Wyrok z dnia 2010-06-09 sygn. I OSK 334/10

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Anna Łukaszewska-Macioch Sędzia NSA Izabella Kulig-Maciszewska Sędzia NSA del. Leszek Kiermaszek (spr.) Protokolant asyst. sędz. Anna Pośpiech-Kłak po rozpoznaniu w dniu 9 czerwca 2010 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej J. A. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 28 października 2009 r. sygn. akt II SA/Bd 249/09 w sprawie ze skargi J. A. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Bydgoszczy z dnia [...] lutego 2009 r. nr [...] w przedmiocie udzielenia pomocy w formie specjalnego zasiłku celowego oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 28 października 2009 r., sygn. akt II SA/Bd 249/09, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy oddalił skargę wniesioną przez J. A. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Bydgoszczy z dnia

[...] lutego 2009 r. nr [...] w przedmiocie specjalnego zasiłku celowego. Jednocześnie przyznał adwokat M. W. od Skarbu Państwa kwotę 292,80 zł (dwieście dziewięćdziesiąt dwa 80/10) tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

W uzasadnieniu tego wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny przytoczył następujący stan faktyczny i prawny sprawy:

Decyzją z dnia [...] grudnia 2008 r. nr [...], wydaną przez zastępcę Kierownika Rejonowego Ośrodka Pomocy Społecznej "[...]" z powołaniem się na upoważnienie udzielone przez Prezydenta Miasta Bydgoszczy, na podstawie art. 41 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728) udzielono J. A. pomocy w formie specjalnego zasiłku celowego na częściowe pokrycie kosztów zakupu 2 butli gazowych do piecyka gazowego służącego do ogrzania mieszkania w wysokości 90,00 zł na okres od 1 grudnia 2008 r. do 31 grudnia 2008 r. Organ podniósł, że z rozeznania sytuacji życiowej wnioskodawcy poprzez wywiad środowiskowy wynika, iż dochód wnioskodawcy wynosi 556,02 zł i tym samym przekracza określone ustawowo kryterium dochodowe. Jednakże w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie lub rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe może być przyznany, zgodnie ze wskazanym wyżej przepisem, specjalny zasiłek celowy, który nie podlega zwrotowi. Biorąc pod uwagę trudną sytuację życiową wnioskodawcy i brak możliwości zabezpieczenia zgłaszanej potrzeby we własnym zakresie, przy uwzględnieniu mocno ograniczonych środków finansowych na zabezpieczenie potrzeb wzrastającej liczby osób i rodzin zgłaszających się o pomoc, nie było możliwe zapewnienie wnioskowanej pomocy w całości.

W odwołaniu od tej decyzji J. A. zakwestionował wysokość przyznanego zasiłku i wskazując na naruszenie przepisów art. 8 ust. 1 pkt 3, art. 41 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej, a ponadto art. 77 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" (Dz. U. Nr 267, poz. 2259) wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i przyznanie świadczenia w rozmiarze odpowiednim do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy oraz możliwości organów pomocy społecznej.

Na skutek tego odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Bydgoszczy decyzją z dnia [...] lutego 2009 r. nr [...] uchyliło decyzję organu pierwszej instancji i przekazało sprawę temu organowi do ponownego rozpatrzenia.

Zdaniem organu odwoławczego rozpatrując sporną sprawę, przy uwzględnieniu regulacji prawnej zawartej w art. 41 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej, Prezydent Miasta Bydgoszczy nie wykazał należycie, dlaczego udzielił stronie pomocy materialnej w kwocie wymienionej w decyzji, a nie innej. Kolegium zwróciło uwagę na konieczność zawarcia w decyzji pełnego i wyczerpującego uzasadnienia faktycznego i prawnego wskazując, iż argumentacja odnośnie treści rozstrzygnięcia winna uwzględniać zwłaszcza postanowienia art. 107 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.), ponieważ uzasadnienie decyzji ma istotne znaczenie przy ocenie prawidłowości decyzji przez organ wyższego stopnia, w tym decyzji o charakterze uznaniowym. W ocenie organu odwoławczego stwierdzenia zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji są lakoniczne i zbyt ogólnikowe, nie przedstawiono żadnych planów wydatkowania środków na zasiłki celowe w Rejonowym Ośrodku Pomocy Społecznej "[...]" w roku 2008, a odwołanie się do treści m.in. art. 3 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej nie wyczerpuje wymogów zakreślonych w przepisach procesowego prawa administracyjnego.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy J. A. wyraził niezadowolenie z zapadłego rozstrzygnięcia, zarzucając szereg uchybień procesowych, w tym bez przeprowadzenia ponownego wywiadu środowiskowego przez organ drugiej instancji.

Udzielając odpowiedzi na skargę Kolegium wniosło o jej oddalenie wskazując, że po ponownej analizie akt sprawy nie znalazło podstaw do zmiany zaskarżonego orzeczenia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyroku przywołał treść art. 7 ustawy o pomocy społecznej, a następnie zaaprobował stanowisko organu, że skarżący spełnia warunki do ubiegania się o przyznanie pomocy społecznej, gdyż jest osobą niepełnosprawną, długotrwale chorą i całkowicie niezdolną do pracy. Jednakże w świetle art. 8 ust. 1 pkt 1 tej ustawy prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, z zastrzeżeniem art. 40, 41, 78 i 91, przysługuje osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 477 zł, przy jednoczesnym wystąpieniu, co najmniej jednego z powodów wymienionych w art. 7 pkt 2 - 15 lub innych okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy społecznej. Po stronie skarżącego nie zaistniała zatem przesłanka, o której stanowi art. 8 ust. 1 powyższej ustawy, bowiem dochód skarżącego wynosi 556,02 zł, czyli przekracza kryterium dochodowe dla osoby samotnie gospodarującej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zauważył, że wniosek skarżącego dotyczy zasiłku celowego specjalnego, o którym stanowi art. 41 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej, zaś decyzja organu pierwszej instancji rozstrzyga o tym żądaniu przyznając świadczenie w wysokości 90,00 zł na okres od 1 grudnia 2008 r. do 31 grudnia 2008 r. Sąd podkreślił jednakże wyjątkowość okoliczności przyznawania świadczeń na specjalnych zasadach, przede wszystkim dlatego, że beneficjenci nie spełniają ogólnych kryteriów otrzymania pomocy. Ich sytuacja materialna jest na tyle dobra, że powinni oni samodzielnie przezwyciężyć trudności. Organ pomocy społecznej powinien rozważyć sytuację życiową osoby ubiegającej się o pomoc w kategoriach "przypadku szczególnie uzasadnionego", co powoduje konieczność dokonania oceny w tym zakresie, która powinna abstrahować od kwestii wysokości uzyskiwanego przez tę osobę dochodu. Zasiłek ten może być przyznany, m. in. na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu i innych uzasadnionych potrzeb bytowych.

Sąd pierwszej instancji podkreślił uznaniowy charakter rozstrzygnięcia w sprawie zasiłku celowego i zaznaczył, że uznanie administracyjne nie pozwala organowi na dowolność w załatwianiu sprawy. Jest on bowiem związany przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego, w tym art. 7 i art. 77 § 1, jak również przepisami ustawy o pomocy społecznej. Z uwagi na treść tych przepisów Sąd przyjął, że organ odwoławczy prawidłowo orzekł kasatoryjnie dostrzegając na etapie postępowania przez organem pierwszej instancji istotne braki postępowania wyjaśniającego. Powołując się na wyrok WSA w Gdańsku z dnia 13 marca 2008 r., sygn. akt II SA/Gd 796/07 podniósł że sytuacji, gdy ośrodek pomocy społecznej nie ma wystarczających środków na zaspokojenie potrzeb osób ubiegających się o pomoc i do pomocy tej uprawnionych jest wiele osób, ważne jest aby organ wskazał kryteria, jakimi się kierował przy przyznawaniu pomocy. Jakkolwiek rozmiar ewentualnej przyznanej pomocy uzależniony jest przede wszystkim od wysokości posiadanych środków, a sam fakt ograniczoności środków przeznaczanych na pomoc społeczną jest oczywisty i nie budzi wątpliwości, to jednak by odmówić udzielenia pomocy z tego powodu lub znacznie ograniczyć jej wysokość w stosunku do górnej granicy przewidzianej przepisem, organ zobowiązany jest do ustalenia wielkości posiadanych środków i przeprowadzenia analizy, w wyniku której wykaże ich całkowity brak bądź niemożność przeznaczenia ich na pomoc tego rodzaju. W przeciwnym razie powinien udzielić pomocy w takim zakresie, na jaki posiadane środki pozwalają.

Tymczasem Prezydent Miasta Bydgoszczy nie wypełnił obowiązku wszechstronnego zbadania okoliczności sprawy i ich rozważenia, naruszając art. 7 i art. 77 § 1 Kpa. W decyzji pierwszoinstancyjnej brak jest jakiejkolwiek analizy sytuacji finansowej organu, nie wskazano, jakimi środkami organ dysponuje, jaka ilość osób objęta jest pomocą i w jakiej wysokości. Natomiast przyznanie lub odmowa przyznania pomocy może nastąpić jedynie po starannym i wszechstronnym wyjaśnieniu okoliczności danej sprawy, a wydana decyzja musi być wyczerpująco uzasadniona przez wskazanie, dlaczego dokonano takiego, a nie innego rozstrzygnięcia, zgodnie z regułami wynikającymi z art. 6 i art. 7 Kpa. Nawet jednak w sytuacji, gdy rozstrzygnięcie sprawy oparte jest o uznanie administracyjne, organ obowiązany jest rozważyć oba wskazane w art. 7 Kpa interesy - słuszny interes strony i interes społeczny.

W ślad za wyrokiem NSA z dnia 20 czerwca 1981 r., sygn. akt SA 820/81 z glosą J. Łętowskiego OSP 1982, z. 1-2, poz. 22) Wojewódzki Sąd Administracyjny przyjął, że obowiązkiem organu załatwiającego sprawę w oparciu o uznanie administracyjne jest załatwienie sprawy zgodnie z żądaniem obywatela, o ile interes społeczny nie stoi temu na przeszkodzie, ani nie przekracza to możliwości organu wynikających z przyznanych mu uprawnień i środków. Z zasady tej wynika zatem domniemanie pozytywnego załatwienia sprawy, od którego można odstąpić dopiero wówczas, gdy w uzasadnieniu decyzji wykaże się, że takie załatwienie sprawy kolidowałoby z interesem społecznym lub przekraczałoby możliwości organu (tak NSA w wyroku z dnia 19 stycznia 2006, sygn. akt I OSK 777/05).

W ocenie tego Sądu pojęcie "uznania administracyjnego" jest zatem konstrukcją dającą organom administracji publicznej możliwość elastyczności działania w sytuacjach wymagających udzielenia takiej pomocy, ale nie pozwalającą na dowolność w tym zakresie. Nie można zaakceptować stanowiska, że powołanie się przez organ na ograniczone możliwości finansowe pomocy społecznej stanowi wystarczające uzasadnienie odmowy przyznania danego świadczenia lub przyznania go w znikomej wysokości.

Od powyższego wyroku skargę kasacyjną wniósł J. A., reprezentowany przez adwokata. Zaskarżając ten wyrok w całości skargę kasacyjną oparł o zarzut naruszenia przepisów postępowania, co miało istotny wpływ na wynik sprawy,

a w szczególności:

- art. 133 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej w skrócie P.p.s.a., poprzez jego niezastosowanie w niniejszej sprawie i wydanie zaskarżonego wyroku w oparciu o niekompletne akta sprawy;

- art. 135 P.p.s.a. w związku z art. 268 a K.p.a. i art. 110 ust. 7 lub ust. 8 ustawy o pomocy społecznej poprzez jego niezastosowanie w sprawie wskutek braku potwierdzenia istnienia pisemnego upoważnienia pracownika organu pierwszej instancji do wydania decyzji w imieniu Prezydenta Miasta Bydgoszczy.

W oparciu o powyższy zarzut wnoszący skargę kasacyjną wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Bydgoszczy do ponownego rozpoznania, a także o zasądzenie kosztów postępowania, w tym za pomoc prawną udzieloną z urzędu, oświadczając, że koszty te nie zostały przez stronę pokryte.

Wnoszący skargę kasacyjną w jej uzasadnieniu zwrócił uwagę na zarzuty skarżącego pod adresem ustalonego w sprawie stanu faktycznego, podnosząc, że zarówno w aktach sprawy sądowej, jak i administracyjnej, poza stwierdzeniem strony o wysokości uzyskiwanego dochodu i ponoszonych wydatkach, brak jest dokumentów w postaci np. oświadczeń strony, zaświadczeń instytucji potwierdzających szczególną sytuację strony. Tworzy to, w ocenie kasatora, lukę dowodową w zebranym materiale, która miała istotny wpływ na wynik sprawy, albowiem nie pozwala na wykazanie przez organy obu instancji oraz Wojewódzki Sąd Administracyjny, że materiał dowodowy został zebrany w całości i wykazanie, że istnieją podstawy do udzielenia stronie świadczenia z pomocy społecznej.

W odniesieniu do zarzutu braku potwierdzenia istnienia upoważnienia dla zastępcy kierownika Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bydgoszczy do wydania decyzji w imieniu Prezydenta Miasta Bydgoszczy kasator podniósł, że decyzja organu pierwszej instancji nie została zweryfikowana przez Sąd w tym zakresie. Tymczasem kierownik danej jednostki organizacyjnej winien posiadać ważne upoważnienie, co jest zgodne z art. 110 ust. 7 ustawy o pomocy społecznej, a w sytuacji, gdy kierownik jednostki nie może wydać decyzji administracyjnej w imieniu organu administracji czyni on dalsze upoważnienie dla swojego zastępcy bądź na jego wniosek upoważnienia udziela organ administracji (art. 110 ust. 8 ustawy o pomocy społecznej). Na podstawie akt administracyjnych nie można określić, który z powyższych przypadków miał miejsce, zaś ani organy obu instancji, ani Sąd pierwszej instancji nie zażądały potwierdzenia istnienia upoważnienia dla kierownika jednostki lub/i jego zastępcy. Nie wiadomo zatem, czy zastępca kierownika Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bydgoszczy posiadał upoważnienie do wydawania decyzji administracyjnych z upoważnienia Prezydenta Miasta Bydgoszczy.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod rozwagę jedynie nieważność postępowania. W rozpoznawanej sprawie wnoszący skargę kasacyjną oparł ją o podstawę naruszenia przepisów postępowania, stąd wobec braku przyczyn nieważności skargę kasacyjna należało rozpoznać w granicach zakreślonych w tej skardze.

Nie jest uzasadniony pierwszy zarzut naruszenia art. 133 § 1 P.p.s.a. Według tego przepisu właściwy sąd administracyjny orzeka na podstawie akt sprawy, co oznacza, że podstawą orzekania przez sąd jest materiał dowodowy zawarty w aktach sprawy administracyjnej, zgromadzony w toku postępowania administracyjnego. Sąd bierze również pod uwagę dowody uzupełniające z dokumentów, przeprowadzone w postępowaniu sądowym oraz nie wymagające dowodu fakty powszechnie znane (art. 106 § 3 i § 4 P.p.s.a.). Wojewódzki Sąd Administracyjny, wbrew zarzutowi autora skargi kasacyjnej, nie naruszył wymienionego przepisu, kontroli sądowej dokonał bowiem biorąc pod uwagę stan faktyczny ustalony w toku postępowania administracyjnego wszczętego na skutek wniosku skarżącego. Umknęło przy tym kasatorowi, że Sąd pierwszej instancji dokonał kontroli zaskarżonej decyzji organu odwoławczego, którą uchylona została decyzja organu pierwszej instancji a sprawa przekazana temu organowi do ponownego rozpatrzenia, m.in. z powodu nie wyjaśnienia wszystkich istotnych dla końcowego wyniku sprawy okoliczności. Sąd akceptując stanowisko organu, którego decyzję zaskarżono, mając na względzie zebrany materiał dowodowy doszedł do przekonania, że stwierdzone braki postępowania wyjaśniającego w sprawie o przyznanie zasiłku celowego specjalnego są na tyle istotne, że wymagają poprowadzenia wyjaśniającego postępowania w znacznym zakresie, co tym samym usprawiedliwiało wydanie przez organ odwoławczy kasacyjnej decyzji na podstawie art. 138 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego. Zarzuty w omawianym zakresie postawione przez kasatora wychodzą więc naprzeciw oczekiwaniom sformułowanym w skardze kasacyjnej. Wobec tego, że sądy administracyjne powołane są do kontroli działalności administracji publicznej, uzupełnienie materiału dowodowego w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji w zakresie oczekiwanym przez skarżącego nie było możliwe. Zresztą autor skargi kasacyjnej w ramach podstawy naruszenia przepisów postępowania nie podnosi zarzutu, by z tego powodu doszło do naruszenia art. 106 § 3 P.p.s.a. przez niezastosowanie tego przepisu.

Pozbawiony usprawiedliwionych podstaw okazał się drugi zarzut naruszenia przepisu art. 135 P.p.s.a. W punkcie wyjścia należy wskazać, że zgodnie z art. 110 ust. 7 ustawy o pomocy społecznej w indywidualnych sprawach z zakresu pomocy społecznej należących do właściwości gminy wójt (burmistrz, prezydent miasta) udziela kierownikowi ośrodka pomocy społecznej upoważnienia do wydawania decyzji administracyjnych. Z przepisu tego wynika obowiązek udzielenia upoważnienia do decyzyjnego rozstrzygania tego rodzaju spraw. Z kolei przepis art. 110 ust. 8 tej ustawy przewiduje, że upoważnienie takie może być udzielone również innej osobie na wniosek kierownika ośrodka pomocy społecznej. Nie może być kwestionowane, że upoważnienia, o których mowa, winny być udzielone na piśmie i z określeniem daty obowiązywania upoważnienia. Słusznie przy tym zwraca uwagę wnoszący skargę kasacyjną, że kierownik ośrodka pomocy społecznej lub też inny pracownik obowiązani są do powołania się w decyzji na udzielone im upoważnienie, zaś działanie bez upoważnienia pociąga za sobą nieważność wydanych decyzji.

W niniejszej sprawie, jak wynika z akt administracyjnych sprawy, decyzję w pierwszej instancji wydał zastępca Kierownika Rejonowego Ośrodka Pomocy Społecznej "[...]" powołując się na upoważnienie udzielone mu przez Prezydenta Miasta Bydgoszczy. Skarżący w toku całego postępowania administracyjnego, także na etapie postępowania odwoławczego, nie zgłosił zarzutu, że decyzję podjął pracownik działając bez upoważnienia Prezydenta Miasta Bydgoszczy. Zwalniało to tym samym organ odwoławczy przed wydaniem zaskarżonej decyzji od konieczności żądania dołączenia do akt pisemnego upoważnienia, na które powołał się zastępca Kierownika Rejonowego Ośrodka Pomocy Społecznej "[...]". Żaden bowiem przepis prawa nie nakazuje w takiej sytuacji złożenia do akt upoważnienia. Także Sąd pierwszej instancji w trakcie kontroli zgodności z prawem zaskarżonego aktu administracyjnego nie miał obowiązku dociekania, czy upoważnienie takie zostało udzielone. Zarzut w tym zakresie nie został podniesiony w skardze i w trakcie postępowania sądowego do chwili zamknięcia rozprawy. Dopiero w sytuacji sformułowania zarzutu działania pracownika bez upoważnienia obowiązkiem Sądu byłoby wyjaśnić, czy podpisujący decyzję w pierwszej instancji dysponował w dacie jej wydania upoważnieniem od Prezydenta Miasta wydanym na wniosek Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej. Ubocznie zauważyć przyjdzie, że nawet niepowołanie się pracownika na upoważnienie samo przez się nie powoduje nieważności decyzji, o ile takie upoważnienie zostało udzielone. Wymaga to jednak każdorazowo wyjaśnienia tej kwestii nawet bez zarzutu strony. Taka sytuacja nie miała jednak miejsca w niniejszej sprawie.

Rozważania powyższe skłaniają do konkluzji, że Wojewódzki Sąd Administracyjny nie dopuścił się naruszenia art. 135 P.p.s.a. w związku z analizowanymi przepisami art. 110 ust. 7 i 8 ustawy o pomocy społecznej i w konsekwencji także art. 268a Kodeksu postępowania administracyjnego, stanowiącego kodeksową normę upoważnienia pracowników do załatwiania spraw w imieniu organu.

Osoba sporządzająca skargę kasacyjną stwierdziła, że powołane przez nią przepisy mają uzasadniać naruszenie przez Sąd pierwszej instancji przepisów postępowania "w szczególności". Nie wskazała jednak zarówno w petitum skargi, jak i jej w uzasadnieniu, jakie to inne bliżej nieokreślone przepisy zostały naruszone. Należy więc zauważyć, że związanie Naczelnego Sądu Administracyjnego zarzutami i wnioskami skargi kasacyjnej oznacza, że to wnoszący skargę poprzez przytoczenie podstaw i ich uzasadnienie, jak wymaga tego art. 176 P.p.s.a., wyznacza zakres rozpoznania sprawy. Powoduje to jednak konieczność prawidłowego ich określenia w samej skardze kasacyjnej. Skoro więc te inne przepisy nie zostały przytoczone, zwalnia to Naczelny Sąd Administracyjny od obowiązku odniesienie się do nich. Naczelny Sąd Administracyjny nie może bowiem konkretyzować zarzutów i stawiać hipotez co do tego, jakiego konkretnego przepisu dotyczy podstawa kasacji (por. wyrok NSA z dnia 24 czerwca 2004 r. sygn. akt OSK 421/04 – Lex nr 146732).

Z tych wszystkich powodów Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną na podstawie art. 184 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnoszącemu skargę kasacyjną z urzędu orzeknie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy, gdyż przepisy art. 203 i następne P.p.s.a. regulujące kwestie zwrotu kosztów postępowania między stronami nie stwarzają podstaw do orzeczenia w tym przedmiocie.