Wyrok z dnia 2009-06-19 sygn. II SA/Lu 266/09

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Krystyna Sidor (sprawozdawca), Sędziowie Sędzia WSA Joanna Cylc - Malec, Sędzia NSA Leszek Leszczyński, Protokolant Asystent sędziego Łucja Krasińska, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 19 czerwca 2009r. sprawy ze skargi A. P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r., Nr [...] w przedmiocie zasiłku okresowego uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję Burmistrza z dnia [...] r., Nr [...].

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 kpa Samorządowe Kolegium Odwoławcze w L. po rozpoznaniu odwołania A. P. utrzymało w mocy decyzję Burmistrza Miasta Ł. z dnia [...] o odmowie przyznania jej zasiłku okresowego.

Organy administracyjne obu instancji oparły rozstrzygnięcie o art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej, stwierdzając, że przedstawiona przez wnioskodawczynię sytuacja majątkowa jej trzyosobowej (wraz z mężem i córką) rodziny nie jest wiarygodna. W trakcie bowiem wywiadu środowiskowego z dnia 17 grudnia 2009r. wskazała ona, że źródłem jej utrzymania jest wyłącznie gospodarstwo rolne o pow. 1,32 ha oraz zasiłek rodzinny, a dochód w listopadzie 2008r. wyniósł 110,23 zł, tj. na osobę 36,74 zł.

W ocenie organów podana kwota jest znacznie niższa niż wartość wykazanych wydatków tj. kosztów żywności, nauki córki, środków czystości, energii elektrycznej oraz składek KRUS w łącznej kwocie dla dwóch osób 1064 zł (a uzyskana za grykę cena 1200 zł nie rekompensuje ponoszonych wydatków), co może świadczyć o tym, że rodzina wnioskodawczyni osiąga dodatkowe, nieujawnione dochody.

Organy ustaliły, że oboje małżonkowie nie są nigdzie zatrudnieni, przy czym wnioskodawczyni jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy w Ł. jako osoba bezrobotna, ukończyła szkolenie kwalifikacyjne i podejmuje starania o podjęcie pracy.

Natomiast jej mąż – W. P. jest albo osobą bierną zawodowo i nie zabiega o znalezienie pracy albo podejmuje prace dorywcze, przynoszące dochód, którego nie ujawnia. Z jego oświadczenia z dnia 2 grudnia 2008r. wynika, że w listopadzie 2008r. nie osiągnął żadnego dochodu, to jednak z uwagi na to, że posiada dobry zawód (stolarz), oświadczenie to jest mało wiarygodne.

Na fakt podejmowania przez W. P. prac dorywczych – w przekonaniu organów - może również wskazywać i to, że podczas kilkukrotnych wizyt nigdy nie zastano go w mieszkaniu. Wprawdzie A. P. tłumaczyła nieobecność męża koniecznością pracy w gospodarstwie rolnym (uprawa aronii i porzeczek oraz gryki), to jednak jest to mało prawdopodobne w okresie zimowym oraz ze względu na niewielką powierzchnię tego gospodarstwa.

Poza tym, pomimo pisemnych wezwań, nie nawiązał on żadnego kontaktu z pracownikami Ośrodka Pomocy Społecznej w celu ustalenia zasad współpracy i podpisania kontraktu socjalnego i nie przedłożył decyzji PUP w Ł. potwierdzającej jego status bezrobotnego. Nie skorzystał również z możliwości podjęcia zatrudnienia przy pracach interwencyjnych, które proponowano mu w PUP w Ł. na początku 2008r., z których osiągałby dochód ok. 900 zł miesięcznie.

W konsekwencji organy stwierdziły, że zasiłek okresowy nie może być przyznany, tym bardziej, że możliwości finansowe Ośrodka są ograniczone potrzebami innych osób oraz podkreśliły, że wnioskodawczyni otrzymała w grudniu 2008r. pomoc w postaci zasiłku celowego w łącznej kwocie 600 zł.

Organ I instancji w uzasadnieniu swojej decyzji wyjaśnił ponadto, iż informował skarżącą o możliwości wystąpienia do sądu powszechnego o zasądzenie alimentów na rzecz córki.

Skargę do sądu administracyjnego wniosła A. P., domagając się uchylenia decyzji obu organów.

Skarżąca podniosła, że z przyczyn ekonomicznych utraciła pracę; obecnie jest zarejestrowana w PUP i jest gotowa do podjęcia zatrudnienia; odbyła szkolenie kwalifikacyjne - zgodnie z zawartym kontraktem socjalnym.

Wskazała, że wbrew stanowisku organów, nie można zarzucić jej mężowi bierności w poszukiwaniu pracy. Z wykształcenia jest on bowiem rolnikiem i ogrodnikiem sadownikiem, a nie stolarzem. W 2008r. pracował we własnym gospodarstwie rolnym przy uprawie gryki i aronii oraz porzeczki. Nie można mu również zarzucić niewykorzystania szansy zatrudnienia przy pracach interwencyjnych, bowiem dowiedział się o nich zbyt późno.

Skarżąca przedstawiła w tabeli szczegółowo dochody za poszczególne miesiące 2008r.: wynika z niej, że w ciągu całego roku rodzina skarżącej osiągnęła dochód 6478,65 zł, co razem z pożyczką w kwocie 2000zł dało kwotę 8478,65 zł, a więc po odjęciu opłaconych składek KRUS oraz kosztów energii elektrycznej do dyspozycji pozostało jej 5704, 42 zł. Wskazała, że zadłużenie w spółdzielni mieszkaniowej z tytułu zaległego czynszu wynosi ponad 9 tys.

Skarżąca czuje się pokrzywdzona ustaleniami i decyzjami organów, ponieważ w rzeczywistości sytuacja materialna jej rodziny jest trudna, pomimo starań o podjęcie pracy.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, podkreślając, że pomoc społeczna powinna być świadczona wyłącznie w sytuacjach jednoznacznych, nie budzących wątpliwości.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz.1269) sąd administracyjny sprawuje kontrolę zaskarżonej decyzji w zakresie jej zgodności z prawem.

Skarga zasługuje na uwzględnienie, bowiem organy administracyjne obu instancji nie wykazały przesłanek i nie uzasadniły należycie odmowy przyznania A. P. zasiłku okresowego, uchybiając art.7, 77 i 107 § 3 kpa.

Jako podstawę rozstrzygnięcia organy wskazały art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2004r., Nr 64, poz.593 ze zm.), zwanej dalej ustawą.

W świetle tego przepisu podstawę do odmowy przyznania świadczenia mogą stanowić m.in. brak współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, niedotrzymywanie jego postanowień, nieuzasadniona odmowa podjęcia pracy przez osobę bezrobotną.

Przepis ten nie daje jednak podstawy do odmowy przyznania świadczenia w sytuacji, gdy organ ma wątpliwości co do rzeczywistego dochodu rodziny, co zachodzi w niniejszej sprawie. Odmowa przyznania świadczenia z tej przyczyny byłaby dopuszczalna wyłącznie na podstawie art. 12 cyt. ustawy tj. w przypadku stwierdzonych przez pracownika socjalnego dysproporcji między udokumentowaną wysokością dochodu a sytuacją majątkową, wskazującą, że osoba lub rodzina jest w stanie przezwyciężyć trudną sytuację życiową, wykorzystując własne zasoby majątkowe, w szczególności w przypadku posiadania znacznych zasobów finansowych, wartościowych przedmiotów majątkowych lub nieruchomości.

Podkreślić jednak należy, że odmowa przyznania świadczenia na podstawie art. 12 wymaga nie budzącego wątpliwości ustalenia, że istnieją dysproporcje pomiędzy udokumentowaną a faktyczną wysokością dochodów rodziny skarżącej, natomiast nie są wystarczające jedynie przypuszczenia organu, iż rodzina uzyskuje dodatkowe dochody, których nie ujawnia, jak to ma miejsce w niniejszej sprawie. Odmawiając bowiem przyznania skarżącej zasiłku okresowego organ oparł się wyłącznie o przypuszczenie, iż jej mąż uzyskuje dochody z pracy dorywczej, przy czym organ nie przedstawił na tę okoliczność żadnych konkretnych dowodów. Kilkakrotna nieobecność męża skarżącej w domu i brak decyzji PUP potwierdzającej status bezrobotnego, a także jego umiejętności stolarskie nie są wystarczającymi argumentami pozwalającymi na przyjęcie, że w tym czasie podejmował on prace dorywcze, a tym bardziej, że osiągał z nich znaczne dochody, powodujące "rażące dysproporcje pomiędzy udokumentowaną a faktyczną wysokością dochodów rodziny", a tylko taka okoliczność uzasadniałaby odmowę przyznania świadczenia na podstawie art. 12 ustawy o pomocy społecznej.

Ponadto zwrócić należy uwagę, że rodzina skarżącej zalega z tytułu opłat czynszowych; korzysta również ze znacznej pożyczki bankowej, co może wskazywać na problemy finansowe.

W ocenie Sądu w sprawie nie było również podstaw do odmowy przyznania świadczenia na podstawie powołanego przez organy art. 11 ust. 2 cyt. ustawy.

W szczególności nie można zarzucić skarżącej braku współdziałania z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, skoro uczestniczyła ona aktywnie w postępowaniu, brała udział w wywiadzie środowiskowym, wykonała kontrakt socjalny odbywając kurs dokształcający i wykazała, że podejmuje próby znalezienia pracy (k.86)

W tej sytuacji bierna postawa jej męża nie może stanowić automatycznie podstawy odmowy przyznania świadczenia na rzecz całej rodziny. Tylko ustalenie, że oboje małżonkowie uchylają się od współpracy z organem bądź od podjęcia pracy albo nie wykonują postanowień kontraktu może być przyczyną odmowy przyznania świadczenia zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy. Organ nie odniósł się przy tym do pisma W. P. z dnia 25 listopada 2008r. /k.87/ zawierającego ofertę podjęcia pracy, skierowanego do firmy "I. PPHU Producent Mebli" w L.

Organ powinien mieć również na uwadze art. 11 ust. 3 ustawy, który stanowi, że w przypadku odmowy przyznania albo ograniczenia wysokości lub rozmiaru świadczeń z pomocy społecznej należy uwzględnić sytuację osób będących na utrzymaniu osoby ubiegającej się o świadczenie lub korzystającej ze świadczeń: skarżąca posiada na utrzymaniu córkę uczęszczającą do szkoły i organ powinien tę okoliczność uwzględnić, jeżeli stwierdzi, że zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 11 ust. 2 ustawy. Organ nie może natomiast pomijać obowiązku wskazanego w przepisie art. 11 ust. 3 ustawy odsyłając jednocześnie rodzinę wnioskodawczyni na drogę postępowania cywilnego z powództwem o alimenty.

W konsekwencji, w ocenie Sądu, organy nie uzasadniły należycie swojego rozstrzygnięcia, bowiem nie wykazały, że zachodzą przesłanki odmowy przyznania skarżącej świadczenia bądź na podstawie art. 11 ust.2 bądź art. 12 ustawy. W ponownym postępowaniu organ na nowo oceni zebrany materiał dowodowy, ewentualnie uzupełni go, a następnie mając na uwadze powyższe rozważania, wyda rozstrzygnięcie.

Z tych względów, Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. "a" i "c" i art. 135 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r.- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz.1270) uchylił decyzje organów administracyjnych obu instancji.