Wyrok z dnia 1972-06-02 sygn. I CR 42/72

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I CR 42/72

Wyrok z dnia 2 czerwca 1972 r.

Zawinione - z powodu niedbalstwa funkcjonariusza państwowego - zaniechanie zastępczego wykonania w trybie art. 124 i nast. postępowania egzekucyjnego w administracji (Dz. U. z 1966 r. Nr 24, poz. 151) decyzji nakazującej samoistnemu posiadaczowi budynku wyburzenie balkonów, zagrażających bezpieczeństwu ludzi i mienia, uzasadnia odpowiedzialność Skarbu Państwa za szkodę spowodowaną oderwaniem się balkonu.

Przewodniczący: sędzia R. Czarnecki. Sędziowie: H. Dąbrowski, W. Kuryłowicz (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu sprawy z powództwa Dymitra Ł., Alicji Ł. i Anny Ł. przeciwko Skarbowi Państwa - Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w S. i Gertrudzie G. o odszkodowanie na skutek rewizji pozwanych od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Koszalinie z dnia 12 listopada 1971 r.,

oddalił rewizję.

Uzasadnienie

W dniu 25.III.1971 r. nastąpiło oderwanie się balkonu (na wysokości III piętra) w domu pozostającym w samoistnym posiadaniu właścicielki Gertrudy G., w związku z czym doznała ciężkich obrażeń ciała - spadając wraz z balkonem - Anna Ł., żona powoda i matka małoletnich powódek, która w następstwie odniesionych obrażeń po kilku dniach zmarła.

W pozwie z dnia 12.VI.1971 r. powodowie wystąpili o zasądzenie od pozwanych solidarnie tytułem odszkodowania - wobec znacznego pogorszenia się na skutek śmierci denatki ich sytuacji życiowej - kwoty 120.000 zł, powódki zaś ponadto - o zasądzenie renty odszkodowawczej od daty pozwu.

Wyrokiem wstępnym z dnia 12.XI.1971 r. Sąd Wojewódzki uznał, że dochodzone roszczenie jest usprawiedliwione w zasadzie, przy czym Anna Ł. przyczyniła się do nastąpienia wypadku w 20%. Według dokonanych ustaleń, po pierwszym oderwaniu się balkonu w domu pozwanej w 1966 r. (na I piętrze) Wydział Budownictwa, Urbanistyki i Architektury Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w S. decyzją z dnia 23.XII.1966 r. nakazał pozwanej wyburzenie balkonów (od podwórza). Decyzja ta została utrzymana w mocy przez właściwy Wydział Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, lecz nie została wykonana, podobnie jak następna decyzja co do wyburzenia balkonów z dnia 5.I.1971 r. Uzasadnia to odpowiedzialność pozwanego Skarbu Państwa na podstawie art. 417 k.c., w szczególności za "niewyegzekwowanie decyzji o rozbiórce balkonów mimo stwierdzenia katastrofalnego ich stanu". Z kolei odpowiedzialność pozwanej Gertrudy G. wynika z art. 434 k.c., gdyż nie wykazała ona, by oderwanie się balkonu było następstwem innych przyczyn niż brak utrzymania budowli w należytym stanie.

Wyrok zaskarżyli w drodze rewizji pozwani, zarzucając: pozwana Gertruda G. - uniemożliwienie jej przez organy administracji komunalnej wcześniejszego wykonania remontu budynku, a następnie - po rozpoczęciu remontu przez Miejskie Przedsiębiorstwo Budowlane w 1968 r. - opieszałe jego prowadzenie, pozwany zaś Skarb Państwa - brak obowiązku wykonania decyzji o rozbiórce balkonów.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Samoistny posiadacz budowli odpowiada za szkodę spowodowaną przez jej zawalenie się lub przez oderwanie się jej części (jak w niniejszej sprawie) na zasadzie domniemania winy (art. 434 k.c.). Od tej odpowiedzialności samoistny posiadacz może zwolnić się wykazując, że zawalenie się budowli lub oderwanie się jej części nie wynika ani z braku utrzymania budowli w należytym stanie, ani z wad w budowie, lecz z innych, nie wymienionych w tym przepisie przyczyn, które tym samym stanowią okoliczności ekskulpujące posiadacza budowli. Pozwana nie wykazała tych przyczyn, nie ekskulpuje bowiem skarżącej okoliczność, że przeszkody w utrzymaniu budynku w należytym stanie nie przez nią zostały spowodowane, ustalenie zaś, że szkoda jest następstwem oderwania się części budynku (balkonu), nie jest kwestionowane i jest niewadliwe. Skarb Państwa odpowiada z art. 417 k.c. za nieterminowe wyegzekwowanie przez funkcjonariuszy Wydziału Budownictwa jego decyzji, nakazującej pozwanej wyburzenie balkonów, a wydanej w zakresie państwowego nadzoru budowlanego (art. 58 i 59 prawa budowlanego z dnia 31 stycznia 1961 r. - Dz. U. Nr 7, poz. 46). Skoro Wydział Budownictwa stwierdził, że "balkony nie nadają się do naprawy i grożą oderwaniem się, a tym samym stanowią zagrożenie bezpieczeństwa ludzi i mienia", odmowa lub zwłoka pozwanej w wykonaniu powyższej decyzji zobowiązała ten Wydział do zastosowania środków przymusu administracyjnego, by zapobiec skutkom oderwania się balkonów. Ograniczenie się do upomnienia z zagrożeniem grzywną (w dniu 26.VII.1967 r. - por. akta Prok. Pow. w Słupsku) i do ponownego (zbędnego) wydania identycznej jak poprzednia decyzji z dnia 5.I.1971 r. było oczywiście - jeśli chodzi o spowodowanie wykonania decyzji przez pozwaną - niewystarczające. Stan balkonów wymagał podjęcia skutecznych środków, a w szczególności, ze względu na stanowisko pozwanej, wykonania zastępczego decyzji w trybie art. 124 i nast. postępowania egzekucyjnego w administracji (Dz. U. z 1966 r. Nr 24, poz. 151). Zawinione - z powodu niedbalstwa funkcjonariuszy pozwanego - zaniechanie tego wykonania uzasadnia odpowiedzialność Państwa za szkodę. Odmienne stanowisko, reprezentowane w rewizji, co do zbędności wykonania zastępczego jest pozbawione w świetle okoliczności sprawy dostatecznego uzasadnienia.

Z przytoczonych względów należało na podstawie art. 387 k.p.c. orzec jak w sentencji.

OSNC 1973 r., Nr 3, poz. 44