Wyrok z dnia 2009-12-01 sygn. II SA/Łd 875/09

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Dnia 1 grudnia 2009 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział II w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA: Jolanta Rosińska Sędziowie Sędzia WSA: Joanna Sekunda – Lenczewska (spr.) Sędzia WSA: Arkadiusz Blewązka Protokolant Asystent sędziego Katarzyna Orzechowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 grudnia 2009 roku przy udziale --- sprawy ze skargi E. O. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia [...] Nr [...] w przedmiocie dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego - oddala skargę. LS

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] r. nr [...] Prezydent Miasta Ł. na podstawie art. 104, art. 108 § 1 k.p.a. oraz art. 4, art. 5 ust. 2, art. 6, art. 8, art. 13, art. 23, art. 24 ust 3a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2006 r. nr 139, poz. 992 ze zm.), art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 17 października 2008 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. nr 223, poz. 1456), rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 lipca 2006 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny oraz wysokości świadczeń rodzinnych (Dz. U. nr 130, poz. 903), Zarządzenia Prezydenta Miasta Ł. z dnia 29 czerwca 2009 r. Nr 3335/V/09 w sprawie upoważnienia pracowników Centrum Świadczeń Socjalnych w Ł. do wydawania decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej przyznał E. O. dodatek do zasiłku rodzinnego na dziecko P.O. z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego w wysokości 80,00 zł miesięcznie, na okres od dnia 1 czerwca 2009 roku do dnia 31 października 2009 roku.

W odwołaniu od tej decyzji E. O. zażądała przyznania dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego od miesiąca kwietnia 2008 r., czyli od daty złożenia wniosku w Miejskim Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Ł. przy Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności syna. Podkreśliła, że na skutek kolejnych odwołań wyrokiem Sądu Rejonowego dla Ł. syn P. O. został zaliczony do osób o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności na stałe. Jej zdaniem, skoro zasiłek pielęgnacyjny został jej wyrównany od kwietnia 2008 r., to te same zasady winny dotyczyć dodatku do zasiłku rodzinnego.

Decyzją z dnia [...] r. nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. na podstawie art. 138 § 1 pkt.1 k.p.a., art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 79, poz. 856 ze zm.), art. 5 ust. 1, art. 8 pkt. 5, art. 13 ust. 1 i 2, art. 23 ust. 1 i 2 oraz art. 24 ust. 1, ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 139, poz. 992 ze zm.) utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję organu l instancji.

W jej uzasadnieniu Kolegium stwierdziło, że wniosek o przyznanie dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego E. O. złożyła w dniu 30 czerwca 2009 r. i dlatego też organ pierwszej instancji trafnie orzekł o przyznaniu prawa do dodatku z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego od dnia 1 czerwca 2009 r. Zdaniem organu odwoławczego, skoro strona swój pierwszy wniosek o przyznanie dodatku do zasiłku rodzinnego złożyła w dniu 30 czerwca 2009 r., to organ pierwszej instancji prawidłowo ustalił moment początkowy przyznania świadczenia, albowiem jak wynika z art. 24 ust. 1 - 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych, prawo do świadczeń ustala się począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami. Jednocześnie organ podkreślił, że bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy pozostaje fakt, iż wyrokiem Sądu Rejonowego dla Ł. w Ł. XI Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 25 czerwca 2009 r. P.O. został zaliczony do osób niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym już od dnia 30 kwietnia 2008 r., gdyż nie istnieją żadne przepisy pozwalające na przyznanie zasiłku zgodnie żądaniem strony. Dodatkowo Kolegium podniosło, że okres, od którego przysługuje świadczenie w postaci dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego nie jest uzależniony od okresu powstania niepełnosprawności, określonego w orzeczeniu o niepełnosprawności lub nawet wyroku sądu, lecz zależy od momentu złożenia wniosku o świadczenie. Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego w odróżnieniu od zasiłku pielęgnacyjnego jest świadczeniem dodatkowym w stosunku do zasiłku rodzinnego. A zatem, aby otrzymać dodatek tego rodzaju, w pierwszej kolejności osoba uprawniona musi spełniać warunki uprawniające ją do zasiłku rodzinnego. Jakkolwiek niepełnosprawność dziecka (w rozpatrywanym przypadku umiarkowany stopień niepełnosprawności) jest warunkiem koniecznym do otrzymania tego rodzaju świadczenia, to jednak w świetle obowiązujących przepisów niemożliwe jest przyznanie tego dodatku, jako świadczenia samoistnego. Podsumowując Kolegium stwierdziło, że rozstrzygnięcie organu I instancji odpowiada przepisom obowiązującego prawa i brak jest podstaw do jego uchylenia.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi E. O. podniosła, iż w kwietniu 2008 r. chciała złożyć wniosek o dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego, lecz pracownik organu I instancji odmówił przyjęcia rzeczonego wniosku argumentując, że nie legitymuje się ona orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności syna.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. wniosło o jej oddalenie i podtrzymało stanowisko przedstawione w motywach kwestionowanej decyzji.

Na rozprawie w dniu 1 grudnia 2009 r. stawiła się skarżąca E.O., która poparła skargę i oświadczyła, że po raz pierwszy z wnioskiem o ustalenie stopnia niepełnosprawności syna wystąpiła w kwietniu 2008 r. Wyjaśniła również, że wniosek o przyznanie dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego złożyła po raz pierwszy w czerwcu 2009 r. Dodała przy tym, że w kwietniu 2008 r. usiłowała złożyć wniosek, jednakże wówczas w siedzibie organu I instancji odmówiono jej przyjęcia tegoż wniosku.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

W rozumieniu art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. nr 153, poz. 1269 ze zm.) oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. nr 153, poz. 1270 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej. Wspomniana kontrola sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, o ile ustawy nie stanowią inaczej.

Innymi słowy, sąd administracyjny bada, czy zaskarżony akt administracyjny (decyzja, postanowienie) jest zgodny z obowiązującymi w dacie jego podjęcia przepisami prawa materialnego, określającymi prawa i obowiązki stron oraz z przepisami proceduralnymi, normującymi zasady postępowania przed organami administracji publicznej.

Skład orzekający w rozpoznawanej sprawie badając w tak zakreślonych granicach legalność decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia [...] r. utrzymującej w mocy rozstrzygniecie organu I instancji o przyznaniu E.O. dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji niepełnosprawnego dziecka - P. O., nie stwierdził uchybień przepisom prawa materialnego i formalnego, które mogłyby skutkować ich wyeliminowaniem z obrotu prawnego.

W pierwszej kolejności godzi się wyjaśnić, że zasady nabywania prawa do świadczeń rodzinnych unormowane zostały przez ustawodawcę w przepisach ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 139, poz. 992 ze zm.).

Z analizy przepisów wspomnianego aktu normatywnego wynika, że regułą jest, iż właściwy organ administracji publicznej ustala prawo do świadczeń rodzinnych na podstawie wniosku zainteresowanego podmiotu. Prawo do rozważanych świadczeń ustala się bowiem, co do zasady na okres zasiłkowy. Momentem początkowym decydującym o ustaleniu prawa do rzeczonych świadczeń jest pierwszy dzień miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami, zaś momentem końcowym, koniec okresu zasiłkowego (art. 24 ust. 1 i 2 ustawy).

W rozumieniu art. 8 pkt 5 ustawy, do zasiłku rodzinnego przysługuje dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego. Przedmiotowy dodatek przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie uczącej się na pokrycie zwiększonych wydatków związanych z rehabilitacją lub kształceniem dziecka w wieku powyżej 16 roku życia do ukończenia 24 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności (art. 13 ust. 1 pkt 2). Miesięczna wysokość dodatku w rozumieniu § 3 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 lipca 2006 r. w sprawie dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny oraz wysokości świadczeń rodzinnych (Dz.U. nr 130, poz. 903) wynosi w przypadku dziecka powyżej 5 roku życia do ukończenia 24 roku życia – 80 zł. Dodać w tym miejscu trzeba, że prawo do otrzymania któregokolwiek z dodatków do zasiłku rodzinnego uzależnione jest od uprzedniego posiadania przez zainteresowany podmiot prawa do zasiłku rodzinnego.

W świetle wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 stycznia 2008 r. sygn. akt I OSK 567/07 (Lex nr 360319) dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego nie ma samoistnego bytu, ma bowiem charakter dodatkowy (akcesoryjny), gdyż nie może być on przyznany w sytuacji jeżeli uprawniony nie spełnia kryteriów do otrzymania świadczenia podstawowego to jest zasiłku rodzinnego.

W rozpoznawanej sprawie okolicznością niesporną między stronami postępowania jest, że E.O. w dniu 30 czerwca 2009 r. zwróciła się do organu I instancji z wnioskiem o przyznanie dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji niepełnosprawnego dziecka – P.O. Do wniosku załączyła: orzeczenie Miejskiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Ł. z dnia 19 czerwca 2008 r., orzeczenie Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie Ł. z dnia 7 sierpnia 2008 r., "Uzupełnienie opinii" z dnia 5 grudnia 2008 r. oraz wyrok Sądu Rejonowego dla Ł. w Ł. XI Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 25 czerwca 2009 r. wydany w sprawie o sygn. akt XI U 621/08 zgodnie, z którym syn skarżącej – P.O. został zaliczony do osób o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności i orzeczony stopień niepełnosprawności ma charakter trwały.

Jak wynika z akt administracyjnych sprawy niniejszej wniosek w sprawie przyznania spornego dodatku był pierwszym wnioskiem w tym przedmiocie i przed dniem 30 czerwca 2009 r. E.O. nie złożyła skutecznie kompletnego wniosku o przyznanie rozważanego świadczenia. Okoliczność tą skarżąca potwierdziła zresztą w skardze do tutejszego Sądu oraz w trakcie rozprawy, podnosząc iż wniosek o przyznanie dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego złożyła po raz pierwszy w czerwcu 2009 r. W kwietniu 2008 r. strona usiłowała złożyć wniosek, jednakże wówczas nie został on przyjęty. Dodać również trzeba, że E. O. na podstawie decyzji Prezydenta Miasta Ł. z dnia [...] r., zmieniającej decyzję tego organu z dnia [...] r. posiadała prawo do zasiłku rodzinnego na P. O. na okres od 1 września 2008 r. do 31 października 2009 r.

W tak ustalonym stanie faktycznym sprawy zasadny jest - w przekonaniu Sądu - wniosek, że Prezydent Miasta Ł. zobligowany był przyznać E. O. dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji niepełnosprawnego P. O. począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami, czyli od dnia 1 czerwca 2009 r. Obowiązujące przepisy prawa nie mogły natomiast stanowić jakichkolwiek podstaw do tego, by wnioskowane świadczenie zostało przyznane skarżącej zgodnie z jej żądaniem, czyli od miesiąca kwietnia 2008 r., skoro wniosek w kwestii dodatku wpłynął do organu rok później - w czerwcu 2009 r.

Wyjaśnić w tym miejscu trzeba, że zgodnie z ugruntowanym już orzecznictwem sądów administracyjnych, które zresztą Sąd w pełni podziela sam fakt stwierdzenia niepełnosprawności, niezależnie od tego, kiedy miał miejsce, nie oznacza automatycznie, że każdemu niepełnosprawnemu świadczenie jest niezbędne do zaspokajania jego istotnych potrzeb życiowych. Dopiero wniosek aktualizuje samo żądanie. W sytuacji, kiedy pomiędzy stwierdzeniem niepełnosprawności a złożeniem wniosku upłynął okres niemal sześciu lat, a pomiędzy samym początkiem niepełnosprawności, stwierdzonym w orzeczeniu a złożeniem wniosku - okres jedenastu lat, nie sposób przyjąć, że potrzeby życiowe niepełnosprawnego były w tym okresie zupełnie niezaspokajane. Złożenie wniosku należy w związku z tym traktować jako ujawnienie tych potrzeb oraz sformułowanie żądania (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 30 października 2008 r. sygn. akt II SA/Lu 388/08 – Lex nr 493159).

Reasumując, Sąd badając legalność zaskarżonej decyzji Kolegium oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji przyznającej dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego nie stwierdził istotnego naruszenia przepisów prawa materialnego, ani procesowego. Również zarzuty skargi sprowadzające się w istocie do powtórzenia argumentów z odwołania od decyzji organu I instancji nie mogły w przekonaniu Sądu rzutować na legalność wydanych w sprawie rozstrzygnięć.

Z tych wszystkich powodów Sąd zobligowany był oddalić skargę na podstawie art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

B.C.