Wyrok z dnia 1971-02-24 sygn. II CR 619/70

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CR 619/70

Wyrok z dnia 24 lutego 1971 r.

Wywołanie rozstroju zdrowia u osób mieszkających w domu, położonym w pobliżu kopalni, wskutek hałasu wytwarzanego pracą wentylatora szybu kopalni i przekraczającego normy dopuszczalne wyczerpuje przesłanki z art. 435 k.c., a w konsekwencji uzasadnia stosowanie art. 445 § 1 w związku z art. 444 § 1 k.c.

Przewodniczący: sędzia B. Łubkowski (sprawozdawca). Sędziowie: F. Wesely, M. Godlewska.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy z powództwa Romana, Teodozji i Heleny K. przeciwko Kopalni Węgla Kamiennego w R. o odszkodowanie, na skutek rewizji pozwanej od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Katowicach z dnia 9 lipca 1970 r.,

uchylił zaskarżony wyrok w części uwzględniającej powództwo i w tym zakresie przekazał sprawę Sądowi Wojewódzkiemu w Katowicach do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania rewizyjnego.

Uzasadnienie

Powodowie twierdzili, że w 1954 r. pozwana Kopalnia zainstalowała w szybie "G.", położonym od ich domu w odległości 30-50 m, wentylator wytwarzający tak duży hałas, że uniemożliwia to powodom normalne korzystanie z budynku mieszkalnego, a ponadto wywarło niekorzystny wpływ na stan ich zdrowia. Z tej przyczyny powodowie domagali się zasądzenia od pozwanej Kopalni po 10.000 zł dla każdego z powodów tytułem zadośćuczynienia za krzywdę oraz nakazania pozwanej, żeby unieruchomiła wentylator zainstalowany w szybie "G." do czasu zbudowania urządzenia tłumiącego hałasy wentylatora w takim stopniu, by natężenie hałasu w domu i na podwórzu powodów nie przekraczało 20 decybeli.

Sąd Wojewódzki zasądził od pozwanej na rzecz każdego z powodów po 10.000 zł, natomiast oddalił powództwo w pozostałej części, przy czym ustalił, że do czasu założenia w maju 1969 r. tłumika hałas wytwarzany pracą wentylatora szybu "G." przekraczał dopuszczalne granice i uniemożliwiał powodom normalne życie, że obecnie hałas ten mieści się w dopuszczalnych normach i nie utrudnia już życia powodom. Na tej podstawie Sąd Wojewódzki uznał, że roszczenie powodów o unieruchomienie wentylatora nie jest obecnie uzasadnione, roszczenie zaś o zadośćuczynienia jest uzasadnione na podstawie art. 23, 24 i 445 k.c., gdyż hałas wytwarzany pracą wentylatora pozwanej przez okres 13 lat zatruwał im życie.

Pozwana w rewizji zarzuciła, ze Sąd Wojewódzki naruszył art. 24 § 2, 144, 415 i 445 k.c.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

Skarżący trafnie zarzucił, że ustalenia Sądu Wojewódzkiego nie dawały podstawy do przyjęcia szkody powodów określonej w art. 445 § 1 k.c. w związku z art. 444 § 1 k.c. Same dolegliwości związane z hałasem wytwarzanym przez wentylator szybu pozwanej Kopalni nie uzasadniały zasądzenia odszkodowania na podstawie art. 23, 24 i 445 § 1 k.c. Przepisy bowiem art. 23 i 24 k.c. przewidują jedynie odszkodowanie za wyrządzenie szkody majątkowej. Przepis art. 445 § 1 k.c. natomiast dotyczy zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, a więc szkody niemajątkowej.

Z ustaleń Sądu Wojewódzkiego, jak również z zebranego w sprawie materiału nie wynika, by powodowie doznali na skutek działania wentylatora uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia. Do takiego ustalenia nie dawała podstawy opinia biegłego laryngologa, który wyłączył związek przyczynowy między ubytkami słuchu u powodów a hałasem wytwarzanym przez wentylator pozwanej Kopalni.

Sąd Wojewódzki przeoczył jednak, że powodowie w uzasadnieniu swego pozwu twierdzili, iż hałas wytwarzany przez pracę wentylatora miał niekorzystny wpływ na stan ich zdrowia psychicznego, ujawniający się w stanach depresji psychicznej, a więc powodujący rozstrój zdrowia w rozumieniu art. 444 § 1 k.c. W wypadku takim odpowiedzialność pozwanego za szkodę powodów byłaby uzasadniona na podstawie art. 435 k.c., według którego prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu.

Wyrządzenie szkody wskutek hałasu wytwarzanego pracą wentylatora szybu kopalni i przekraczającego normy dopuszczalne wyczerpuje przesłanki z art. 435 k.c. a w konsekwencji uzasadnia stosowanie art. 445 § 1 w związku z art. 444 § 1 k.c.

Sąd Wojewódzki w celu wszechstronnego wyjaśnienia wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności powinien był dopuścić dowód z opinii biegłego lekarza neurologa i na podstawie jego opinii ustalić, czy powodowie w związku z pracą wentylatora doznali rozstroju zdrowia. W szczególności biegły ten powinien stwierdzić, czy przewlekle działający stres psychiczny, jakim jest nadmierny hałas, wywołał u powodów zaburzenia psychiczne bądź też czy miał on wpływ na pogłębienie tych zaburzeń tak w sensie organicznym, jak i czynnościowym. Stwierdzenie tego rodzaju zaburzeń bez możności stwierdzenia przyczyn ich powstania uzasadniałoby z mocy art. 231 k.p.c. przyjęcie domniemania, że przyczyną ich mógł być hałas wytwarzany pracą wentylatora szybu pozwanej Kopalni.

Z tych względów Sąd Najwyższy z mocy art. 388 § 1 k.p.c., w celu uzupełnienia materiału dowodowego, uchylił zaskarżony wyrok w części uwzględniającej powództwo i orzekającej o kosztach procesu.

OSNC 1971 r., Nr 10, poz. 182