnik w rozumieniu art. 6 pkt 1 tej ustawy, natomiast prowadzący gospodarstwo rolne W. K., nie podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników, jest rencistą i przysługują mu świadczenia z ubezpieczenia społecznego w ZUS. W ocenie Sądu I instancji w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ odwoławczy trafnie wskazał, że przyznanie pomocy społecznej na podstawie przepisów rozporządzenia z dnia 29 sierpnia 2006r. jest uzależnione od spełnienia łącznie wszystkich przesłanek wymienionych w rozporządzeniu, w związku z tym określone w nim świadczenie W. K. nie przysługuje. W tej sytuacji wydane w sprawie decyzje w ocenie Sądu I instancji są prawidłowe.

Sąd I instancji dodatkowo zauważył, że rozporządzenie z dnia 29 sierpnia 2006r. zostało wydane na podstawie upoważnienia zawartego w art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.), zgodnie z którym Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki realizacji programu, o którym mowa w ust. 1, tj. rządowego programu pomocy społecznej mającego na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia. Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2006r., zostały zatem określone, jak stanowi § 1 tego rozporządzenia, szczegółowe warunki udzielenia pomocy społecznej w ramach specjalistycznego wsparcia. W związku z tym, w przytoczonym § 2 rozporządzenia wymienione zostały kryteria, od których spełnienia uzależnione jest przyznanie pomocy społecznej rodzinom rolniczym, w ramach realizacji rządowego programu pomocy dla gospodarstw rolnych w celu złagodzenia skutków suszy w 2006r. Jednocześnie przepis art. 40 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej stanowi, że osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej może być przyznany zasiłek celowy. Według art. 40 ust. 3 tej ustawy, zasiłek ten może być przyznany niezależnie od dochodu i może nie podlegać zwrotowi. Podkreślił, że rządowy program pomocy społecznej, przyjęty rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2006r., miał na celu - jak określa przepis art. 24 ustawy o pomocy społecznej - udzielenie specjalistycznego wsparcia. Z określenia tego wynika, że przedmiotem regulacji wydanego na tej podstawie rozporządzenia jest udzielenie wsparcia z pomocy społecznej, które ma charakter wyspecjalizowany w stosunku do pomocy społecznej na zasadach ogólnych - także w zakresie kryteriów przyznawania świadczeń.

Odnosząc się do zarzutu skargi, że rozporządzenie dzieli rolników na dwie kategorie: ubezpieczonych w KRUS i w ZUS wskazał, że przyznanie każdego świadczenia w ramach pomocy społecznej - niezależnie od tego, czy na podstawie przepisów szczególnych, jak rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2006r., czy na podstawie przepisów samej ustawy o pomocy społecznej - jest uzależnione od spełnienia kryteriów określonych we właściwych przepisach. Przyznanie zasiłku celowego na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2006r. jest uwarunkowane spełnieniem kryteriów wymienionych w § 2 tego rozporządzenia, natomiast możliwość przyznania zasiłku celowego przewidzianego w art. 40 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, jest uzależniona od poniesienia straty w wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej. Niespełnienie jednego z warunków określonych w przepisach regulujących podstawy przyznawania konkretnych świadczeń, powoduje odmowę przyznania świadczenia. Sformułowanie w § 2 rozporządzenia z dnia 29 sierpnia 2006r. kryteriów przysługiwania świadczeń z pomocy społecznej, udzielanej na podstawie przepisów rozporządzenia, jest podyktowane określonym w art. 24 ustawy o pomocy społecznej specjalistycznym celem tego wsparcia. Niespełnienie jednej z przesłanek wymienionych w § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2006r. skutkuje odmową przyznania przewidzianego w tym rozporządzeniu świadczenia z pomocy społecznej. Sąd I instancji dodał, że nie jest wykluczone - w razie niespełnienia kryteriów rozporządzenia - udzielenie pomocy na zasadach ogólnych, tj. przewidzianych w art. 40 ust. 2 i ust. 3 ustawy o pomocy społecznej.

Odnosząc się do zarzutu skargi podał, że określenie kryteriów przysługiwania konkretnych świadczeń ma szczególnie istotne znaczenie z punktu widzenia realizacji określonej w art. 32 pkt 1 Konstytucji RP zasady równości wobec prawa, w tym zwłaszcza w zakresie równego traktowania stron przez władze publiczne. Sformułowanie kryteriów zarówno ścisłych, jak i ocennych, stwarza bowiem podstawy do kontroli zasadności odmowy przyznania świadczeń. Gwarancyjny charakter określenia kryteriów przysługiwania poszczególnych uprawnień wyraża się bowiem w tym, że wyklucza dowolność w zakresie odmowy przyznania tych uprawnień.

Mając powyższe na uwadze Wojewódzki Sąd Administracyjny, powołując się na przepis art. 151 p.p.s.a., oddalił skargę.

W. K. złożył skargę kasacyjną od powyższego wyroku, zaskarżając wyrok w całości. Podniósł w niej zarzut naruszenia prawa materialnego przez błędną wykładnię § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2006r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji programu pomocy dla gospodarstw rolnych w celu złagodzenia skutków suszy w związku z art. 24 i 40 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.) oraz art. 32 ust.2 Konstytucji RP przez przyjęcie, że pomoc społeczna w ramach realizacji programu pomocy dla gospodarstw rolnych może być udzielona rodzinie rolniczej tylko wówczas, gdy co najmniej jedna i ta sama osoba w tej rodzinie jest jednocześnie rolnikiem w rozumieniu przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym i podlegając ubezpieczeniu z mocy ustawy, opłaca składki na ubezpieczenie społeczne rolników.

Powołując się na powyższe domagał się zmiany zaskarżonego wyroku i przyznania pomocy w ramach realizacji programu pomocy dla gospodarstw dotkniętych suszą oraz zasądzenia zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu

Sądowi Administracyjnemu w Gliwicach do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu podał, że W. K. wraz z rodziną prowadzi gospodarstwo rolne o powierzchni [...] ha. Opłaca podatek rolny. Wraz z żoną jest członkiem Śląskiej Izby Rolniczej w Katowicach. Otrzymuje dopłaty z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. W gospodarstwie rolnym pracuje wraz z żoną oraz dziećmi, uprawiając zboża i ziemniaki. Pożytki pozyskiwane z gospodarstwa rolnego w znacznym stopniu zasilają domowy budżet rodzinny. W 2006 roku w gospodarstwie rolnym należącym do rodziny K. straty w uprawach rolnych spowodowane suszą przekroczyły 30%.

Podniósł, że W. K. jest rolnikiem w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Jest bowiem osobą fizyczną, mieszka i prowadzi na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym. W związku z pracą w gospodarstwie rolnym odprowadzane są składki na ubezpieczenie społeczne rolników. Syn skarżącego - P. K. pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym z W. K. i stale pracujący w tymże gospodarstwie rolnym, podlega ubezpieczeniu z mocy ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2006r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji programu pomocy dla gospodarstw rolnych w celu złagodzenia skutków suszy zostało wydane na podstawie art. 24 ustawy o pomocy społecznej, aby chronić poziom życia rodzin. Jego celem jest określenie zasady udzielania pomocy społecznej rodzinom rolniczym, których gospodarstwa rolne zostały dotknięte suszą. Odwołał się też do art. 40 ustawy o pomocy społecznej. Zdaniem skarżącego, odmawiając prawa do udzielenia pomocy rodzinie rolniczej, która ucierpiała w wyniku suszy na tej podstawie, że w rodzinie rolniczej jedna i ta sama osoba nie jest jednocześnie rolnikiem i podlegającym z mocy ubezpieczeniu rolników, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach dokonał błędnej wykładni § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2006r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji programu pomocy dla gospodarstw rolnych w celu złagodzenia skutków suszy. Interpretacji w/w przepisu nie można bowiem dokonywać w oderwaniu od art. 24 i 40 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej i art. 32 ust. 2 Konstytucji RP. Podniósł, że W. K. podlegałby z mocy ustawy ubezpieczeniu rolniczemu, gdyby nie choroba przyznająca mu prawo do renty. W gospodarstwie pracuje ubezpieczony jako domownik jego syn. Rodzina utrzymując się w znacznej części z gospodarstwa rolnego ucierpiała na skutek suszy. Zostały zatem spełnione wszystkie przesłanki do przyznania pomocy w ramach i programu pomocy dla gospodarstw rolnych w celu złagodzenia skutków suszy. Inna wykładnia przepisów narusza zasadę równości określoną w art. 32 Konstytucji RP.

Mając powyższe na uwadze stwierdził, że skarga jest w pełni zasadna.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje.

Stosownie do treści art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), powoływanej dalej jako p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania, której przesłanki zostały określone w art. 183 § 2 p.p.s.a. Żadna z przesłanek nieważności postępowania wymienionych w art. 183 § 2 p.p.s.a. nie występuje w niniejszej sprawie. Zatem sprawa ta mogła być przez Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznana tylko w granicach zakreślonych skargą kasacyjną.

Granice skargi kasacyjnej wyznaczają między innymi wymienione w art. 176 p.p.s.a. podstawy kasacyjne, które zgodnie z art. 174 tej ustawy mogą stanowić: 1) naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; 2) naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. W podstawach kasacji wnoszący skargę kasacyjną musi wskazać konkretną normę prawa materialnego, czy procesowego, której naruszenie zarzuca zaskarżonemu orzeczeniu.

W niniejszej sprawie skarżący oparł skargę kasacyjną na podstawie kasacyjnej wskazanej w art. 174 pkt 1) p.p.s.a. podnosząc zarzut naruszenia prawa materialnego przez błędną wykładnię § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2006r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji programu pomocy dla gospodarstw rolnych w celu złagodzenia skutków suszy w związku z art. 24 i 40 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.) oraz art. 32 ust.2 Konstytucji RP przez przyjęcie, że pomoc społeczna w ramach realizacji programu pomocy dla gospodarstw rolnych może być udzielona rodzinie rolniczej tylko wówczas, gdy co najmniej jedna i ta sama osoba w tej rodzinie jest jednocześnie rolnikiem w rozumieniu przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym i podlegając ubezpieczeniu z mocy ustawy opłaca składki na ubezpieczenie społeczne rolników.

Zarzut ten nie jest zasadny. W myśl § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2006r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji programu pomocy dla gospodarstw rolnych w celu złagodzenia skutków suszy (Dz. U. Nr 155, poz. 1109) pomocy udziela się rodzinie rolniczej, jeżeli: 1) co najmniej jedna osoba w tej rodzinie jest rolnikiem, w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, który podlega temu ubezpieczeniu z mocy ustawy; 2) w gospodarstwie rolnym, w rozumieniu przepisów o podatku rolnym, w którym szkody w uprawach rolnych spowodowane suszą, oszacowane przez komisję powołaną przez wojewodę na podstawie § 20 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 stycznia 1996 r. w sprawie szczegółowych kierunków działań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz sposobów ich realizacji (Dz. U. Nr 16, poz. 82 ze zm.), wynoszą średnio powyżej 30 %. Z powyższego wynika, że pomocy społecznej w ramach realizacji tego programu udziela się rodzinie rolniczej, jeżeli łącznie zostały spełnione dwie przesłanki: 1) co najmniej jedna osoba w tej rodzinie jest rolnikiem, w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, który podlega temu ubezpieczeniu z mocy ustawy, 2) w gospodarstwie rolnym, w rozumieniu przepisów o podatku rolnym, w którym szkody w uprawach rolnych spowodowane suszą, oszacowane przez komisję powołaną przez wojewodę na podstawie § 20 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 stycznia 1996r. w sprawie szczegółowych kierunków działań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz sposobów ich realizacji, wynoszą średnio powyżej 30%. Według art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (j.t. Dz. U z 1998r. Nr 7. poz. 25 ze zm.) zawierającą ustawową definicję rolnika, rolnikiem w rozumieniu tej ustawy jest pełnoletnia osoba fizyczna, zamieszkująca i prowadząca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym, w tym również w ramach grupy producentów rolnych, a także osoba, która przeznaczyła grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego do zalesienia. Z niekwestionowanych okoliczności faktycznych niniejszej sprawy wynika, że skarżący W. K. prowadzi wraz z rodziną gospodarstwo rolne o pow. [...] ha. Nie jest jednak rolnikiem, w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, podlegającym temu ubezpieczeniu z mocy ustawy. Ma prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego z ZUS jako rencista. Syn skarżącego podlega wprawdzie ubezpieczeniu na podstawie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników jako domownik, nie jest jednak rolnikiem w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, podlegającym temu ubezpieczeniu z mocy ustawy, lecz domownikiem (art. 6 pkt 2 ustawy). Wprawdzie w myśl § 2 w/w rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2006r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji programu pomocy dla gospodarstw rolnych w celu złagodzenia skutków suszy pomocy udziela się rodzinie rolniczej, jednakże - jak wynika z jego treści - pomoc ta może być udzielona, gdy co najmniej jedna osoba w tej rodzinie jest rolnikiem, w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, który podlega temu ubezpieczeniu z mocy ustawy. Z prawidłowych ustaleń faktycznych niniejszej sprawy wynika, że żadna z osób w rodzinie skarżącego nie jest rolnikiem, w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, który podlega temu ubezpieczeniu z mocy ustawy. Bez znaczenia w tej sytuacji pozostają podnoszone w skardze kasacyjnej okoliczności związane z prowadzeniem przez skarżącego gospodarstwa rolnego.

Zauważyć należy, że wyżej powołane rozporządzenie z dnia 29 sierpnia 2006r. zostało wydane na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.). Przepis art. 24 ustawy w ust. 1 daje Radzie Ministrów możliwość przyjęcia rządowego programu pomocy społecznej mającego na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia, a w ust. 2 upoważnia ją do określenia, w drodze rozporządzenia, szczegółowych warunków realizacji programu, o którym mowa w ust. 1, z uwzględnieniem potrzeby zapewnienia efektywności rządowego programu pomocy społecznej. Zatem, powyższe rozporządzenie znajduje oparcie w art. 24 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej i określa szczegółowe warunki realizacji rządowego programu pomocy społecznej mającego na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych (...). Rządowy program pomocy społecznej przyjęty rozporządzeniem z dnia 29 sierpnia 2006r. miał na celu, jak to trafnie podkreślił w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd pierwszej instancji, udzielenie wsparcia mającego charakter wyspecjalizowany w stosunku do pomocy społecznej na zasadach ogólnych, także w zakresie kryteriów przyznawania świadczeń. Możliwość udzielenia wsparcia - w ramach pomocy społecznej na zasadach ogólnych - osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego lub które poniosły straty w wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej, przewiduje art. 40 ustawy o pomocy społecznej, który w ust. 3 stanowi, że zasiłek celowy, o jakim mowa w tym przepisie prawa może być przyznany niezależnie od dochodu i może nie podlegać zwrotowi. Wynikające z art. 40 ustawy o pomocy społecznej wsparcie w postaci zasiłku celowego trzeba jednak odróżnić od wsparcia specjalistycznego, o jakim mowa w art. 24 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, na podstawie którego zostało wydane stanowiące podstawę rozstrzygnięcia sprawy rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2006r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji programu pomocy dla gospodarstw rolnych w celu złagodzenia skutków suszy.

Nie można także podzielić poglądu skargi kasacyjnej dotyczącego zarzutu naruszenia zaskarżonym wyrokiem przepisu art. 32 ust. 2 Konstytucji RP. Kwestią zgodności § 2 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2006r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji programu pomocy dla gospodarstw rolnych w celu złagodzenia skutków suszy (Dz. U. Nr 155, poz. 1109) z art. 2 i art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zajął się Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 31 marca 2008r. sygn. P 20/07 (OTK-A 2008/2/31), orzekając, że w/w przepis omawianego rozporządzenia w zakresie, w jakim wyłącza zastosowanie przepisów owego rozporządzenia wobec rolników podlegających ubezpieczeniu społecznemu na wniosek, a nie z mocy ustawy, jest zgodny z art. 2 i art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W uzasadnieniu owego wyroku obszernie wyjaśnił zasadę równości oraz cel pomocy udzielanej w ramach specjalistycznego wsparcia.

W świetle powyższego uznać należało, że wyrok Sądu pierwszej instancji nie narusza wskazanych w skardze kasacyjnej przepisów prawa materialnego, w związku z czym skargę kasacyjną należało oddalić, co orzeczono na podstawie art. 184 p.p.s.a.