Wyrok z dnia 2009-07-15 sygn. II SA/Ol 569/09

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Adam Matuszak Sędziowie Sędzia WSA Bogusław Jażdżyk (spr.) Sędzia WSA Irena Szczepkowska Protokolant Grażyna Wojtyszek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 lipca 2009 r. sprawy ze skargi A.C. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia "[...]". Nr "[...]" w przedmiocie zasiłku okresowego oddala skargę. WSA/wyr.1 - sentencja wyroku

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 19 lutego 2009r. wydaną z upoważnienia Burmistrza M. przez Kierownika Sekcji Pomocy Środowiskowej Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w M. odmówiono przyznania A. C. świadczenia pieniężnego w formie zasiłku okresowego. W uzasadnieniu wskazano, iż w oparciu o zgromadzony materiał, w tym przeprowadzony wywiad środowiskowy stwierdzono, że wnioskodawca posiada obywatelstwo włoskie, ale od wielu lat przebywa na terytorium Polski. Obecnie jest zatrudniony w restauracji, jednak ze względu na chorobę przebywa na zwolnieniu lekarskim i pobiera z tego tytułu zasiłek chorobowy z ZUS, jednocześnie ma orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności. A. C. jest żonaty, jednakże żona wraz z córką mieszkają we Włoszech. W związku z tym,

w świetle przepisów ustawy o pomocy społecznej organ przyjął, iż wnioskodawca prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe. Jednocześnie stwierdzono,

iż wnioskodawca przekroczył ustawowe kryterium dochodowe, co uniemożliwia udzielenie pomocy w oparciu o wskazaną ustawę. Mimo, że wnioskodawca złożył oświadczenie o przekazywaniu zwykłą korespondencją listową na utrzymanie żony

i córki 180 euro wraz z kserokopią pisma żony, iż tę pomoc otrzymuje, organ nie uznał tych świadczeń jako świadczenia alimentacyjne, uzasadniające pomniejszenie dochodu na osobę w rodzinie. W ocenie organu złożone w tym zakresie oświadczenia są mało wiarygodne, bowiem wskazane przez wnioskodawcę wydatki w porównaniu

z przychodami, nie pozwalają na świadczenie pomocy żonie i córce w takiej wysokości. Reasumując powyższe, organ stwierdził, iż nie ma możliwości prawnych na przyznanie świadczenia pieniężnego w postaci zasiłku okresowego ze względu na niespełnienie przez wnioskodawcę kryterium dochodowego, uprawniającego do przyznania przedmiotowego świadczenia.

A. C. złożył odwołanie od powyższej decyzji, wskazując na ciężką sytuację finansową swojej rodziny spowodowaną jego złym stanem zdrowia. Jest on bowiem przewlekle chory, posiada orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym, a jednocześnie pozostaje jedynym żywicielem rodziny. Odwołujący podniósł, iż wbrew twierdzeniom organu posiada on meldunek w M. do dnia 8 maja 2009r., a jako obywatelowi państwa członkowskiego UE mającemu miejsce zamieszkania na terytorium RP przysługują mu świadczenia z pomocy społecznej. Niezrozumiałym jest dla niego również fakt, iż organ nie dał wiary przedstawionym przez niego dokumentom oraz temu, iż łoży on na utrzymanie swojej rodziny, tj. żony

i córki, które mieszkają we Włoszech. A. C. oświadczył, iż nie posiada wyroku alimentacyjnego, bowiem tworzy z żoną trwały i stabilny związek małżeński, zaś jego obowiązkiem jako głowy rodziny jest jej utrzymanie na godnym poziomie. Ponadto odwołujący się zarzucił pracownikowi organu bezduszność, typową złośliwość oraz brak prawidłowego i zgodnego z prawem kierowania pomocy dla jego rodziny, a wręcz działanie na jej niekorzyść.

Decyzją z dnia 15 kwietnia 2009r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze

w O. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji. Podkreślono, iż zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwała chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej. Muszą być przy tym spełnione przesłanki określone w art. 7 ustawy

o pomocy społecznej. W ocenie Kolegium organ I instancji prawidłowo ustalił na podstawie przeprowadzonego wywiadu środowiskowego oraz przedłożonych dokumentów, iż brak jest przesłanek do pozytywnego rozpatrzenia wniosku A. C. Dochód wnioskodawcy został wyliczony zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej i jest wyższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej ustalonego w art. 8 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy. Nie znajduje również uzasadnienia twierdzenie strony, iż dochód ten powinien zostać pomniejszony o kwotę alimentów świadczonych dobrowolnie na rzecz córki. Pieniądze te zalicza się do dochodu osób je otrzymujących i nie odlicza się od dochodu osób płacących. Alimenty są zobowiązaniem uregulowanym w przepisach ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy i ich odliczanie w sprawach świadczeń z pomocy społecznej może nastąpić jedynie, gdy strona jest zobowiązana do ich świadczenia wskutek wyroku sądu, zawartej ugody sądowej lub też umowy. W ocenie Kolegium zaskarżona decyzja odpowiada zatem przepisom prawa w związku z czym należy w całości utrzymać ją w mocy.

Na powyższą decyzję skargę wniósł A. C. Skarżący podniósł, iż organy orzekające w jego sprawie nie odliczyły od uzyskiwanego przez niego dochodu kwoty 400 i 180 euro alimentów świadczonych na rzecz córki. Wskazał, iż pieniądze przekazał osobiście żonie w styczniu i lutym 2009r., gdy przebywała ona w Polsce, na co ma potwierdzenie w postaci pokwitowania oraz biletu autobusowego. Ponadto skarżący podał, iż czuje się zobowiązany do utrzymywania rodziny przez sam fakt zawarcia małżeństwa i traktuje to jako moralny obowiązek. Posiada zawartą z żoną umowę, jednakże jedynie w języku włoskim, a nie stać go na opłacenie tłumacza przysięgłego. Dowodami w niniejszej sprawie są również dodatkowe oświadczenia jego żony, zaświadczenia z Urzędu Miasta T., gdzie zamieszkuje jego żona z dzieckiem, a także inne oświadczenia i dokumenty. Skarżący dodał, iż jest znany jako osoba społecznie zaangażowana w wiele akcji charytatywnych. Prowadzoną przez siebie restaurację sprzedał, a pieniądze uzyskane w ten sposób zostały przelane na konto żony we Włoszech. Jednak kwota ta wystarczyła do końca 2008r., dlatego też

w styczniu 2009r. zwrócił się o pomoc do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej

w M., gdzie odmówiono mu świadczenia.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. wniosło o jej oddalenie, podtrzymując swoje stanowisko przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonego rozstrzygnięcia. Organ podkreślił, iż dochód skarżącego został ustalony stosownie do przepisów ustawy o pomocy społecznej. Obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciążający rodziców, wynika z art. 128 Kodeksu rodzinnego

i opiekuńczego, przy czym zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Z kolei przepis art. 8 ust. 3 pkt 3 ustawy o pomocy społecznej odnosi się do alimentów świadczonych na rzecz innych osób. W ocenie Kolegium nie uzależnia pomniejszenia dochodu od sposobu, w jaki ustalony jest obowiązek alimentacyjny. Wypełnienie obowiązku alimentacyjnego może przybrać postać zarówno świadczeń dobrowolnych, jak i następstwa dochodzenia ich przed sądem. W sytuacji kiedy strona powołuje się na umowę zawartą na zasadach ogólnych o alimenty, organy administracyjne muszą rozważyć, czy umowa ta mimo swojej nazwy dotyczy świadczeń alimentacyjnych, czy też odzwierciedla inne świadczenia.

W niniejszej sprawie organ I instancji, jak również organ odwoławczy nie mogły tego uczynić, nie znając treści tej umowy. Skarżący wskazał jedynie, iż taka umowa istnieje, jednakże nie posiadał jej kopii. Nie istnieją zatem żadne przesłanki, które dałyby podstawę do zmiany zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zważył, co następuje:

Podnieść należy, iż w myśl art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 roku Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują kontrolę wykonywania administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Zatem rozpoznając skargę na decyzję Sąd dokonuje jedynie oceny, czy przy jej wydaniu nie zostały naruszone przepisy prawa materialnego bądź też procesowego, nie będąc przy tym związany zarzutami i wnioskami skargi oraz podstawą prawną. Oznacza to, że Sąd nie ocenia decyzji organu pod kątem jej słuszności, czy też celowości, jak również nie rozpatruje sprawy kierując się zasadami współżycia społecznego, ale w zakresie dokonywanej kontroli sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji orzekając w sprawie nie naruszyły prawa w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy.

Rozpatrując wniesioną skargę Sąd uznał, iż zaskarżona decyzja została wydana zgodnie z prawem.

Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 12 marca 2004r o pomocy społecznej (Dz. U. z 2004r., nr 64, poz. 593) świadczenia z pomocy społecznej przysługują także cudzoziemcom mającym prawo pobytu na terytorium Polski. Należy jednak wskazać, iż zasada równego traktowania odnosząca się do cudzoziemców, w tym także obywateli krajów Unii Europejskiej, przebywających na terytorium RP, polega na tym, iż korzystają oni ze świadczeń z pomocy społecznej na takich samych warunkach jak obywatele polscy. Zatem obywatel obcego państwa nie może domagać się zastosowania np. innego kryterium dochodowego, pozwalającego na zniwelowanie różnic w poziomie życia w różnych krajach. Okoliczność zaś, iż skarżący - wbrew jego twierdzeniom - nie jest dyskryminowany potwierdza fakt, iż innymi decyzjami przyznano mu świadczenia i to - biorąc pod uwagę możliwości finansowe organu pomocy społecznej - w znacznej wysokości. Nie można więc uznać za zasadny zarzut dotyczący dyskryminacji.

Dalej wskazać należy, iż zasiłek okresowy stanowi jedną z pieniężnych form świadczeń pomocy społecznej wyszczególnionych w art. 36 ust.1 ustawy o pomocy społecznej. Stosownie do treści art. 38 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego. Zasiłek okresowy ustala się w przypadku osoby samotnie gospodarującej - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 418 zł miesięcznie. W przypadku rodziny - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny (art. 38 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej).

Z kolei rodzina w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej to osoby spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące (art. 6 pkt 14). Osoba samotnie gospodarująca oznacza zaś osobę prowadzącą jednoosobowe gospodarstwo domowe (art. 6 pkt 10).

W ocenie Sądu organy słusznie przyjęły, że skarżący prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe. Żona i córka zamieszkują bowiem we Włoszech. Niemożliwym jest więc przyjęcie, że skarżący wspólnie zamieszkuje i gospodaruje ze swoją rodziną. Kryterium dochodowe osoby samotnie gospodarującej wynosi obecnie 471zł. Tak więc świadczenie można otrzymać w przypadku, gdy dochód osoby samotnie gospodarującej nie przekracza tej kwoty. Wysokość dochodu skarżącego w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku wynosiła natomiast 760,21zł. Tak więc dochód ten przewyższał kryterium dochodowe przewidziane ustawą, od którego przysługuje prawo do zasiłku okresowego.

Rozważenia wymaga więc kwestia podnoszona przez skarżącego, a dotycząca wysokości świadczonych alimentów na rzecz córki i żony. Stosownie bowiem do treści art. 8 ust. 3 pkt 3 ustawy o pomocy społecznej za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.

Sąd podziela stanowisko zgodnie z którym, wyjaśnienia skarżącego co do wysokości alimentowania jego rodziny nie są wiarygodne. Skarżący wskazuje bowiem, że od stycznia 2009r. jego jedynym dochodem jest zasiłek choroby otrzymywany z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wyjaśnia ponadto, że wszelkie oszczędności jakie posiadał zostały wyczerpane z końcem 2008r. Skoro więc skarżący utrzymuje się jedynie z zasiłku chorobowego w kwocie 760,21zł, nie posiadając przy tym innych dochodów i oszczędności, to nie jest możliwe, by skarżący od stycznia 2009r. świadczył alimenty na rzecz rodziny w kwocie jak podaje 180 euro miesięcznie. Tym bardziej nie jest możliwe, by skarżący w styczniu 2009r. przekazał rodzinie kwotę 400 euro. Z wyliczeń przedstawionych przez skarżącego wynika bowiem, że ze względu na różnicę kursową kwota 400 euro w styczniu 2009r. stanowiła odpowiednik 1760zł, w lutym 2009r. zaś 180 euro to odpowiednik kwoty 891zł. Tak więc wysokość alimentów, które skarżący świadczyłby na rzecz rodziny przewyższa jego dochód. A skarżący oświadczył podczas sporządzania wywiadu środowiskowego, że zamieszkuje w M. i na samo utrzymanie mieszkania (stancji) wydaje kwotę 300zł. Samo więc porównanie wymienionych kwot - pomijając już inne koszty utrzymania - wskazuje, że nie jest możliwe alimentowanie rodziny sumą 180 euro, przy dochodzie własnym 760zł i wydatkach na stancję 300zł miesięcznie.

Dodatkowo skarżący oświadczył w trakcie postępowania administracyjnego w piśmie z dnia 4 lutego 2009r., które przedłożył dwukrotnie organowi, że świadczenia alimentacyjne na rzecz rodziny przekazuje drogą pocztową, zwykłą korespondencją listową. Tymczasem w skardze do sądu skarżący kwestionuje swoje oświadczenie o przesyłaniu pieniędzy drogą pocztową argumentując, że nie jest to możliwe z uwagi na brak porozumienia pomiędzy Pocztą Polską a Włoską. W ocenie Sądu oświadczenia skarżącego, co do przekazywania alimentów droga pocztową, zwykłą korespondencją listową są mało wiarygodne, tym bardziej, że sam skarżący w skardze zaprzecza swoim wcześniejszym wyjaśnieniom.

Niezależnie od powyższego wskazać należy, że nie jest zasadny zarzut skarżącego, iż z uwagi na świadczone alimenty organy winny uwzględnić w ustaleniu dochodu kwotę świadczonych przez niego alimentów. Podnieść należy, iż wprawdzie art. 128 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi o obowiązku alimentacyjnym, który obciąża skrzącego w stosunku do jego córki, lecz obowiązek ten nie ma charakteru nieograniczonego. Stosownie bowiem do art. 135 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Zatem spełnienie obowiązku alimentacyjnego nie polega na przekazywaniu osobie uprawnionej do alimentów całości posiadanych dochodów. W niniejszej sprawie skarżący podał, iż przekazuje na rzecz córki kwotę 180 euro miesięcznie. Biorąc pod uwagę kurs euro oraz podane przez skarżącego dochody stwierdzić należy, iż kwota przekazywana na rzecz córki praktycznie w całości odpowiada dochodom uzyskiwanym przez skarżącego, a wręcz jak wskazano wyżej może je przewyższać. Nie można jednak uznać, by kwota ta odpowiadała obowiązkowi alimentacyjnemu. Nie ma wprawdzie obowiązku dochodzenia świadczenia alimentacyjnego przed sądem, gdyż strony mogą ustalić kwotę należnych alimentów w drodze umowy, lecz tylko sąd rodzinny jest w stanie zweryfikować zakres obowiązku alimentacyjnego. Skoro zaś art. 8 ust. 3 pkt 3 ustawy o pomocy społecznej przewiduje możliwość odliczenia kwoty alimentów świadczonych na rzecz innych osób od kwoty uzyskiwanego dochodu, to w ocenie Sądu może być to wyłącznie kwota określona przez sąd rodzinny w wyroku, bądź też w zawartej przed tym sądem ugodzie. W przeciwnym razie świadczeniobiorcy mogliby dowolnie ustalać między sobą kwotę alimentów, a tym samym pomniejszać swój dochód, tak aby uzyskać świadczenie z pomocy społecznej. Jeśli zaś brak jest wyroku sądu rodzinnego określającego wysokość zobowiązania alimentacyjnego, to organ pomocy społecznej nie może określić, w jakiej wysokości kwota przekazywana na rzecz córki skarżącego stanowi kwotę alimentów, w jakiej zaś wynika z jego sposobu gospodarowania posiadanym dochodem. Skarżący może bowiem przekazywać na rzecz dziecka dowolną kwotę, nie może się jednak domagać jej odliczenia w takiej wysokości, w jakiej przekracza ona jego zobowiązanie alimentacyjnego.

W tym stanie rzeczy skargę jako nieuzasadnioną należało oddalić na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270).